بهینه‌سازی محتوا چیست؟ ۸ مرحله بهینه‌سازی محتوای سایت

وقتی صحبت از بهینه‌سازی محتوا می‌شود، بسیاری از افراد سریعاً سراغ این موضوع می‌روند که موتورهای جست‌وجو به‌ویژه گوگل، دوست دارند محتوا چگونه باشد. به عبارت دیگر، همۀ تلاش آن‌ها درجهت بهینه‌سازی برای گوگل انجام می‌گیرد. اما داستان اینجاست که وقتی شما محتوای خود را برای انسان‌ها بهینه می‌کنید، درواقع آن را برای موتورهای جست‌وجو نیز بهینه کرده‌اید!

آنچه در ادامه می‌خوانید، راهنمای عملی بهینه‌سازی محتوا است. مطلبی که در آن ابتدا بهینه‌سازی را تعریف می‌کنیم و سپس سراغ بررسی تفصیلی انواع روش‌های آن می‌رویم.

بهینه‌سازی محتوا چیست؟

منظور از بهینه‌سازی محتوا (Content Optimization) روندی است که در آن با پالایش و ارتقای وضعیت محتوای دیجیتال، میزان دیده‌شدن، تعامل و کارآمدی آن را افزایش می‌دهند.

این روند شامل تضمین کیفیت محتوا از جنبه‌های مختلف مانند کلمات کلیدی، عناوین متقاعدکننده، متادیسکریپشن‌ها و جذب بک‌لینک‌های معتبر است. به عبارت ساده‌تر، وقتی می‌گوییم قرار است این محتوا را بهینه کنیم، یعنی می‌خواهیم تغییراتی در آن ایجاد کنیم تا بتوانیم به اهداف بازاریابی‌مان برسیم.

این اهداف، غیر از هدف اصلی که کسب رتبه در موتورهای جست‌وجوست، شامل اهدافی مانند ایجاد آگاهی از برند، افزایش نرخ تبدیل و… نیز می‌شود.

اهمیت بهینه‌سازی محتوا

تصور کنید که شما یک محتوای عالی و به قول تازه‌کارهای حوزۀ بازاریابی محتوایی، یک محتوای «سئوشده» برای قسمت بالای قیف فروشتان نوشته‌اید که کاملاً مرتبط با هدف اصلی شماست. خب مشخصاً هدفتان هم از نوشتن این محتوا جذب مخاطب بیشتر تا جای ممکن بوده است. ۲ تا ۳ ماه بعد از انتشار مطلب، وقتی عملکرد مطلب را بررسی می‌کنید، متوجه این می‌شوید که مطلبتان هیچ بازدیدی نداشته است! پس مشکل کجاست؟ شاید:

• کلمات کلیدی‌ای که استفاده کرده‌اید، میزان جست‌وجوی بالایی ندارند.
• آن موضوع را از همۀ جوانب و با جزئیات بررسی نکرده‌اید.
• از ساختار منسجمی در هدینگ‌ها استفاده نکرده‌اید و به همین خاطر بات‌های گوگل متوجه نشده‌اند که مطلب شما دقیقاً دربارۀ چیست.
• عنوان اصلی مطلب شما دقیقاً منعکس‌کنندۀ مضمون مطلب شما نبوده است.

به‌طور کلی، اگر سراغ بهینه‌سازی محتوا نروید، مطلب شما ممکن است در اعماق سیاهچالۀ گوگل مدفون شود! حتی ممکن است شما بهترین مطلب دنیا را هم نوشته باشید که پر از نکته و ویژگی‌های خاص باشد. اما اگر موتورهای جست‌وجو نتوانند این مطلب را پیدا کنند، درواقع هیچ انسانی هم نخواهد بود که به آن علاقه پیدا کند، یا اینکه مخاطب اشتباهی پیدا می‎‌کند و به این ترتیب شما به اهداف بازاریابی خودتان نمی‌رسید.

به عبارت دیگر، این موتورهای جست‌وجو هستند که افراد را به سایت‌هایی هدایت می‌کنند که تجربۀ کاربری مثبتی دارند تا به این ترتیب، محتوای مرتبط و ارزشمندی به دست آن افراد برسد. درنهایت، قدم‌هایی که شما با بهینه‌سازی محتوا برمی‌دارید تا رتبۀ خود در موتورهای جست‌وجو را افزایش دهید، باعث ارتقای کلی کیفیت سایت شما خواهد شد.

انواع بهینه‌سازی محتوا

بهینه‌کردن محتوا شاید موارد زیادی را در بر بگیرد، اما به‌طور کلی شامل ۴ بخش اصلی است:

1. سئوی On-page: شامل تکنیک‌هایی است که در آن‌ها با استفاده از المان‌های مختلف مانند متن، چگالی کلمات کلیدی، تصاویر و… می‌توان محتوای باکیفیتی برای خوانندگان خلق کرد؛ محتوایی که شامل اطلاعات ارزشمند برای ارتقای رتبۀ صفحه در گوگل و… است.
2. سئوی Off-page: انجام کارهایی است که به ایجاد بک‌لینک (برای ارتقای دامین آتوریتی) منجر شوند؛ مانند زمانی که شما محتوای بسیار باکیفیتی تولید می‌کنید و بقیه در سایتشان به شما لینک می‌دهند.
3. بهینه‌سازی برای شبکه‌های اجتماعی: روش‌هایی هستند که به شما کمک می‌کنند محتوایی تولید کنید که از شبکه‌‎های اجتماعی ترافیک جذب کند.
4. بهینه‌سازی نرخ تبدیل: روش‌هایی برای خلق محتوایی که مخاطب را ترغیب به انجام کاری مشخص کنند؛ مانند پرکردن یک فرم، خرید و… .

بررسی آماری کیفیت محتوا (توسط ابزار Semrush)

در گزارش جهانی وضعیت بازاریابی محتوایی در سال ۲۰۲۲، سمراش ۲۴هزار مطلب را که در ۱۰ رتبۀ اول گوگل بوده‌اند تجزیه‌و‌تحلیل کرده است و سپس هرکدام از این مطالب را به ابزار اختصاصی خودش، یعنی ابزار SWA برده و امتیازشان را در این ابزار، با رتبه‌ای که در گوگل داشته‌اند مقایسه کرده است.

در این تجزیه‌و‌تحلیل، وضعیت این مطالب در ۵ فاکتور سئو، خوانایی، لحن، استحکام و منحصربه‌فردبودن بررسی شد.

طبق این مطالعه، ۳۴% از این مطالب نمرۀ کامل ۱۰ از ۱۰ گرفتند و ۱۳% نیز نمرۀ ضعیف کسب کردند. درنهایت، سمراش این نتیجه‌گیری را کرد که ارتباط معناداری بین کیفیت محتوا (یعنی چیزی که موتورهای جست‌وجو دنبالش هستند) و آن محتوایی که افراد ارزشمندش می‌دانند، وجود دارد.

مراحل و چگونگی انجام بهینه‌سازی محتوا

روش‌های مختلفی برای بهینه‌سازی محتوا وجود دارد. پیش‌تر به اینکه بهینه‌سازی محتوا ۴ نوع مختلف دارد اشاره کرده بودیم و در ادامه، روند بهینه‌کردن محتوا را در ۴ بخش سئو، شبکه‌های اجتماعی و بک‌لینک‌ها، سبک نوشتن و نرخ تبدیل، به‌طور کامل بررسی می‌کنیم:

بهینه‌سازی محتوا: سئو

۱) هدف‌گیری کلمات کلیدی مرتبطی که ترافیک بالقوه‌ای دارند

یکی از بخش‌های اساسی هر محتوایی، موضوع و کلمات کلیدی آن است. قبل از شروع به نوشتن محتوا، شناسایی دقیق و درست این دو عنصر بسیار ضروری است. برای شروع می‌توانید سراغ موضوعات کلی‌تر و بزرگ‌تر بروید؛ چون گوگل به مطالب جامعی که یک کلمۀ کلیدی دارند توجه بیشتری می‌کند و نسبت به نحوۀ پوشش آن موضوع توسط شما حساس خواهد بود.

توجه داشته باشید که کلمات کلیدی چیزهایی هستند که کاربران جست‌وجو می‌کنند و متفاوت از موضوع مطلب شماست. درواقع، موضوع مطلب شما قرار است ارتباط معنایی بین آن کلمات کلیدی ایجاد کند.

۲) از کلمات کلیدی مرتبط از نظر معنایی هم استفاده کنید

برای اینکه شانس کسب رتبۀ بالاتر در گوگل را به دست آورید، توصیه می‌شود از کلماتی که از نظر معنایی با کلمات کلیدی شما مشابه هستند هم استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که موتور جست‌وجو درک بهتری از موضوع آن مطلب پیدا کند. در‌عین‌حال، نباید زیاد هم از کلمات کلیدی اصلی فاصله بگیرید.

برای مثال، اگر مطلبی دربارۀ «چربی‌های سالم در رژیم کتوژنیک» می‌نویسید، می‌توانید از عبارت‌هایی کلیدی مانند «کاهش وزن»، «چربی‌های اشباع‌‌شده»، «انواع چربی» و… هم استفاده کنید.

۳) ساختار کاربرپسندی ایجاد کنید

منظور از این کار، به‌طور خلاصه، تعیین هدینگ‌هاست؛ یعنی وقتی موضوع و کلمات کلیدی مشخص شدند، نیاز است که ساختار آن مطلب را هم مشخص کنید و سراغ طراحی یک جریان منطقی در آن مطلب بروید. استفاده از سؤالاتی که احتمالاً در زمان تحقیق کلمات کلیدی با آن‌ها روبه‌رو شده‌اید، می‌تواند در این بخش به شما کند.

طبق تحقیقی که در سال ۲۰۲۲ توسط Semrush انجام شد، مشخص شد که ۴۷% از مطالبی که دارای هدینگ‌های پیشرفته (H2 + H3 + H4) بوده‌اند، جزء آن گروه از مطالبی محسوب می‌شدند که بهترین عملکرد را در جذب ترافیک ارگانیک داشتند. اما این تعیین عناوین مناسب به‌طور کلی از ۲ جهت اهمیت دارد:

1. اول از همه اینکه مطلب شما را به چند زیرموضوع تقسیم می‌کند و خوانایی آن را بالا می‌برد. درواقع، بازدیدکنندگان آن صفحه ساده‌تر می‌توانند در مطلب شما بگردند و عمق آن را درک کنند و ببینند که شما تا چه حد دربارۀ آن موضوع نوشته‌اید.
2. دوم هم اینکه باعث می‌شود موتورهای جست‌وجو متوجه شوند که کدام قسمت از مطلب شما اهمیت بیشتری دارد؛ چون با تقسیم آن به چند زیربخش، خزنده‌های موتور جست‌وجو می‌توانند این موضوع را درک کنند.

۴) استفاده از المان‌های بصری جذاب

طبق گفتۀ Venngage، ثابت شده است که وجود المان‌های بصری باعث افزایش تعامل مخاطب می‌شود. به این معنا که آن‌ها بیشتر در آن صفحه می‌مانند و توجه بیشتری به محتوای آن می‌کنند.

طبق تحقیق Semrush، مشخص شده است که وجود ۶ عکس یا بیشتر در یک محتوا باعث افزایش ۱۱۶درصدی ترافیک ارگانیک نسبت به آن مطالبی می‌شود که این تعداد عکس ندارند. همچنین، مشخص شده است مطالبی که حداقل یک ویدئو در آن‌ها هست تا ۸۳% ترافیک بیشتر، و آن‌هایی که ۳ ویدئو یا بیشتر دارند هم تا ۵۵% بک‌لینک بیشتری می‌گیرند. برای استفاده از المان‌های بصری می‌توانید به آن مطلب:

• اینفوگرافیک اضافه کنید.
• ویدئوی ساختۀ خودتان یا افراد معروف آن حوزه را اضافه کنید.
• مثال‌هایی مرتبط با آن متن اضافه کنید.
• با همکاری با اینفلوئنسرها و تولیدکنندگان محتوا، ویدئو، عکس و… اضافه کنید.

۵) به متن، لینک‌های داخلی مرتبط اضافه کنید

لینک‌سازی داخلی یکی از اقدامات مهم در سئو محسوب می‌شود. این کار به بات‌ها اجازه می‌دهد که صفحۀ شما را آسان‌تر پیدا و آن را رتبه‌بندی کنند و اعتبار را از آن صفحۀ مبدأ به صفحۀ مقصد منتقل کنند. همچنین، به مخاطبان اجازه می‌دهد که در سایت شما راحت‌تر بگردند و نرخ تعاملشان افزایش و همچنین تجربۀ کاربری‌شان نیز بهبود پیدا کند.

۶) به‌طور جامع موضوع انتخابی را پوشش دهید

برای کسب رتبۀ خوب، به‌خصوص در موضوعات و کلمات کلیدی رقابتی، محتوای شما باید جامع و کامل باشد. برای اینکه بتوانید به این جامع‌بودن برسید:

1. تحقیق کنید که رقبای شما برای این کلمۀ کلیدی چه کاری انجام داده‌اند: در ابتدا نیاز است تا کلمۀ کلیدی خود را در گوگل جست‌وجو کنید و ده رتبۀ اول را بررسی کنید تا ببینید که آن‌ها چقدر موضوع مدنظر شما را پوشش داده‌اند و شما چگونه می‌توانید مطلبی بهتر و جامع‌تر بنویسید.
2. تحلیل کنید که مشتریان شما چه سؤالاتی پیرامون این موضوع دارند: وقتی مرحلۀ ۱ و ۲ (هدف‌گیری کلمات کلیدی مرتبط و استفاده از کلمات کلیدی مرتبط از نظر معنایی) را که بالاتر به آن‌ها اشاره کردیم بگذرانید، خواهید توانست فهرستی از تمام سؤالات احتمالی مشتریان ایجاد کنید. حتی می‌توانید یک قدم پا را فراتر بگذارید و با همکاری با تیم‌های دیگر مانند تیم فروش که مستقیماً با مشتری در ارتباط‌اند، ببینید که نیازهای مشتریان چیست.
3. دربارۀ چیزهایی تکراری که دیگران درباره‌اش صحبت کرده‌اند دوباره بحث نکنید و دنبال خلق ارزش منحصربه‌فردی باشید: فقط دنبال این نباشید که کمی از بقیه بهتر باشید، بلکه با دنبال‌کردن ایده‌های اختصاصی خودتان، ارائۀ ایده‌های نوآورانه برای حل مشکل و به‌اشتراک‌گذاری مطالعات موردی عملی، رهبری خود در بازار را به معرض نمایش بگذارید. به عبارت دیگر، سعی کنید در آن مطلب به تمام سؤالات بالقوۀ کاربران براساس تحقیق و تجربۀ خودتان پاسخ دهید.

۷) از عنوان اصلی، متادیسکریپشن و آلت تکست خوب و درست استفاده کنید

یکی از مهم‌ترین بخش‌های بهینه‌سازی محتوا همین بخش است: فاکتورهای تکنیکال سئو!

حتی اگر محتوای شما به بهترین شکل نوشته شده باشد، اما برای مثال، آن صفحه دیر بارگذاری شود و یا ساختار گیج‌کننده‌ای داشته باشد، شک نکنید که با آن محتوا به جایی نخواهید رسید. برای سئوی تکنیکال به موارد زیر توجه داشته باشید:

• المان‌های در صفحه مانند UX و سرعت صفحه که گوگل از آن با عنوان Core Web Vitals یاد می‌کند؛
• سازمان‌دهی متاتگ‌ها؛
• نداشتن لینک خراب در سایت؛
• درست‌بودن تمام آلت تکست‌ها.

۸) اطمینان حاصل کنید که محتوا به‌روز و دقیق است

محتوا را پس از به‌اشتراک‌گذاشتن به امان خدا رها نکنید و مرتباً به دنبال به‌روزرسانی و بررسی آن باشید. این کار، به‌خصوص اگر موضوع آن محتوا دربارۀ چیزی که دائماً در حال پیشرفت است باشد، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.

محتوا را طوری به‌روز کنید که مطابق با شرایط و اطلاعات حال حاضر باشد؛ برای مثال، «بهترین روش‌ انجام تبلیغات ویدئویی در سال ۱۴۰۲». طبق آمار Semrush، حدود ۶۵% از بازاریابان محتوایی موفق، سالانه ۲ بار سراغ به‌روزرسانی محتواهایشان می‌روند.

بهینه‌سازی محتوا: کیفیت و سبک نوشتن

تا اینجای کار به ۸ مورد از اقدامات اساسی بهینه‌سازی محتوا پرداختیم. اما این تمام ماجرا نیست. در ادامه و در این بخش سراغ یکی از مهم‌ترین اقدامات بهینه‌سازی محتوا یعنی بهینه‌کردن نوشتن می‌رویم:

• محتوا را شخصی‌سازی کنید: قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید، مطمئن شوید که به درک کامل و درست و عمیقی از آن مخاطبان هدفتان رسیده‌اید. برای آن‌ها بنویسید، روی چیزی که آن‌ها می‌خواهند تمرکز کنید و به زبان خودشان حرف بزنید.
• همان‌گونه که حرف می‌زنید بنویسید، نه مانند یک کتاب درسی سنگین: خواندن و فهم کلمات و جملات کوتاه‌تر، آسان‌تر است. سعی کنید طوری بنویسید که مخاطب، اطلاعاتی بیشتر از آنچه نیاز دارد، به دست بیاورد و مجبور نشود وقتش را سر مطلب شما بگذارد. به عبارت ساده‌تر، صغری کبری نچینید!
• از کلمات ساده استفاده کنید: آیا می‌خواهید افراد وقت زیادی را صرف خواندن مطلب شما کنند و برای فهم آن سراغ دیکشنری و جست‌وجوی دوباره بروند؟ اگر خیر، پس برای مخاطبتان بنویسید و نه برای استاد دانشگاه!
• طول جمله را تغییر دهید: طبق آمار Semrush، مشخص شده است که بیش از ۴۳% مطالبی که امتیاز پایینی از نظر کیفی و رتبه دارند، دارای جملات بلند هستند.
• پاراگراف‌های کوتاهی بنویسید: سعی کنید در هر پاراگراف حدود ۹۰ کلمه به کار ببرید و سپس اینتر بزنید!
• از لحنی ثابت استفاده کنید.

بهینه‌سازی محتوا: بک‌لینک و به‌اشتراک‌گذاشته‌شدن

یکی دیگر از بخش‌های مهم بهینه‌سازی محتوا، جذب بک‌لینک است؛ یعنی محتوایی آ‌ن‌قدر خوب تولید کنید که هم ارزش به‌اشتراک‌گذاشته‌شدن و هم لینک‌دهی توسط دیگران را داشته باشد.

تبدیل به آهن‌ربای لینک شوید!

برای اینکه محتوای شما بک‌لینک‌های زیادی بگیرد:

• بحث‌برانگیزانه بنویسید: اگر شما نظری خلاف عموم دارید، می‌توانید بین بقیه جلب توجه کنید و بک‌لینک بگیرید. اما اگر صرفاً به خاطر این جذب بک‌لینک سراغ نظرات بحث‌برانگیز رفته‌اید، مخاطبانتان این را می‌فهمند و در درازمدت آن‌ها را از دست خواهید داد.
• اورجینال باشید: نظری اصلی و اختصاصی ارائه دهید، طوری که طرز تفکر افراد به آن موضوع خاص را تغییر دهد. اگر افراد نظر شما را قبول کنند، توجه بیشتری به شما جلب خواهد شد و در ادامه، به جذب بک‌لینک بیشتر منجر می‌شود و مطالب شما بیشتر به اشتراک گذاشته خواهد شد.
• معتبر باشید: در بعضی از حوزه‌ها مانند سلامت و تغدیه، بررسی یا نوشتن محتوا توسط یک فرد متخصص اجباری است، اما این معتبربودن دربارۀ همۀ حوزه‌ها هم صدق می‌کند. وقتی فردی معتبر پیرامون موضوعی می‌نویسد یا حداقل آن مطلب شامل نظرات و دیدگاه‌های آن فرد معتبر می‌شود، لینک‌دهی به آن نیز بیشتر خواهد شد.
• موضع خود را مشخص کنید: مرز بین بحث‌برانگیزبودن و داشتن موضع مشخص، باریک است؛ اما در‌عین‌حال، ارزش‌های برند و اصول اخلاقی آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چون به‌هر‌حال خوانندگان آن برند را مسئول چیزی که می‌نویسد می‌دانند. با مشخص‌کردن موضع اصلی خود در هر بحثی، می‌توانید توجه و مخاطب بیشتری جذب کنید.
• ترندها را دنبال کنید: به دنبال ترندهای روز که افراد مختلف احتمالاً به آن‌ها لینک می‌دهند باشید. اما صرفاً برای جذب بک‌لینک، محتوای مبتنی بر ترند تولید نکنید و اگر حرف خاص و جالبی دربارۀ آن دارید، سراغش بروید.

به‌اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی را تبلیغ کنید

بهترین روش برای تبلیغ این است که کاری کنید که به‌اشتراک‌گذاری آسان شود. مثلاً می‌توانید آیکون‌های شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، لینکدین و… را در قسمتی از صفحه، به‌شکلی واضح در معرض دید قرار دهید.

بهینه‌‌سازی محتوا: تبدیل

هر محتوایی که منتشر می‌کنید، باید راهی برای ایجاد تبدیل نیز داشته باشد. این سؤال را از خود بپرسید که می‌خواهید کاربر بعد از خواندن و تعامل با این مطلب چه کاری انجام دهد؟ برای بهینه‌سازی محتوا در بخش نرخ تبدیل، باید ۲ مورد زیر را بهینه کنید:

۱) مخاطب هدف

همان‌طور که در این مطلب بارها به آن اشاره کردیم، محتوای شما باید با مخاطب هدفتان سازگار باشد. مثلاً اگر یک کسب‌وکار B2B هستید، باید محتوای شما افراد تصمیم‌گیرنده مانند رئیس بخش بازاریابی آن شرکت را هدف قرار دهد.

به عبارت دیگر، وقتی مخاطب هدفتان مشخص شد، آن وقت است که باید از زبان و عبارات متناسب با آن مخاطبان که با آن آشنا هستند استفاده کنید و درعین‌حال با نقاط درد و چالش‌هایی که دارند نیز آشنا باشید.

۲) فراخوانی به اقدام (کال تو اکشن – CTA)

یکی از مهم‌ترین بخش‌های محتوای شما CTA آن است؛ به‌خصوص وقتی که هدف اصلی شما وادارکردن مخاطب به واکنش‌نشان‌دادن به آن باشد. پس شما در این مواقع نباید فقط به دنبال ایجاد یک کال تو اکشن باشید، بلکه باید آن را در جای مناسبی قرار دهید، به‌خوبی طراحی کنید و آن را سازگار با اهدافتان در معرض نمایش بگذارید.

بهترین ابزارهای بهینه‌سازی محتوا

ابزارهای بسیاری برای بهینه‌سازی محتوا وجود دارند که اکثراً اشتراکی هستند. ابزارهای خارجی بهینه‌‌سازی محتوا عبارت‌اند از:

• Clearscope
• Surfer SEO
• MarketMuse
• Frase
• Dashword
• Semrush
• Small SEO Tools
• MarketMuse
• SparkToro
• SimilarContent
• Keyword Tool Dominator
• Keyworddit

البته باید به این موضوع توجه داشته باشید که شاید بعضی از این ابزارها از زبان فارسی پشتیبانی نکنند.

ابزارهای ایرانی بهینه‌سازی محتوا عبارت‌اند از:

• جت سئو
• رنک فایندر
• تریبون
• میزفا تولز
• کی دبیلو رنک

درنهایت

بهینه‌سازی محتوا باید بخشی ضروری از استراتژی محتوایی کلی شما باشد؛ چون بهترین شانس شما برای ارتقای رتبه محسوب می‌شود، اعتبار برند را بالا می‌برد و نرخ تبدیل را افزایش می‌دهد. به یاد بسپارید که به‌جای نوشتن برای بات‌ها، برای انسان‌ها بنویسید و چیزی را پیاده کنید که با تحقیق و مطالعه به آن رسیده‌اید.