پادکست‌ها

در هر قسمت پادکست سراغ یکی از موضوعات کاربردی، به‌روز و مؤثر در حوزۀ تبلیغات و بازاریابی می‌ریم، و آن موضوع را از زوایای مختلف بررسی و روایت می‌کنیم، تا به بازاریاب‌ها، تبلیغاتچی‌ها و علاقه‌مندان کمک کنیم که در حوزۀ کاری خودشون، تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند.

محتوا از قدیم به شکل و شمایل مختلفی در اختیار مردم قرار می‌‌گرفت؛ ممکن بود به‌شکل متنی در روزنامه‌ها یافت شود، به‌شکل بصری در تلویزیون به‌ نمایش گذاشته شود یا به‌شکل صوتی در رادیو پخش شود.

رفته‌رفته، پیشرفت تکنولوژی باعث شد تا رادیو به بخش کم‌اهمیت‌تری از زندگی ما تبدیل شود و جای خود را به نسخه‌ای مدرن‌تر با ویژگی‌های بیشتر، تحت عنوان پادکست بدهد. در این مطلب قصد داریم به این شکل از محتوا بپردازیم و به سؤالاتی همچون «پادکست چیست؟» و «پادکستر کیست؟» پاسخ دهیم.

پیش از اینکه به توضیح مفصلی دربارۀ چیستی پادکست و کیستی پادکستر بپردازیم، اجازه دهید به خود کلمۀ پادکست نگاهی بیندازیم. این واژه اولین بار توسط بن همرسلی در روزنامۀ گاردین در سال ۲۰۰۴ استفاده شد؛ زمانی که همۀ مجله‌ها و روزنامه‌ها،‌ نام‌های احتمالی را برای این رسانۀ پرزرق‌وبرق معرفی ‌می‌کردند.

واژۀ «پاد» در ابتدای این کلمه، از پخش‌کنندۀ رسانه‌ای دیجیتال شرکت اپل، یعنی آیپاد می‌آید و بخش «کست» آن نیز از اصطلاح Broadcast یا همان پخش در رادیو گرفته شد. به عبارتی، iPod + Broadcast = Podcast. البته که فکرکردن به اینکه برای گوش‌دادن به پادکست، به یکی از دستگاه‌های اپل یا پخش‌کننده‌های رسانه‌ای دیجیتال نیاز دارید، واقعاً مسخره خواهد بود؛ درنتیجه اصلاً به این موضوع فکر نکنید!

اولین پادکست هم در همان سال ۲۰۰۴ با یک برنامۀ کامپیوتری راه‌اندازی شد که می‌توانست محتواهایی را که در رادیو پخش می‌شد و در اینترنت موجود بود، برای پخش‌کننده‌های MP3 در آی‌پاد بارگیری کند.

امروزه پادکست پلتفرمی گسترده را به‌ خود اختصاص داده است که در سرگرمی مردم نقش مهمی را ایفا می‌کند و یکی از دلایل گسترده‌بودن آن، ویژگی‌ بسیار خوب قابل اشتراک‌‌گذاری بودن است. اما بیایید به سؤال اصلی بازگردیم که پادکست چیست؟

پادکست چیست؟

توضیح و پاسخ به این سؤال که پادکست چیست؟ می‌تواند سخت باشد؛ چراکه چیزی مانند این رسانه وجود ندارد، اما می‌توان محتواهایی شبیه به آن را برای مثال‌زدن در نظر گرفت. یک نقطۀ شروع خوب این است که یک پادکست را به‌عنوان «رادیو اینترنتی درخواستی» در نظر بگیرید.

ویژگی اصلی پادکست این است که دسترسی آن در هر دستگاه هوشمندی برای کاربران فراهم است، به‌طوری که کاربران می‌توانند برای مثال، در کامپیوتر شخصی‌شان به پادکست گوش دهند. البته برای اینکه از همین ابتدا جلوی این تصور اشتباه را بگیریم،‌ می‌توانیم بگوییم که پادکست فقط به محتوای صوتی محدود نمی‌شود و محتوای ویدئویی را نیز در بر می‌گیرد.

حجم محتوایی که پادکست در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد، باعث می‌شود تا رقابتی برای رادیوهای پخش (Broadcast) یا رادیوهای زمینی (Terrestrial Radio) باقی نماند. ایستگاه‌های رادیویی زمینی سعی می‌کنند با باند‌های AM و FM حداکثر کانال‌هایی که می‌توانند را به‌ دست مخاطبان برسانند؛ این همان چیزی  است که تبلیغ‌دهندگان، از بستری تحت عنوان رادیو انتظار دارند.

از طرفی پادکست، برخلاف فامیل خود یعنی رادیو، آن عطش سیری‌ناپذیر به تبلیغات را ندارد؛ در این بستر، کانال‌های مختلف، محتوایی تخصصی را در اختیار مخاطبانی قرار می‌دهند که شنیدن را دوست دارند. به عبارتی، رادیو برای طیف وسیعی از مخاطبان پخش می‌شود و پادکست ممکن است گروه کوچک‌تری از مخاطبان را به خود اختصاص دهد؛ اما همان مخاطبان هدفمندتر هستند و به محتوای ارائه‌شده از یک کانال پادکست، علاقۀ بیشتری نشان می‌دهند.

با توجه به این تعریف، می‌توانیم به این نتیجه برسیم که رادیوهای ماهواره‌ای که توانایی ارائۀ کانال‌های بیشتر با محتواهای بیشتر را در مقایسه با رادیوهای زمینی دارند، گامی درجهت پادکست‌شدن برمی‌دارند؛ البته که حتی نمی‌توانند درصدی به آنچه پادکست در دسترس شنوندگان قرار می‌دهد، نزدیک شوند.

پادکست‌ها، در صورت تقاضا هستند. یعنی چه؟ یعنی اینکه می‌توان در هر زمان و هر مکانی به آن‌ها گوش داد؛ برعکس رادیوهای زمینی که زمان مشخصی برای پخش محتوا و برنامه‌های خود دارند. هر پادکست معمولاً سایتی مختص به خود را دارد که در آن، قسمت‌های آن برنامه قرار گرفته و ممکن است گزینه‌ای برای دانلود آن نیز در اختیار کاربران قرار بگیرد.

به این ترتیب، کاربران می‌توانند قسمت‌های مختلف یک برنامه را دانلود کرده و به کامپیوتر، پخش‌کننده‌های رسانه‌ای یا حتی گوشی هوشمند خود منتقل کنند تا در هر زمان و هر مکانی به آن دسترسی داشته باشند. اما ویژگی‌ای که پادکست را از دیگر محتواهای شنیداری متمایز می‌کند، قابلیت‌های پخش آن است؛ اینکه چگونه می‌توان هر برنامه و هر قسمت از برنامه‌‌ها را در پلتفرم‌های توزیع پادکست (مانند iTunes) یا برنامه‌های پادکچر (Podcatcher) منتشر کرد.

شنوندگان می‌توانند به‌راحتی با کلیک روی نماد RSS (همان Real Simple Syndication) که به‌عنوان دکمۀ اشتراک پادکست‌‌ها نیز شناخته می‌شود (و اغلب رایگان است)، به مشترکان آن پادکست و برنامه تبدیل شوند. در مرحلۀ بعد، آن‌ها باید مشخص کنند که می‌خواهند از کدام برنامۀ پادکچر،‌ آن پادکست به‌خصوص را دنبال کنند.

به این ترتیب، مخاطبان می‌توانند پس از عرضۀ قسمتی جدید از یک پادکست، بدون نیاز به مراجعه به سایت، از آن مطلع شوند؛ ویژگی‌ای که به‌نوعی شبیه به اشتراک مجلات است. بنابراین، جنبۀ تمایز «پخش» در پادکست این است که مخاطبان جهانی را در بر می‌گیرد، درست برعکس رادیوهای سنتی که سیگنال‌های پخش محدودی را به‌ خود اختصاص می‌دهند.

پادکستر کیست؟

اگر از آن دست اشخاص و کاربرانی باشید که پادکست‌های مختلف را گوش داده‌اند، با صدا یا صداهایی آشنا مواجه شده‌اید. آن صدای آشنا از اشخاص به‌خصوصی را که پادکست به آن‌ها تعلق دارد و به‌عنوان مجری پادکست به شرح موضوعات مختلف می‌پردازند، پادکستر می‌گویند.

پادکسترها عموماً از شخصیت‌های مختلف و متنوعی برخوردارند، دربارۀ موضوعات مختلفی به صحبت و گفت‌وگو می‌پردازند و درنهایت شغل‌ها و حرفه‌های کاری متنوعی را در بر می‌گیرند؛ برخی پادکسترها ژورنالیست و روزنامه‌نگار هستند، برخی دیگر روان‌شناس هستند و برخی نیز می‌توانند انسان‌های عادی باشند که در مسیر تولید محتوا قدم برمی‌دارند؛ اشخاصی همچون علی بندری که با پادکست چنل‌بی، داستان‌های متنوعی را گردآوری کرده و به زبانی شیرین و زیبا برای مخاطبان خود بازگو می‌کنند.

درمجموع، می‌توانیم بگوییم که یک پادکستر، جدا از فرایندهای مختلفی که برای تولید یک پادکست طی می‌کند، میزبان آن پادکست یا برنامه است. با‌این‌حال، در این بین ممکن است اشخاص، میزبان‌ها و مهمان‌های دیگری نیز به برنامه‌های یک پادکستر اضافه شوند تا با هم دربارۀ موضوعات مختلف به گپ‌وگفت بپردازند.

حال سؤالی که مطرح می‌شود این است که یک پادکستر چه کارهایی را باید انجام دهد؟ با بررسی فرایند تولید یک پادکست، می‌توانیم به‌سادگی پاسخ به این سؤال را بیابیم. پادکسترها عموماً موضوعات خاصی را برای پادکست خود انتخاب می‌کنند، متن پادکست (که تحت عنوان Transcript شناخته می‌شود) را می‌نویسند، پادکست‌ خود را با استفاده از تجهیزات مختلف، خواه میکروفون‌های میلیونی باشد یا گوشی هوشمندشان، ضبط می‌کنند، اصلاحیه‌‌های مختلفی را برای صدا ایجاد می‌کنند و درنهایت نیز آن را در بسترهای مختلف منتشر می‌کنند تا به دست مخاطبان خود برسانند.

کلام آخر…

شنوندگان پادکست، مخاطبان هدف متنوعی هستند؛ از آن کاربرانی که به ‌دنبال محتوای شنیداری هستند یا مخاطبانی که ویدئوهای جذاب و چه‌بسا طولانی برایشان جذاب است. ویژگی‌هایی که در این سبک از محتوا یافت می‌شود به‌حدی زیاد است و فرایند تولید آن به‌حدی آسان که هرکسی در جهان، حتی شما، می‌توانید پادکست بسازید، آن را به اشتراک بگذارید تا اشخاص با طرز تفکرها و علایق مشترک،‌ به آن گوش دهند و آن پادکست و برنامۀ به‌خصوص را دنبال کنند.

از طرفی، پلتفرم‌ها و بسترهای مختلفی مانند اسپاتیفای یا اپل پادکست،‌ این امکان را برای مخاطبان این حوزه فراهم کرده تا به ‌عبارتی، شبکۀ اجتماعی پادکست‌محور خودشان را داشته باشند و با جامعه‌ای از کاربران مختلف ارتباط بگیرند. اگر تا به امروز به ‌سراغ پادکست نرفته‌اید، الان زمان بسیار مناسبی برای شروع است؛ چراکه دریاچه‌ای از محتواهای جدید در انتظار شماست.