👀 چگونه محتواهای بصری را برای افراد کم‌بینا و نابینا قابل درک سازیم؟

یکی از سرگرمی‌های قدیم ما این بود که به تصاویر استریوگرام‌ زل بزنیم و به چشمانمان فشار بیاوریم تا بتوانیم عکس‌های سه‌بعدی داخل آن‌ها را کشف کنیم؛ ببر، خرگوش یا شاید سوسکی بزرگ. مجلات قدیمی این تصویرها را به‌‌عنوان معما منتشر می‌کردند و حل آن را به ما می‌سپردند. گاهی به جواب نمی‌رسیدیم و اگر شمارۀ بعدی مجله را پیدا نمی‌کردیم، معما تا همیشه برایمان معما باقی می‌ماند.

حال تصور کنید در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی، همۀ تصاویر به همین شکل منتشر می‌شدند. در روز صدها محتوای بصری می‌دیدیم بدون اینکه متوجه شویم چه چیزی می‌گویند؛ چه حسی به شما دست می‌داد؟

افراد کم‎بینا و نابینا، هر روز این حس را در دنیای اینترنت تجربه می‌کنند. این در حالی‌ است که فقط با یک Alt text ساده، آن‌ها هم می‌توانند تصاویر را همراه ما ببینند. در این مطلب از وی‌پدیا توضیح می‌دهیم که چگونه این تکنیک محتواهای بصری را دسترس‌پذیر می‌سازد. همچنین از نکاتی می‌گوییم که باید در متنِ جایگزین رعایت کنیم تا در جذب این افراد موفق شویم.

Alt Text چیست؟

بهتر است ابتدا از واژۀ Alt Text شروع کنیم؛ این لغت مخفف عبارت Alternative Text است و به «متنِ جایگزین»، «توضیح Alt» یا «تگ Alt» ترجمه می‌شود.تگ Alt، متنی کوتاه است که عملکرد و محتوای درونی تصویر را توصیف می‌کند و وقتی این تصویر به هر دلیلی قابل مشاهده نباشد، به مخاطب برای درک مضمون آن کمک می‌کند.

تگ‌های ALT چگونه به کاربران نابینا کمک می‌کنند؟

کاربرانی که اختلال بینایی دارند، به‌جای دیدن تصاویر، متن‌های‌ جایگزین را می‌خوانند؛ به این ترتیب، در سایۀ ابهام باقی نمی‌مانند و می‌توانند محتواها را درک کنند. البته، این تگ‌ها در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی پنهان هستند. آن‌ها فقط زمانی در صفحه ظاهر می‌شوند که اختلالی در اینترنت و پلتفرم وجود داشته باشد و تصاویر در صفحه بارگذاری نشوند. افراد کم‌بینا و نابینا برای دسترسی به این تگ‌ها از ابزارهای کمکی استفاده می‌کنند. آن‌ها از صفحه‌خوان‌ها و نمایشگرهای بریل کمک می‌گیرند یا در دستگاه‌های هوشمند خود قابلیت TalkBack در اندورید و Voiceover در آیفون را فعال می‌کنند.

این ابزارها، متن جایگزین تمام محتواهای بصری و عناصر گرافیکی را برای کاربران می‌خوانند تا پیام آن‌ها را متوجه شوند. تگ‌های Alt در رشد صفحات وب و شبکه‌های اجتماعی ما هم مؤثر هستند. آن‌ها رتبۀ سئوی ما را افزایش می‌دهند؛ چون افراد بیشتری محتوای بصری ما را می‌فهمند، تجربۀ کاربری بهتری برای مخاطبان ساخته می‌شود و اینگیجمنت محتوا افزایش می‌یابد.

از طرفی، خزنده‌های موتورهای جست‌وجو با خواندن این متن‌ها می‌توانند تصاویر را درک ‌کنند و تصمیم بگیرند که آن‌ها را در نتایج کدام جست‌وجوها نمایش دهند.

چگونه برای تصاویر شبکه‌های اجتماعی، متن جایگزین بنویسیم؟

تگ Alt، در سایت‌ها جایگاه خود را پیدا کرده است و همه آن را برای سئو الزامی می‌دانند. اما در شبکه‌های اجتماعی هنوز فاصلۀ زیادی برای رسیدن به این نقطه داریم. برای شروع می‌توانیم شیوۀ درج آن در این صفحات را یاد بگیریم:

• در لینکدین وقتی تصویر را آپلود می‌کنیم، در قسمت پایین آن گزینۀ text نمایش داده می‌شود. با کلیک بر آن اجازه داریم به‌ اندازۀ ۳۰۰ کاراکتر، متن جایگزین بنویسیم.
• در توییتر، در هنگام بارگذاری میم، استیکر یا عکس گزینۀ Add Description را خواهیم دید. در این بخش می‌توان محتوا را در حداکثر ۱۰۰۰ کاراکتر توصیف کرد.
• اینستاگرام در پست‌های خود چنین قابلیتی دارد. وقتی به مرحلۀ نوشتن کپشن ‌رسیدیم، در پایین صفحه Advanced Settings و بعد Write Alt Text ما را به کادر قراردادن تگ می‌رساند. این پلتفرم محدودیت ۱۰۰کاراکتری برای متن‌های جایگزین دارد.

۱۰ نکته برای نوشتن متن‌های خوب برای Alt Text

درست است که افزودن توضیح Alt دسترسی به محتوا را آسان می‌سازد، اما لزوماً به بهبود سئو منجر نمی‌شود. اگر این نوشته ضعیف و نامرتبط با موضوع اصلی باشد آزاردهنده خواهد بود؛ درنتیجه، تجربۀ کاربری بدی ایجاد می‌کند، نرخ پرش افزایش را می‌دهد و تعامل کاربران کاهش می‌یابد. برای نوشتن یک تگ خوب بهتر است نکات زیر را در نظر بگیریم:

1. کوتاه و مفید بنویسم: توضیح Alt را کوتاه و در‌عین‌حال مفید بنویسیم؛ درست مثل وقتی ‌که می‌خواهیم تصویری را به‌صورت تلفنی برای شخص دیگری توصیف کنیم. معمولاً پیشنهاد می‌شود که این متن حداکثر در ۱۰۰ تا ۱۲۰ کاراکتر نوشته شود.
2. مرتبط با موضوع اصلی محتوا باشد: هر تصویر را می‌توان به شیوه‌های متفاوت توصیف کرد، توضیح جایگزین باید با موضوع اصلی مطلب مرتبط باشد. برای مثال تصور کنید می‌خواهیم عکس یکسانی را در دو مطلب خبری متفاوت به کار ببریم. محتوای آن ورزشکاری را نشان می‌دهد که در حال دویدن روی پله‌های استادیوم ورزشی اصفهان است. مسلماً در هر خبر باید تگ متفاوتی را باید بنویسیم:
   • گزارش اول دربارۀ پروژۀ نوسازی این استادیوم بوده و عبارت «استادیوم اصفهان با پله‌های ترک‌خورده»، برای توصیف عکس مناسب است.
   • خبر دوم دربارۀ اصول ایمنی ورزشگاه‌ است و این ‌بار «استادیوم اصفهان با ورزشکاری که از پله‌ها می‌دود» گزینۀ بهتری برای تگ به حساب می‌آید.
3. اگر تمرکز روی تصویر است، توضیح کامل‌تری داشته باشد: هنگامی که تمرکز اصلی محتوا بر تصویر آن است، قبل از کوتاه‌نویسی، توصیف درست آن در اولویت قرار دارد. تصاویری که چندی‌ پیش از تلسکوپ جیمز وب منتشر شدند از همین دسته بودند. لازم بود شرحی از چیزی که در آن‌ها می‌بینیم بیاوریم تا افراد نابینا هم عظمت و پیچیدگی آن را درک کنند.
4. احساسات را هم از طریق متن جایگزین منتقل کنیم: محتواهای بصری همیشه به دنبال ارائۀ اطلاعات کاربردی نیستند و گاهی فقط می‌خواهند احساسات را منتقل کنند؛ آیا سوژه در تابلوی پرتره لبخند بر لب دارد یا اندوهی عمیق در چهره‌اش دیده می‌شود؟
5. هرگز متن جایگزین را با «تصویر…»، «تصویری از…» یا «Image of…» شروع نکنیم: این کار محتوا را برای کاربر خسته‌کننده می‌سازد. او در یک صفحۀ پر از تصویر مدام از صفحه‌خوان می‌شنود: تصویر تئاتر، تصویر جلوی خانه، تصویر تابلوهای بیرونی، تصویر تیم همکار یا تصویر سالن. البته توضیح نوع تصویر، راهنمای خوبی برای درک متن خواهد بود؛ برای مثال، نمودار، عکس سیاه‌وسفید یا هدشات.
6. تعداد کلمات کلیدی آن مناسب باشد: استفاده از یک یا دو کلمۀ کلیدی در توصیف تصاویر معقولانه است و برای سئو هم عالی خواهد بود؛ اما باید صادقانه و به‌دور از افراط باشد تا تجربۀ کاربری بدی را برای افراد نابینا رقم نزنیم. درست است که موتورهای جست‌وجو نمی‌توانند متن جایگزین بد و غیرمفید را تشخیص دهند، اما به دلیل وجود تعداد زیاد کلمات کلیدی، آن‌ها را در رتبۀ پایین قرار می‌دهند.
7. از تکرار دوری کنیم: نوشته‌های قبل و بعد از تصویر را بخوانیم. اگر توصیف تصویر مجدداً آن‌ها را تکرار می‌کند، به درج آن نیازی نیست؛ چون مطلب را خسته‌کننده می‌سازد.
8. متن جایگزین را به تصاویر تزیینی اضافه نکنیم: تصاویر تزیینی فقط برای زیبابه‌نظررسیدن محتوا به کار می‌روند. آن‌ها اطلاعات خاصی همراه با خود ندارند و به درک محتوا کمک نمی‌کنند؛ پس بهتر است متن جایگزینی برای آن‌ها به کار نبریم.
9. تصاویری که دارای لینک هستند، توضیح دقیق داشته باشند: برخی تصاویر، لینکی همراه خود دارند و قابل کلیک هستند. در توضیحات Alt باید به کاربر توضیح دهیم که با کلیک بر آن‌ها به چه صفحه‌ای هدایت می‌شود. در این حالت، ارائۀ چنین توضیحی مهم‌تر از توصیف درون‌مایۀ عکس است.
10. برای همۀ محتواهای بصری توضیح Alt بنویسیم: برای نمودارها، جدول‌ها، آیکون‌ها، تصاویر GIF یا میم‌ها هم متن جایگزین بنویسیم و احساس یا اطلاعات آن را به کاربر منتقل کنیم.

استفاده از تگ‌های Alt، جدای از تأثیر مثبتی که بر سئو دارد، مسئولیت اجتماعی ما هم محسوب می‌شود. با همین اقدام ساده می‌توانیم قفل‌ دنیای محتوای بصری را برای افراد کم‌بینا و نابینا باز کنیم و در دنیای وب زندگی راحت‌تری برای آن‌ها بسازیم. به نظر شما چگونه می‌توان افراد را به درج متن‌ جایگزین ترغیب کرد؟