صفر تا صد تایپوگرافی: از چیستی تا چگونگی طراحی آن
انتخاب بهترین تایپوگرافی برند در 6 مرحله
امکان ندارد کسی «M» مشهور را نشناسد. از هفت‌فرسنگی آن را تشخیص می‌دهیم و حتی به درجه‌ای از بصیرت رسیده‌ایم که وقتی فقط یک هلال از پایۀ کاراکتر را هم ببینیم فوراً آن را می‌شناسیم. مک‌دونالد هم خوب روی این موضوع موج‌سواری می‌کند و هر بار در تبلیغات خلاقانۀ خود این هوش تشخیصی ما را بهشکلی متفاوت می‌سنجد.
این محبوبیت و شناخت، معجزۀ یک تایپوگرافی خوب است. در این مطلب از وی‌پدیا توضیح می‌دهیم که تایپوگرافی چیست، چه عناصر و کاربردهایی دارد و چگونه می‌توان برای برند تایپوگرافی مناسبی انتخاب کرد.
تایپوگرافی چیست؟
تایپوگرافی یا نویسه‌نگاری هنر طراحی، چینش و تنظیم حروف در کنار هم است؛ به‌گونه‌ای که جلوۀ بصری زیبا و چشم‌نوازی پیدا کنند و در‌عین‌حال واضح و خوانا باشند.
این تکنیک زمانی شکل گرفت که حجم انواع و اقسام محتوا در اطراف مردم افزایش یافته و توجه‌ها رو به کاهش گذاشت. با کمک آن، متن‌ها و کلمات دوباره زنده می‌شوند و به چشم می‌آیند. طراحان عوامل مختلفی مثل اندازه، رنگ و نوع فونت حروف را طوری پیاده می‌کنند که متمایز و برجسته به نظر آیند؛ به این ترتیب، توسط مخاطب دیده خواهند شد، پیام را به‌خوبی منتقل می‌کنند و احساس او را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
تایپوگرافی چه کاربردی دارد و چرا برای کسب‌وکارها مهم است؟
از تایپوگرافی لوگوی مک‌دونالد گفتیم. به ذهنمان که مراجعه کنیم فونت نوشتاری لوگوی بسیاری از برندها را می‌شناسیم؛ گوگل یا اینستاگرام چگونه نوشته می‌شوند؟ فرمند چطور؟ البته تایپوگرافی فقط در طراحی لوگو یا بنرهای تبلیغاتی به کار نمی‌رود. کسب‌وکارها از این هنر در تمامی نقاط ارتباطی خود با مخاطب یعنی سایت، اپلیکیشن، بروشور، بسته‌بندی یا دیگر رسانه‌ها و روش‌های بازاریابی خود هم استفاده می‌کنند.
علی‌بابا نمونۀ بارز آن است؛ این برند چندی پیش فونت اختصاصی خود را طراحی کرد و حالا در تمامی بخش‌ها، از لوگو گرفته تا تبلیغات خود نوشته‌ها، با همین فونت درج شده‌اند. شرکت‌ها با اجرای این تکنیک:
- هویت بصری برند خود را تقویت می‌کنند: همان‌طور که در مثال‌ها دیدیم، تایپوگرافی به بخشی از هویت بصری برند تبدیل می‌شود و در خاطر مردم باقی می‌ماند؛ به این ترتیب به‌محض دیدن آن را تشخیص می‌دهند و برند در ذ‌هنشان تداعی می‌شود.
- تجربۀ کاربری خوبی خلق می‌کنند: طراحان گرافیک از این هنر برای تنظیم متن موجود در درون طرح استفاده می‌کنند تا درنهایت اثری دلنشین خلق کنند. طراحان UI هم از آن برای هرچه بیشتر کاربرپسندکردن سایت یا اپلیکیشن استفاده می‌کنند تا تمایل به خواندن و همراهی مخاطب را افزایش دهند. درنهایت، هدف این است که تجربۀ خوبی برای افراد خلق کنند.
- در تصمیم‌گیری کاربران اثر مثبت می‌گذارند: تثبیت جایگاه برند در ذهن مشتریان، ایجاد تجربۀ خوب و پیوندزدن برند با حسی خوب، ترکیب جادویی بسیار قوی‌ای می‌سازد؛ این معجون بر تصمیم‌گیری افراد اثر مثبت می‌گذارد و نرخ تبدیل را افزایش می‌دهد.
در اینجا فقط از فونت و قشنگی حروف و کلمات حرف نمی‌زنیم؛ برای خلق نویسه‌نگاری، مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و عناصر در نظر گرفته می‌شوند که در ادامه تعدادی از آن‌ها را نام می‌بریم.
۶ عنصر و ویژگی مهم تایپوگرافی‌ها
طراحان در هنگان ساخت تایپوگرافی‌ها به عناصر و ویژگی‌های زیادی توجه می‌کنند. برخی از مهم‌ترین آن‌ها به این صورت هستند:
- تایپ‌فیس (Typeface) و فونت: در مرحلۀ اول باید مشخص کنند که از چه سبک یا خانواده‌ای از فونت‌ها می‌خواهیم استفاده کنیم که به آن تایپ‌فیس می‌گویند. سپس از میان فونت‌های این گروه، فونت موردنظر خود را انتخاب کنیم؛ برای مثال تایپ‌فیس Nazanin شامل فونت‌های Bold ،IR ،LMN ،P و Regular آن می‌شود.
- ارتفاع و پهنای هر کاراکتر: باید اندازۀ هر کاراکتر و فضایی را که اشغال می‌کند هم تعیین شود.
- رنگ و کنتراست: رنگ یکی از هیجان‌انگیزترین عناصر تایپوگرافی به حساب می‌آید. می‌توان با رنگ‌ها بازی کرد و تضادها یا کنتراست‌های متنوعی از آن‌ها ساخت؛ حروف مشکی روی سفید یا حرفی قرمز در میان حروف خاکستری. در جایی از تضاد و تنوع رنگی برای میخکوب‌کردن کاربر استفاده کرد، در جایی لحن پیام را به کمک آن منتقل کرد و در جایی دیگر کلمه‌ای را برجسته‌تر از بقیه نشان داد. اینفوگرافیک رنگ‌ها و تایپوگرافی در برندسازی دراین‌باره حق مطلب را ادا می‌کند و پیشنهاد می‌کنیم حتماً به آن هم سری بزنید.
- فضای سفید: فضای سفید در فاصلۀ بین خطوط، کاراکترها و حاشیۀ صفحات در نظر گرفته می‌شود. استفادۀ مناسب از آن، خواندن حروف و کلمات را راحت‌تر و سریع‌تر می‌سازد و زیبایی دلپذیری به آن‌ها می‌بخشد. گاهی با این فضا می‌توان توجه و نگاه کاربر را به‌سمت دلخواه خود کشاند.
- ثبات (Consistency): یکپارچگی و ثبات در طرح و فونت محتوا از نامرتب‌بودن آن جلوگیری می‌کند و اجازه نمی‌دهد کاربر در خواندن دچار مشکل شده یا دربارۀ هویت برند گیج شود.
- تراز (Alignment): در ترازبندی، مکان المان‌های مختلف را در صفحه تعیین و مرتب‌سازی می‌کنیم؛ لوگو، متن یا تصویر کجا قرار بگیرند؟ کاربر از چپ به راست صفحه را اسکن کند یا بهشکلی دیگر؟ یا آخرین چیزی که هنگام جداشدن نگاهش از صفحه می‌بیند کدام عنصر باشد؟
حال که با مفهوم دقیق تایپوگرافی و عناصر مؤثر بر آن آشنا شدیم بهتر است به سراغ این سؤال برویم که چگونه بهترین آن را برای برند انتخاب کنیم. اصلاً چه چیزی باعث می‌شود یک نویسه‌نگاری موفق شود و به دل بنشیند و یکی دیگر برعکس آن باشد؟
۵ ویژگی مشترک همۀ تایپوگرافی‌‌های موفق
قبل از اقدام برای استفاده از این تکنیک باید بدانیم که چه ویژگی‌هایی تایپوگرافی‌ها را خاص و موفق می‌سازد. آن‌ها زمانی هدف برند را محقق می‌سازند که این ۵ ویژگی را در خود داشته باشند:
- خوانا باشند؛
- به‌یادماندنی باشند؛
- یونیک باشند؛
- منعطف بوده و بتوان از آن‌ها در پلتفرم‌های مختلف خود استفاده کرد؛
- با شخصیت برند سازگار باشند.
۶ مرحله تا انتخاب بهترین تایپوگرافی برند
برای طراحی و انتخاب درست، گذراندن این مراحل به ما کمک می‌کند:
۱) هویت و لحن برند خود را بشناسیم
سنگ‌بنای تایپوگرافی برندْ هویت آن است و باید بتواند مشتریان را با ما مرتبط کند:
- آیا می‌خواهیم جدی به نظر بیاییم، صمیمی یا بازیگوش؟
- رنگ سازمانی ما چگونه باید در آن خود را نشان دهد؟
- مهربانی را می‌خواهیم به تصویر بکشیم یا ترس؟
هر ویژگی و عنصری که برای کار پیاده می‌کنیم باید تداعی‌کننده و سازگار با لحن، المان‌های بصری، پیام یا ارزش‌های برند باشد. هنگامی که مشخص کردیم کدام ویژگی‌ها شخصیت برند ما را تشکیل می‌دهند، برای انتخاب فونت و تایپوگرافی منطبق با آن هم آماده خواهیم بود.
۲) شخصیت هر تایپ‌فیس را بشناسیم
شخصیت هر تایپ‌فیس را درک کنیم. فونت‌ها هم مانند تایپوگرافی‌ها شخصیت و پیام خاص خود را دارند. روان‌شناسی فونت‌ها دراین‌باره کمک زیادی به ما می‌کند؛ برای مثال:
- فونت‌های Serif مثل Times New Roman سنتی، کلاسیک و قابل اعتماد هستند و معمولاً برندهایی که در پی نشان‌دادن قدمت و احترام هستند از آن‌ها استفاده می‌کنند؛
- فونت‌های Sans-Serif مثل Helvetica مینیمال و جمع‌جور هستند و برای القای حس مدرن‌بودن و سادگی به کار می‌رود؛
- فونت‌های Script مثل Pacifico حالت دست‌نوشته دارند و حس یونیک‌بودن، ظرافت و تمایز را منتقل می‌کنند.
۳) انتخاب کنیم یا از دیگران الهام بگیریم
وقتی شخصیت برند و فونت‌ها را بشناسیم، با کمی صرف وقت می‌توان فونت و عناصر درست را انتخاب کرد. اما اگر بازهم مطمئن نیستیم، بهتر است الگوهای مشابه در شرکت‌های مختلف را بررسی کنیم و نمونه‌های خوب و بد را ببینیم؛ سپس از آن‌ها در طراحی و انتخاب خود الهام بگیریم.
۴) مطمئن شویم که فونت انتخابی تمامی الزامات ما را برآورده می‌سازد
تایپ‌فیس ما قرار است در سایت، اپلیکیشن، تبلیغات یا سندهای چاپی ما بیاید. بنرهای طراحی‌شدۀ ما هم قرار است در رسانه‌هایی مثل اینستاگرام، سایت‌های تبلیغ‌کننده یا تلگرام منتشر شوند. تایپوگرافی نهایی باید از انعطاف‌پدیری خوبی برخوردار بوده و در همۀ این بخش‌ها کارا و اثربخش باشد.
علاوه‌براین، باید حواسمان باشد که خواندن را دشوار نسازد و در‌عین‌حال آن‌قدر یونیک و به یادماندنی باشد که برای ما برندآفرینی و جایگاه‌یابی کند.
۵) کمی وقت بگذاریم و تست کنیم
بهترین راه برای پی‌بردن به اینکه کدام فونت در رابط کاربری و تبلیغات اثرگذاری بیشتری دارد، فقط آزمایش است. خوشبختانه دنیای دیجیتال اجازه می‌دهد به‌راحتی و حتی بدون هزینه A/Bتست ا‌نجام داد و از نتیجۀ آن برای موفقیت عملکرد خود استفاده کرد.
۶) لحاظ‌کردن حق کپی‌رایت از واجبات است
آخرین چیزی که می‌خواهیم این است که کسب‌وکارمان را درگیر پرونده‌های سنگین حقوقی کنیم. ممکن است با این خیال که در ایران کپی‌رایت چندان مهم تلقی نمی‌شود مدتی را پیش برویم، اما چه کسی می‌داند که کجا و در چه نقطه‌ای گریبان‌گیر ما می‌شود؛ پس بهتر است از همان ابتدا مجوزهای قانونی لازم را تهیه کنیم.
حرف پایانی از زبان یک باتجربه
رضا بختیاری‌فرد، طراح فونت علی‌بابا، در بخشی از توضیحات خود در انجمن طراحان گرافیک گفت:
«پیش از آغاز پروژۀ طراحی تایپ‌فیس علی‌بابا، فونت‌های ایران سنس، ایران یکان و انجمن تا حدود زیادی پاسخ‌گوی نیازهای کاربردی علی‌بابا و مخاطبانش بود؛ اما در این میان چیزی وجود داشت که اتفاق نمی‌افتاد: ارتباطی مبتنی بر بیان تجربه، احساسی برآمده از دل یک برند. فونت‌های عمومی نیازهای فنی علی‌بابا، مثل خوانایی و وضوح در وب‌سایت و اپلیکیشن را پوشش می‌دادند، اما برای کاربران علی‌بابا تجربۀ متفاوتی خلق نمی‌کردند؛ چراکه مشابه این لحن و هویت نوشتاری را برندهای گوناگونی ارائه داده‌اند که حتی ماهیت آن‌ها کاملاً متفاوت و شاید متناقض است. اما ما به دنبال تجربۀ ناب سفر بودیم: حس هیجان سفر، از مرحلۀ رؤیاپردازی برای سفر، تا مرور خاطرات آن».
بهتر است دست‌به‌کار شوید و تجربۀ ناب و منحصر به برند خود را برای کاربرانتان بسازید.