در دنیای دیجیتال امروز، که همهچیز با سرعت بالایی در حال تغییر است، مصرف ویدئو به بخش جداییناپذیر زندگیها تبدیل شده است. ما هر روز حجم عظیمی از ویدئوها را در شبکههای اجتماعی، پلتفرمهای اشتراکگذاری ویدئو و سایر منابع مشاهده میکنیم.
یکی از مهمترین تحولات در حوزۀ مصرف ویدئو، ظهور فناوری ویدئو بهدرخواست (VOD) است. VOD به ما امکان میدهد تا هر زمان و هر کجا که بخواهیم، به محتوای ویدئویی مورد علاقۀ خود دسترسی داشته باشیم. این فناوری، انعطافپذیری و راحتی بینظیری را برای کاربران فراهم کرده است.
در این مطلب از ویپدیا، به شما میگوییم که VOD چیست و چه ویژگیهایی دارد. همچنین، کاربرد سرویس VOD و انواع مدلهای درآمدزایی رسانۀ تعاملی را بررسی میکنیم.
رسانۀ تعاملی یا VOD چیست؟
VOD مخفف عبارت Video on Demand بهمعنای «ویدئو بهدرخواست» است و به سیستمی گفته میشود که امکان دسترسی به محتوای ویدئویی را بهصورت آنی و براساس تقاضای کاربر فراهم میکند.
در این روش، کاربران بهجای تماشای برنامههای تلویزیونی براساس جدول پخش، میتوانند به محتوای ویدئویی مورد علاقۀ خود در هر زمان و مکان دلخواه دسترسی داشته باشند. این دسترسی، از طریق اشتراکهای ماهانه، خرید تکبهتک و یا اجاره صورت میپذیرد.
درواقع، رسانۀ تعاملی یا VOD به کاربران امکان میدهد تا به محتوای ویدئویی مورد درخواست خود، ازجمله فیلمها، سریالها، مستندها، برنامههای آموزشی، موسیقی و سایر برنامههای ویدئویی، در هر زمان و از طریق دستگاههای مختلفی مانند تلفن همراه، رایانه، تلویزیون هوشمند و سایر دستگاههای متصل به اینترنت دسترسی داشته باشند. همچنین، دسترسی آسان به اینترنت و تنوع بالای دستگاههای هوشمند، امکانات متعددی را برای کسب درآمد از طریق ارائۀ خدمات ویدئو بهدرخواست (VOD) فراهم کرده است.
اجزای کلیدی ویدئو بهدرخواست چیست؟
برای اینکه بهطور کامل متوجه شویم که VOD چیست، شناخت اجزای کلیدی تشکیلدهندۀ این سیستم ضروری است. این اجزا عبارتاند از:
- پلتفرمهای VOD: این پلتفرمها میزبان آرشیو عظیمی از محتوا هستند و رابط کاربری کاربرپسندی را برای جستوجو، انتخاب و مشاهدۀ آسان محتوا در اختیار کاربران قرار میدهند.
- شبکههای تحویل محتوا (CDN): شبکههای تحویل محتوا با توزیع سرورهای خود در مناطق مختلف جغرافیایی، امکان پخش سریع و باکیفیت محتوا را برای کاربران فراهم میکنند. این شبکهها با توجه به موقعیت جغرافیایی کاربر، نزدیکترین سرور را برای ارائۀ محتوا انتخاب میکنند و به این ترتیب، سرعت و کیفیت پخش را بهبود میبخشند.
- پروتکلهای پخش: پروتکلهای پخش ویدئو نقش مهمی در کیفیت و روانبودن تجربۀ مشاهدۀ محتوا دارند. این پروتکلها با توجه به سرعت اینترنت کاربر و قابلیتهای دستگاه کیفیت پخش ویدئو را بهصورت پویا تنظیم میکنند تا بهترین تجربۀ مشاهده را برای کاربر فراهم کنند.
سرویس VOD چه ویژگیهایی دارد؟ + 9 مزیت کلیدی رسانۀ تعاملی
9 ویژگی اصلی رسانۀ تعاملی یا سرویس VOD عبارتاند از:
- آزادی در انتخاب زمان و مکان تماشا: رسانۀ تعاملی یا سرویس VOD به کاربران امکان میدهد تا فارغ از محدودیتهای زمانی پخش تلویزیونی، در هر ساعت از شبانهروز و در هر مکانی که به اینترنت دسترسی دارند، به تماشای محتوای مورد علاقۀ خود بپردازند. این انعطافپذیری، تجربۀ تماشای ویدئو را بسیار دلپذیرتر کرده است.
- کنترل کامل روی محتوا: کاربران میتوانند بهراحتی پخش ویدئو را متوقف کنند، به عقب برگردانند، جلو بزنند یا آن را با سرعت دلخواه تماشا کنند.
- تنوع بینظیر محتوا: پلتفرمهای VOD، آرشیوی غنی از محتوا را در اختیار کاربران قرار میدهند. از فیلمهای سینمایی و سریالهای تلویزیونی گرفته تا مستندهای جذاب و آموزشهای تخصصی، هرآنچه را کاربران به دنبال آن هستند میتوان در این پلتفرمها یافت.
- کیفیت بالای تصویر و صدا: اکثر سرویسهای VOD، ویدئوها را با کیفیت بالا و صداهای شفاف ارائه میدهند.
- شخصیسازی: بسیاری از سرویسهای VOD امکان ایجاد پروفایل شخصی و پیشنهاد محتواهای مرتبط با علایق کاربر را فراهم میکنند.
- دسترسی آسان از طریق دستگاههای مختلف: کاربران میتوانند از طریق تلفن همراه، تبلت، کامپیوتر، تلویزیون هوشمند و سایر دستگاههای هوشمند به سرویسهای VOD دسترسی پیدا کنند.
- قابلیت دانلود: برخی از سرویسهای VOD امکان دانلود ویدئوها را برای تماشای آفلاین فراهم میکنند.
- محتوای اختصاصی: بسیاری از پلتفرمهای رسانۀ تعاملی یا VOD، مانند نتفلیکس و فیلیمو، به تولید محتواهای اختصاصی میپردازند که تنها در این پلتفرمها قابل مشاهده است.
- تعامل اجتماعی: برخی پلتفرمهای VOD به کاربران امکان میدهند تا نظرات خود را دربارۀ محتواها به اشتراک بگذارند، با دوستانشان ارتباط برقرار کنند و در جوامع آنلاین شرکت کنند.
پیشینه و کاربردهای سرویس VOD چیست؟
تاریخچۀ ویدئو بهدرخواست (VOD) به اوایل دهۀ 1990 بازمیگردد. پیشرفتهای قابل توجه در زمینههای فناوری مانند فشردهسازی ویدئو و افزایش سرعت انتقال دادهها، نقش مهمی در ظهور و توسعۀ این فناوری ایفا کردهاند.
آزمایشهای اولیۀ انجامشده توسط شرکتهایی مانند بریتیش تلکام و یو.اس. وست، مسیر را برای ارائۀ خدمات پیشرفتۀ VOD در عصر حاضر هموار کرد. در سالهای اخیر، با گسترش اینترنت و بهبود مستمر پهنای باند، رشد و توسعۀ فناوری VOD شتاب بیشتری گرفته است و در حال حاضر، به یکی از اجزای ضروری اکوسیستم سرگرمیهای دیجیتال تبدیل شده است.
البته، کاربردهای سرویس VOD فراتر از سرگرمی و تماشای فیلم و سریال است و در بسیاری از حوزهها نفوذ کرده است. در ادامه، به برخی از مهمترین کاربردهای VOD اشاره میکنیم:
1) آموزش و یادگیری
- آموزش آنلاین: دانشگاهها، مدارس و مؤسسات آموزشی از VOD برای ارائۀ دورههای آنلاین، سخنرانیها و آموزشهای تعاملی استفاده میکنند.
- آموزش سازمانی: شرکتها از VOD برای آموزش کارکنان جدید، ارائۀ آموزشهای تخصصی و بهبود عملکرد کارکنان استفاده میکنند.
- آموزش شخصی: افراد میتوانند از VOD برای یادگیری مهارتهای جدید، زبانهای خارجی و سایر موضوعات مورد علاقۀ خود بهره ببرند.
2) بازاریابی و تبلیغات
- ویدئوی تبلیغاتی: شرکتها از VOD برای نمایش تبلیغات هدفمند به مخاطبان خود استفاده میکنند.
- دورههای آموزشی محصول: بسیاری از شرکتها از VOD برای ارائۀ دورههای آموزشی درمورد محصولات و خدمات خود استفاده میکنند.
- وبینارها و رویدادهای آنلاین: برگزاری وبینارها و رویدادهای آنلاین بهصورت زنده یا ازپیشضبطشده، یکی از کاربردهای مهم VOD در حوزۀ بازاریابی دیجیتال است.
3) سرگرمی
- فیلم و سریال: اصلیترین کاربرد VOD در حوزۀ سرگرمی است. سرویسهای VOD مانند نتفلیکس، دیزنی پلاس، آمازون پرایم ویدئو، فیلیمو و نماوا، به کاربران امکان دسترسی به هزاران فیلم و سریال را میدهند.
- بازیهای ویدئویی: برخی از بازیهای ویدئویی بهصورت آنلاین و با استفاده از فناوری VOD ارائه میشوند و کاربران میتوانند آنها را در هر زمان و مکانی که بخواهند بازی کنند.
4) پوشش اخبار و رویدادهای زنده
بسیاری از شبکههای خبری و رسانهها، رویدادهای زنده مانند مسابقات ورزشی، کنسرتها و سخنرانیها را بهصورت زنده یا آرشیوی در پلتفرمهای VOD منتشر میکنند.
5) صنعت سلامت
VOD در حوزۀ سلامت برای آموزش بیماران، ارائۀ مشاورههای آنلاین، شبیهسازی جراحیها و ترویج سبک زندگی سالم استفاده میشود.
6) صنعت گردشگری
با استفاده از VOD، میتوان تورهای مجازی از مکانهای دیدنی و جاذبههای گردشگری را ارائه داد.
آمار میزان استفاده از رسانۀ تعاملی VOD
محبوبیت ویدئو بهدرخواست (VOD) یا رسانۀ تعاملی، بهشدت در حال افزایش است. پیشبینی میشود تعداد دستگاههای متصل به اینترنت در سالهای آینده به میزان قابل توجهی افزایش یابد و درنتیجه، تقاضا برای محتوای ویدئویی نیز بهطور چشمگیری رشد خواهد کرد. در ادامۀ مطلب، مهمترین آمار استفاده از رسانۀ تعاملی VOD را با شما به اشتراک میگذاریم:
- بازار رو به رشد VOD: درآمد بازار جهانی ویدئو بهدرخواست (VOD) در حال تجربۀ رشد چشمگیری است. براساس پیشبینیها، درآمد این بازار تا سال 2025 به 201.20 میلیارد دلار آمریکا خواهد رسید. این رشد در بازۀ زمانی 2025 تا 2027 ادامه خواهد داشت و حجم بازار را در سال 2027 به 231.50 میلیارد دلار آمریکا خواهد رساند.
- تسلط پخش ویدئویی براساس اشتراک (SVOD): بزرگترین بخش این بازار را پخش ویدئویی براساس اشتراک (SVoD) تشکیل میدهد که پیشبینی میشود در سال 2025 به حجم بازار 119.10 میلیارد دلار آمریکا برسد. درواقع، مخاطبان بهطور فزایندهای بهسمت سرویسهای اشتراکی مانند نتفلیکس و دیزنی پلاس گرایش پیدا کردهاند.
- افزایش نفوذ جهانی: تعداد کاربران VOD در سطح جهان تا سال 2027 به 3.4 میلیارد نفر خواهد رسید. این رقم نشاندهندۀ افزایش نفوذ سرویس VOD در سراسر جهان است. نرخ نفوذ کاربران نیز از 40درصد در سال 2025 به 43.2درصد در سال 2027 افزایش خواهد یافت.
- محبوبیت سرویسهای محلی در برابر رقابت جهانی: با وجود رقابت شدید پلتفرمهای پخش آنلاین بینالمللی، محبوبیت سرویسهای محلی ویدئو بهدرخواست (VOD) در هر کشور (مانند فیلیمو) به دلیل ارائۀ محتوای منطقهای و توجه به ترجیحات منحصربهفرد مخاطبان محلی، در حال افزایش است. این امر نشان میدهد که مخاطبان علاوه بر محتواهای جهانی، به دنبال محتوایی هستند که با فرهنگ و زبان آنها همخوانی داشته باشد.
تفاوت بین پخش زنده (Live Streamiong) و VOD چیست؟
پخش زنده (Live Streamiong) و ویدئو بهدرخواست (VOD)، دو روش متفاوت برای ارائۀ محتواهای تصویری هستند. تفاوت اصلی این دو، در نحوۀ ارائۀ محتوا نهفته است.
در پخش زنده، محتوا بهصورت زنده و درلحظه برای بینندگان پخش میشود؛ درحالیکه در VOD، محتوا از قبل ضبط شده و بیننده میتواند هر زمان که خواست، آن را تماشا کند.
ویژگیهای کلیدی پخش زنده، شامل موارد زیر است:
- تعاملی: پخش زنده امکان تعامل بین مخاطبان و مجری برنامه را فراهم میکند.
- سریع و بهروز: اخبار، رویدادهای ورزشی و کنسرتها معمولاً بهصورت زنده پخش میشوند تا مخاطبان بتوانند بهروزترین اطلاعات را دریافت کنند.
- غیرقابل پیشبینی: در پخش زنده، ممکن است اتفاقات غیرمنتظرهای رخ دهد که به هیجان و جذابیت آن میافزاید.
- از طرف دیگر، ویژگیهای کلیدی سرویس VOD، شامل موارد زیر است:
- انعطافپذیری: کاربران میتوانند با توجه به زمان و علاقۀ خود، هر قسمت از محتوا را انتخاب و تماشا کنند.
- دارای قابلیت شخصیسازی: بسیاری از پلتفرمهای VOD امکان ایجاد لیستهای پخش شخصی و پیشنهاد محتوای مرتبط با علایق کاربر را فراهم میکنند.
- کیفیت بالا: با پیشرفت فناوری، کیفیت ویدئوهای VOD بهطور قابل توجهی بهبود یافته است.
جالب است بدانید که این دو روش پخش همیشه در مقابل هم قرار ندارند و میتوانند مکمل یکدیگر باشند. بسیاری از پلتفرمها و ناشران، پخش زندۀ رویدادها را بهصورت همزمان ارائه میکنند و پس از پایان رویداد، ویدئوی کامل آن را بهعنوان ویدئو بهدرخواست در دسترس مخاطبان قرار میدهند. این روش به آنها اجازه میدهد تا طیف گستردهتری از مخاطبان را پوشش دهند. افرادی که تمایل دارند رویداد را بهصورت زنده دنبال کنند و همچنین کسانی که به دلیل محدودیت زمانی امکان تماشای زنده را ندارند، میتوانند از این محتوا بهرهمند شوند.
انواع مدلهای درآمدزایی VOD چیست؟
کسب درآمد از سرویس VOD، به روشهای مختلفی امکانپذیر است. انتخاب بهترین روش به عوامل مختلفی مانند نوع محتوا، پرسونا و اهداف کسبوکار شما بستگی دارد. در ادامه، اصلیترین مدلهای کسب درآمد از VOD را معرفی میکنیم:
1) ویدئو بهدرخواست با پشتیبانی تبلیغات (AVOD)
در این مدل، کاربران برای دسترسی به محتوا، مجبور به تماشای تبلیغات هستند. این تبلیغات، قبل، حین یا بعد از پخش ویدئو نمایش داده میشوند. اغلب محتواهایی که با این روش ارائه میشوند رایگاناند. پلتفرمهایی مانند یوتیوب از این مدل کسب درآمد استفاده میکنند.
2) ویدئو بهدرخواست اشتراکی (SVOD)
در مدل اشتراکی، کاربران با پرداخت یک مبلغ اشتراک ماهانه یا سالانه، به آرشیوی غنی از محتوا دسترسی خواهند داشت. این مدل به دلیل دسترسی گسترده به فیلمها، سریالها، مستندها و سایر محتواها، محبوبیت بالایی دارد. پلتفرمهایی مانند نتفلیکس و دیزنی پلاس از این مدل درآمدزایی VOD استفاده میکنند. برای موفقیت در این مدل، بهروزرسانی مداوم محتوا بسیار مهم است.
3) ویدئو بهدرخواست تراکنشی (TVOD)
در این مدل، کاربران برای هر محتوایی که قصد مشاهده دارند، بهصورت جداگانه هزینه پرداخت میکنند که شامل پرداخت هزینه برای اجارۀ موقت یا خرید دائمی محتوا میشود. این مدل برای فیلمهای سینمایی یا رویدادهای زندهای که با محدودیت زمانی ارائه میشوند، مناسب است.
4) مدلهای ترکیبی
برخی از پلتفرمها برای کسب درآمد از سرویس VOD، از ترکیب مدلهای مختلف استفاده میکنند. برای مثال، ممکن است بخشی از محتوا بهصورت رایگان و با تبلیغات دردسترس باشد و برای دسترسی به محتوای کاملتر، کاربر مجبور شود اشتراک بخرد.
بهترین روش درآمدزایی VOD چیست؟
برای انتخاب بهترین روش کسب درآمد از VOD، باید عوامل زیر را در نظر بگیرید:
- نوع محتوا: اگر محتوای شما منحصربهفرد است و کیفیت بالایی دارد، میتوانید از مدلهای TVOD یا SVOD استفاده کنید.
- مخاطب هدف: اگر مخاطب شما به دنبال محتوای رایگان است، AVOD میتواند گزینۀ مناسبی باشد. اما اگر مخاطبان شما حاضرند برای دسترسی به محتوای باکیفیتتر هزینه کنند، مدلهای SVOD یا TVOD مناسبترند.
- اهداف کسبوکار: اگر هدف شما افزایش تعداد مخاطبان است، AVOD میتواند گزینۀ خوبی باشد. اما اگر هدف شما کسب درآمد بیشتر است، SVOD یا TVOD مناسبترند.
توصیه میشود قبل از انتخاب یک روش، بهدقت مزایا و معایب هریک را بررسی و با توجه به شرایط کسبوکار خود تصمیمگیری کنید.
آیا باید از VOD در سایت خود استفاده کنیم؟
در حال حاضر، همۀ کسبوکارها به دنبال روشهایی برای جذب بیشتر مخاطب و افزایش تعامل با آنها هستند. همانطور که گفتیم، یکی از مؤثرترین راهکارها، استفاده از ویدئو بهدرخواست (VOD) است. این ویدئوها مزایای بسیاری برای کسبوکارها به همراه دارند:
- افزایش تعامل کاربر: ویدئوها بهدلیل جذابیت بصری و قدرت بیان بهتر مفاهیم، توجه کاربران را بیشتر جلب میکنند. این امر باعث میشود کاربران مدتزمان بیشتری را در سایت شما سپری کنند و نرخ پرش (Bounce Rate) کاهش یابد.
- بهبود سئوی سایت: موتورهای جستوجو مانند گوگل، محتوای ویدئویی را بسیار دوست دارند. بنابراین، با افزودن ویدئو به سایت خود، میتوانید در نتایج جستوجو رتبۀ بهتری کسب کنید. علاوهبراین، ویدئوها بهاشتراکگذاری بیشتری در شبکههای اجتماعی دارند که این خود به بهبود سئوی سایت کمک میکند.
- افزایش فرصتهای درآمدزایی: شما میتوانید از طریق روشهای مختلفی مانند نمایش تبلیغات در حین پخش ویدئو، فروش اشتراکهای پولی و یا فروش محصولات مرتبط با ویدئوها، درآمد کسب کنید.
- گسترش دسترسی و افزایش آگاهی از برند: محتوای ویدئویی بهراحتی در شبکههای اجتماعی و سایر پلتفرمها به اشتراک گذاشته میشود. این امر باعث میشود که مخاطبان بیشتری ویدئوهای شما را مشاهده کنند و درنتیجه، برند شما به مخاطبان بیشتری معرفی شود.
درمجموع، افزودن ویدئو بهدرخواست (VOD) به سایت شما میتواند به بهبود تجربۀ کاربری، افزایش ترافیک سایت، بهبود رتبهبندی در موتورهای جستوجو و افزایش درآمد شما کمک کند.
سخن آخر
در حال حاضر، میلیونها نفر در سراسر جهان از سرویسهای ویدئو بهدرخواست (VOD) بهره میبرند. این فناوری نهتنها زندگی روزمرۀ ما را متحول کرده، بلکه فرصتهای بینظیری را برای کسبوکارها فراهم آورده است. با تولید و پخش محتواهای جذاب و باکیفیت، شرکتها میتوانند مخاطبان خود را افزایش دهند، برند خود را تقویت کنند و به درآمدهای جدید دست یابند. با این اوصاف، آیندۀ رسانۀ تعاملی یا سرویسVOD بسیار روشن است و با پیشرفت فناوری، میتوان انتظار داشت که این پلتفرمها به یکی از اجزای جداییناپذیر زندگی انسانها تبدیل شوند.
حالا که میدانید VOD چیست و چه تأثیری بر درآمدزایی کسبوکارها دارد، میتوانید با آگاهی بیشتری درمورد آن تصمیم بگیرید.
سؤالات متداول
VOD چیست؟
VOD مخفف عبارت Video on Demand بهمعنای «ویدئو بهدرخواست» است و به سیستمی گفته میشود که امکان دسترسی به محتوای ویدئویی را بهصورت آنی و براساس تقاضای کاربر فراهم میکند.
چه مدلهای درآمدزایی برای VOD وجود دارد؟
اصلیترین مدلهای درآمدزایی VOD شامل AVOD (با پشتیبانی تبلیغات)، SVOD (اشتراکی)، TVOD (تراکنشی) و ترکیبی است.
مزایای استفاده از VOD برای کسبوکارها چیست؟
افزایش تعامل کاربران، بهبود سئوی سایت، افزایش فرصتهای درآمدزایی و گسترش دسترسی به مخاطبان، ازجمله مزایای استفاده از VOD برای کسبوکارهاست.
آیا آیندۀ VOD روشن است؟
با توجه به رشد روزافزون استفاده از اینترنت و دستگاههای هوشمند، تقاضا برای محتواهای ویدئویی و درنتیجه VOD نیز افزایش خواهد یافت. همچنین، پیشرفت فناوری باعث بهبود کیفیت و تنوع محتوای VOD میشود.