سئوی تکنیکال یا سئوی فنی چیست؟
15 تکنیک کاربردی در چک‌لیست Technical SEO
هنگام خرید ساعت مچی به چه نکاتی توجه می‌کنید؟ به طراحی شیکی آن، راحتی و جلوه‌ای که روی مچ دست دارد؟ یا نوع موتور، دوام آن و مقاومتش در برابر آب؟ مسلماً مجموع این فاکتورهای ظاهری و فنی در کنار هم است که محصولی را در نظر ما درخور خرید می‌کند؛ هم ظاهر و هم عملکرد و ساختار فنی آن.
سئو هم درست همین‌طور است؛ بخشی از قوانین و تکنیک‌های آن مثل چگالی کلمات کلیدی، به ظاهر قضیه برمی‌گردند و بخشی دیگر هم به مسائل فنی و پشت پردۀ سایت. در این مطلب به‌طور دقیق توضیح می‌دهیم که سئوی فنی یا سئوی تکنیکال چیست و چگونه در رتبه‌بندی موتورهای جست‌وجو اثر می‌گذارد. سپس چک‌لیستی ارائه می‌کنیم که با رعایت نکات آن به چشم ربات‌های خزنده می‌آییم و می‌توانیم امتیاز کسب کنیم.
سئوی تکنیکال یا سئوی فنی چیست؟
در سئوی تکنیکال یا فنی (Technical SEO) زیرساخت و فاکتورهای فنی سایت را برای موتورهای جست‌وجو بهینهسازی می‌کنیم تا آن‌ها راحت‌تر و سریع‌تر بتوانند در بخش‌های مختلف آن بخزند (Crawl)، آن‌ها را درک کرده و صفحات را ایندکس (Index) کنند. سئوی فنی هیچ ارتباطی با کیفیت و استاندارد محتواهای درج‌شده در صفحات ندارد و فقط به بهبود مواردی مثل معماری سایت، سرعت لود یا امنیت آن می‌پردازد.
چرا سئوی تکنیکال اهمیت زیادی دارد؟
این جنبه از سئو معمولاً به چشم نمی‌‌آید، در‌حالی‌که نقش پررنگی در نتیجۀ کار و افزایش رتبۀ سایت بازی می‌کند. می‌توانیم بهترین محتواها را داشته باشیم، اما چه فایده دارد اگر ربات‌های خزنده نتوانند سایت را پیدا کنند، به‌خوبی در آن چرخ بزنند و چیزهایی را که می‌بینند تفسیر و ایندکس کنند؟ چه فایده دارد اگر گوگل سایت را ناامن ببیند و به‌عنوان جریمه آن را از لیست کاندیدهای نمایشی خود حذف کند؟
اگر معماری سایت درست نباشد، هرچقدر هم که برای محتوا تلاش کنیم بازهم در رتبه‌بندی به جایی نمی‌رسیم. درمقابل، هرچه دسترسی گوگل را به سایت و محتوای خود آسان‌تر کنیم، شانس بیشتری هم برای رسیدن به رنک‌های بالا خواهیم داشت. این موضوع برای کسب‌وکارهای بزرگ (با حجم زیاد از محصولات و خدمات) اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ چون صفحات اصلی، دسته‌بندی و زیرمجموعه‌های بیشتری دارند و باید حواسشان باشد که ربات خزنده در میان آن‌ها گیج نشود.
جدای از آن، پای تجربۀ کاربری افراد هم وسط است؛ عاملی که هستۀ اصلی ارزیابی‌های گوگل و سایر موتورهای جست‌وجو به حساب می‌آید. مواردی مثل ایمنی بالای سایت، سرعت خوب در لود آن و لینک‌های درست رضایت بازدیدکنندگان را جلب می‌کند و پاداش آن را هم دریافت خواهیم کرد.
حال که مزایا و اهمیت سئوی تکنیکال را متوجه شدیم، بهتر است به سراغ این برویم که چگونه باید ویژگی‌های فنی سایت را برای موتورهای جست‌وجو بهبود ببخشیم.
۱۵ تکنیک مهم برای سئوی فنی سایت
نکاتی که در چک لیست سئوی تکنیکال آمده‌اند به ما کمک می‌کنند که از نظر فنی سایتی سالم داشته باشیم:
۱) سایت را به ابزارهای تحلیلی مناسب مجهز کنیم:
اولین قدم در سئوی فنی این است که سایت را به ابزارهای تحلیلی و وب‌مستر مناسب متصل کنیم:
- گوگل آنالیتیکس؛
- سرچکنسول گوگل؛
- وب‌مستر Ahrefs؛
- یا افزونه‌های وردپرسی سئو مثل Yoast SEO، Rank Math یا The SEO Framework.
این ابزارها دیتاهای خوبی برای بهبود بخش فنی سایت در اختیارمان می‌گذارند. به‌علاوه به ما کمک می‌کنند که نقشۀ سایت خوبی بسازیم، خطاها را پیدا کنیم و ترافیک ورودی خود را افزایش دهیم. در ادامه جزئیات بیشتری از این داده‌ها و نحوۀ کمک آن‌ها خواهیم دید.
۲) امنیت سایت را بالا ببریم
وقتی سایتی ایمن نباشد، امکان هک‌شدن آن زیاد خواهد و گوگل هم این خطر را متوجه می‌شود. این موتور جست‌وجو سایت‌هایی را که ایمنی کاربران را به خطر می‌اندازند جریمه می‌کند و رتبۀ آن‌ها را کاهش می‌دهد. با دریافت گواهی SSL یک لایۀ امنیتی به سایت اضافه می‌کنیم و ساختار آن را از HTTP به HTTPS تغییر می‌دهیم. وجود این پروتکل برای جلوگیری از دسترسی هکرها، ایجاد شرایط امن در پرداخت آنلاین، تأیید اعتبار، احراز هویت و تبادل اطلاعات ضروری است.
۳) با ابزارهای مناسب، سرعت سایت را بررسی کرده و افزایش دهیم
ابزارهای تست سرعت به ما نشان می‌دهند که آیا سایت به اندازۀ کافی سریع هست یا نه. به کمک آن‌ها مشکلاتی مثل منابع اضافی و پردازش‌های زمان‌بر را که باعث کندی شده‌اند پیدا می‌کنیم و می‌توانیم درجهت رفع آن‌ها قدم برداریم. از جملۀ این ابزارها می‌توان به این سه مورد اشاره کرد:
۴) فایل‌های تصویری و ویدئویی خود را فشرده کنیم
فایل‌هایی که اندازۀ کمی دارند به زمان کمتری هم برای بارگیری نیاز خواهند داشت و این به‌معنای سرعت بیشتر است. نکتۀ مهم این است که اندازۀ تصاویر را از طریق کد تغییر ندهیم. برای ویدئو هم می‌توان به‌جای بارگذاری مستقیم آن در سایت، لینک آن را از پلتفرم‌هایی مثل آپارات بگذاریم.
۵) کدهای سایت را بهینهسازی کنیم (Minify Resources)
فرایند مینی‌فای منابع هم به سرعت سایت در سئوی فنی برمی‌گردد. در این فرایند کدهای HTML ،CSS و Javascript کوچک می‌شوند، فضای بی‌مورد و کاراکترهای اضافی موجود در صفحه حذف می‌شوند و به این ترتیب، مرورگر راحت‌تر و سریع‌تر می‌تواند آن را لود کند.
برای کوچک‌کردن این منابع، علاوه بر جی‌تی‌متریکس که قبلاً معرفی شد، می‌توان از افزونه‌های وردپرسی WordPress Super Minify و WP Rocket هم که رایگان هستند استفاده کرد.
۶) ریدایرکت‌ها را حذف کنیم
خود تغییر مسیر از لینکی به لینک دیگر، سرعت لود را کاهش می‌دهد. استفاده از ریدایرکت برای مدتی کوتاه و به‌عنوان راه‌حلی موقتی خوب است، اما باعث سنگین‌شدن سایت می‌شود و بهتر است هرچه زودتر آن را اصلاح کنیم.
۷) نقشۀ سایت (Site Map) بسازیم
نقشۀ سایت فایلی است که تمام صفحات، ویدئوها و دیگر منابع موجود در سایت را فهرست و نحوۀ ارتباط بین آن‌ها را مشخص می‌کند. این فایل در جایگاه نقشۀ راه ربات‌های خزنده قرار می‌گیرد و به آن‌ها نشان می‌دهد که چه بخش‌هایی وجود دارد و چگونه به‌طور مؤثرتری در بین آن‌ها بخزند. درواقع، اجازه نمی‌دهد محتوایی از زیر ذره‌بین این خزنده‌ها در برود.
در حالت عادی ممکن است سایت به چنین نقشه‌ای نیازی نداشته باشد؛ به‌خصوص اگر از ساختار و پیونددهی‌های داخلی خوبی برخوردار باشد. اما هرچه سایت بزرگ‌تر و پیچیده‌تر می‌شود، ضرورت وجود آن خود را بیشتر نشان می‌دهد. با افزونه‌های وردپرسی XML sitemaps و یوست سئو می‌توان سایت‌مپ را ساخت. علاوه‌برآن، سرچکنسول گوگل هم قسمتی جداگانه با همین عنوان دارد و می‌توان از طریق آن هم این کار را انجام داد.
۸) فایل Robots.txt ایجاد کنیم
فایل Robots.txt یک فایل متنی ساده است که به موتورهای جست‌وجو می‌گوید به کدام قسمت‌های سایت اجازۀ ورود دارند و به کدام بخش‌ها نباید سرک بکشند. وقتی نمی‌خواهیم برخی صفحات مثال صفحۀ سبد خرید کاربرانْ ایندکس شود، باید از خزیدن ربات‌ها در آن‌ها جلوگیری کنیم.
برای ساخت آن می‌توان از Robots.txt Generator استفاده کرد. البته کار آسانی نیست و باید به اندازۀ کافی در آن سررشته داشته باشیم؛ چون با یک اشتباه کوچک ممکن است کدهای مهم مسدود شوند و صفحات مرتبط با آن‌ها از فهرست موتورهای جست‌وجو دور بمانند.
۹) از متاتگ ربات‌ها (Meta Robots) درست استفاده کنیم
متا ربات‌ها تگ‌هایی هستند که در قسمت هدر صفحات قرار می‌گیرند و به ربات‌های خزنده برای چرخ‌زدن در صفحه یا ایندکس‌نکردن آن خط‌ومش می‌دهند. برای جلوگیری از خزیدن موتورهای جست‌وجو، فایل Robots که در بخش قبل گفته شد به‌تنهایی قابل اتکا نیست؛ چون اگر بک‌لینکی از آن صفحه وجود داشته باشد توجه کرولرها بازهم به آن جلب می‌شود و در بین کاندیدهای احتمالی ایندکس قرار می‌گیرد. متاتگ‌‌‌ها یک لایۀ محافظتی بیشتر به دستورالعمل‌های موجود در این فایل اضافه می‌کنند.
۱۰) ایندکس‌شدن صفحات سایت را بررسی کنیم
همواره ممکن است صفحه‌ای مسدود شود یا صفحه‌ای به‌اشتباه ایندکس شود. با استفاده از ابزار سرچکنسول گوگل متوجه می‌شویم که چه تعداد از صفحات در حال حاضر ایندکس شده‌اند، چه تعداد از آن‌ها حذف شده‌اند و چه مشکل و خطایی سر راه آن‌ها وجود داشته است. آدرس URL هر صفحه را که در آن اجرا کنیم، تمام اطلاعات آن را بازیابی می‌کند و نشان می‌دهد که ربات خزنده آخرین بار چگونه آن را اسکن کرده است. گزینه‌ای به نام Test Live URL هم دارد که با کلیک بر آن کدهای سرور (Response code)، برچسب‌های HTML و تصاویر صفحه را هم پیش روی ما می‌گذارد.
گاهی هم گوگل مطمئن نیست که آیا می‌خواهیم صفحۀ اضافه‌شدۀ جدید ایندکس شود یا نه. سرچکنسول این صفحات را هم با اخطار Valid With Warnings علامت‌گذاری می‌کند تا فکری به حال آن‌ها بکنیم.
۱۱) فایل لاگ (Log File) را تجزیه‌وتحلیل کنیم
این فایلْ متنی است و به‌طور اتوماتیک ایجاد می‌شود. هر بار که کاربر یا ربات جست‌وجو درخواستی را به سرور سایت می‌فرستند، فایل لاگ یک ورودی دربارۀ آن ثبت می‌کند؛ به این ترتیب، تمام رویدادها و اتفاقاتی که در پشت صحنه رخ می‌دهند در آن درج می‌شوند.
با بررسی و تجزیه‌وتحلیل این گزارش، مشکلات و خطاهای موجود در سایت، مشکلات مربوط به خزیدن ربات و ایندکس‌شدن صفحات را متوجه می‌شویم و می‌توانیم برای رفع سریع آن‌ها اقدام کنیم.
۱۲) لینک‌های مرده یا شکسته را حذف یا جایگزین کنیم
فرودآمدن به صفحه‌ای که اصلاً وجود ندارد و خطای را ۴۰۴ نشان می‌دهد، تجربۀ کاربری بسیار بدی می‌سازد. تغییر در صفحات و لینک‌های خارجی تحت کنترل ما نیست. در سایت خودمان هم هر تغییری در تصاویر و آدرس‌ها ممکن است پیوند داخلی آن را با صفحات دیگر قطع کند.
سرچکنسول در اینجا هم به دادمان می‌رسد و می‌توانیم در قسمتIndex آن، لینک‌هایی را که خطای ۴۰۴ دارند پیدا کنیم. افزونۀ یوست سئو در وردپرس و Seo Minion در مرورگر کروم هم فهرست این لینک‌های شکسته‌شده را در اختیارمان می‌گذارند.
۱۳) با کدهای اسکیما محتوای صفحات را ساختار بدهیم
ساختارمندی محتوا و قابل درک بودن آن هم در Technical SEO اثر مثبت دارد. با قراردادن کدهای اسکیما در سایت موتورهای جست‌وجو راحت‌تر و سریع‌تر محتوای صفحات را شناسایی و درک می‌کنند. این کدها یک زبان نشانه‌گذاری استاندارد و مشترک در بین موتورهای جست‌وجوست و در Schema.org در دسترس همه قرار دارند.
یکی دیگر از روش‌های اضافه‌کردن این کدها به سایت، استفاده از گوگل تگ منیجر (GTM) است. این ابزار رایگان است و به کمک آن به‌راحتی می‌توانیم تگ‌ها و کدهای سایت را مدیریت کنیم.
۱۴) محتوای یکسان و تکراری نداشته باشیم
محتواهای یکسان و تکراری هم اثر منفی روی Tchnical seo می‌گذارند. آن‌ها موتورهای جست‌وجو را در دادن رتبۀ بالاتر گیج و سردرگم می‌کنند. در آخر هم ممکن است تصمیم بگیرند هردو را در رنک پایین قرار دهند.
اگر در سایت Siteliner آدرس خود را وارد کنیم، آن را آنالیز و صفحات تکراری را به ما نشان می‌دهد. می‌توان صفحات تکراری را حذف کرد یا دست‌به‌دامان تگ‌ها شد؛ با اضافه‌کردن تگ کنونیکال به هدر آن‌ها به موتور جست‌وجو اعلام می‌کنیم که کدام صفحه نسخۀ اصلی است و باید ایندکس شود. برای جلوگیری از رخداد چنین چیزی هم می‌توان به URL هر صفحه، کاراکتری یونیک مثل سشن آی‌دی (Session ID) یا شماره اضافه کرد.
۱۵) در سایت‌های چندزبانه تگ Hreflang به کار ببریم
در سایت‌های بین‌المللی ممکن است هر صفحه از سایت به چند زبان وجود داشته باشد. موتور جست‌وجو برای اینکه بفهمد به مخاطبان کدام کشورها یا زبان‌ها می‌خواهیم دسترسی پیدا کنیم، به کمک نیاز دارد. با تگ Hreflang در هر صفحه کشور و زبان موردنظر خود را تعیین می‌کنیم. با این تگ از پیشامد مشکل احتمالی محتوای تکراری هم جلوگیری خواهیم کرد.
و در آخر
اتفاقات و تغییرات زیادی در سایت رخ می‌دهد و همۀ آن‌ها ممکن است در بهبود یا افت رتبۀ ما تأثیر بگذارند؛ به همین دلیل باید ممیزهای فنی را به‌طور منظم چک کرد و سئوی تکنیکال را هم بخشی همیشگی از استراتژی سئو قرار داد. پیشنهاد می‌کنیم برای آموزش و مطالعۀ بیشتر دربارۀ SEO حتماً به صفحۀ آن در وی‌پدیا سر بزنید.