پادکستها یک پلتفرم انتشار محتوای صوتی هستند و افراد در آنها براساس علایق و تخصصی که دارند، رادیوی اینترنتی مخصوص به خود را راه میاندازند و مخاطب جمع میکنند. به این افراد پادکستر (Podcaster) میگویند.
تاریخچۀ تولید پادکست به سال ۱۹۸۰ برمیگردد؛ اما این پلتفرم محتوایی بهطور رسمی از سال ۲۰۰۴ فراگیر شد. پادکست، به نسبت بقیۀ پلتفرمهای محتوایی، بهتازگی در ایران فراگیر شده است. شاید حتی بتوان گفت که شیوع کرونا در این فراگیرشدن نقش مهمی داشته است.
موفقیت یک پادکست، مثل هر نوع محتوای دیگری، به تعداد مخاطب آن برمیگردد. این تعداد مخاطب در گذشته با روشهای مختلفی مثل خاصبودن محتوا، تبلیغات، تداوم در تولید محتوا و… به دست میآمد. امروز هم این روشها همچنان کاربرد دارد؛ اما روشی که کمتر به آن توجه میشود سئوی پادکست است که میتواند کمک زیادی به جذب مخاطب و بازاریابی دیجیتال یک پادکستر کند.
اگر سئوی پادکست برای شما هم عبارت جدیدی است، در این مطلب همراه ما بمانید تا در ۶ قدم به شما توضیح دهیم که چطور سئوی پادکست میتواند به یک پادکستر کمک کند تا مخاطب بیشتری در طول زمان کمتر جذب کند.
گوگل و سئوی پادکست
تعجبی ندارد که فکر کنید پادکستها که محتوای صوتی هستند، ارتباطی با سئو پیدا نمیکنند. این تصور تا سال ۲۰۱۹ کاملاً بهجا بود، ولی در حال حاضر درست نیست.
از اواسط سال ۲۰۱۹، گوگل برای مرتبکردن دستۀ محتوای صوتی خود شروع به فهرستبندی (Index) فایلهای صوتی کرد و به این ترتیب، زمینۀ جدیدی برای پادکستها و بازاریابی دیجیتال به وجود آورد. به همین علت است که امروز وقتی کلمه یا عبارت کلیدیای را جستوجو میکنید، گوگل به شما علاوه بر محتوای متنیای مثل بلاگپست یا محتوای ویدئوییای مثل یوتیوب و آپارات، پادکست را هم پیشنهاد میدهد.
۶ قدم برای بهبود سئوی پادکست در گوگل
تاکتیکهایی وجود دارد که میتوانید برای بهبود رتبۀ پادکست خود در گوگل از آنها استفاده کنید. شاید بعد از خواندن این تاکتیکها متوجه شوید که برخی از آنها با روشهای بهبود رتبۀ محتوای متنی یا ویدئویی در گوگل همپوشانی دارند.
دلیل این شباهت این است که همانطور که گفتیم، مدتزمان زیادی از شروع گوگل به دستهبندی فایلهای صوتی نمیگذرد و هوش مصنوعی آن، همچنان بیشتر براساس متن و واکنشهایی که نسبت به متن (یا عکس و فیلم) میبیند، محتوا را در سرپهای خود رتبهبندی میکند.
در ۶ قدمی که در ادامه به آنها اشاره میکنیم، ۵ قدم شامل آموزشهایی میشود که مربوط به محتوای متنی پادکست شماست و یک قدم به ویژگیهای صوتی پادکست شما برمیگردد.
۱) حتماً در ابتدا یک سایت بسازید
شاید تصور کنید برای بیشترشنیدهشدن یک پادکست، بارگذاری آن در اپهای پادگیر کافی باشد و دیگر به داشتن یک سایت که مختص پادکست شما باشد، نیازی نیست. این تصور زمانی میتوانست درست باشد (نه کاملاً درست) که فقط تعداد محدودی پادکست وجود داشت.
امروزه در هر حوزهای بیشمار پادکست وجود دارد و به همین دلیل، رتبۀ اول شدن در بین آنها کار آسانی نیست، بهخصوص اینکه سطح زبان مردم هم پیشرفت کرده و رقبای شما فقط پادکستهای فارسیزبان نیستند.
پس اگر قصد دارید پادکستر شوید یا در میانۀ راه هستید، داشتن یک سایت را هرچند که سایت سادهای باشد، بههیچوجه دستکم نگیرید. داشتن سایت باعث میشود محتوای صوتی خود را هدفمندتر نشان دهید و شانس شما برای دیدهشدن، بهطرز چشمگیری بیشتر شود.
۲) به نقش کلمات کلیدی در عنوان پادکست توجه کنید
بعد از ساختن سایت، حالا نوبت استفاده از کلمات کلیدی در عنوان پادکست است. کلمات کلیدی برای هر نوع محتوایی نقش مهمی ایفا میکنند و پادکست نیز از این قاعده مستثنا نیست. کلمات کلیدی به گوگل میگویند که محتوای شما مرتبط با جستوجویی است که کاربر انجام داده است.
استفاده از کلمات کلیدی در عنوان پادکست، به این سادگیها هم نیست. اول باید بهطور کامل تحقیق کنید و ببینید که مخاطبان حوزۀ تخصصی پادکست شما، چه کلیدواژههایی را جستوجو کردهاند و براساس آن اقدام کنید. مثلاً اگر پادکست شما در حوزۀ جهانگردی باشد و شما پادکستی مربوط به سفر به استانبول داشته باشید، عنوان «سفر به استانبول» بهتر است از عنوان «استانبول، شهری پر از رمز و راز».
ابزارهای دیجیتال مارکتینگ زیادی به وجود آمدهاند که میتوانند به شما در انتخاب بهترین کلمهها یا عبارات کلیدی کمک کنند. ماز (Moz) یکی از این ابزارهاست. پس حتماً قبل از انتخاب کلمات کلیدی سایت خود، از این ابزار کمک بگیرید. این ابزارها حتی برای ایدهدادن به شما نیز مفید هستند و ممکن است کلمات پرجستوجویی را پیدا کنید که موضوع ساخت قسمتهای دیگر پادکست شما باشند.
۳) کلمات کلیدی را در مکانهای مناسب دیگر هم قرار دهید
نباید این تصور را داشته باشید که استفاده از کلمۀ کلیدی فقط به عنوان محدود شود. شما باید بتوانید در مکانهای مختلف و استراتژیک سایت، کلمههای کلیدی را استفاده کنید؛ چون هوش مصنوعی گوگل در مرحلۀ اول به این مکانها بیشتر اهمیت میدهد. بهصورت موردی به مکانهای استراتژیکی که کلمههای کلیدی حتماً باید در آنها استفاده شده باشد، اشاره میکنیم.
- دستهبندیها؛
- عناوین فرعی یا زیرعنوان پادکست؛
- آدرس صفحۀ یک قسمت از پادکست؛
- نام فایلهای تصویری پادکست؛
- آلتتکستهای (Alt Text) مربوط به تصاویر پادکست؛
- ابتدا و انتهای محتوای هر صفحه؛
- قسمت بلاگهای مربوط به پادکست.
از طرف دیگر، بههیچوجه سعی نکنید که کلمات کلیدی را بهشکل اغراقآمیز و غیرطبیعی در قسمتهای نامربوط، مثل بلاگهای مرتبط، استفاده کنید. اگر دست به این کار بزنید، هوش مصنوعی گوگل تشخیص میدهد که عمداً محتوای خود را دستکاری کردهاید تا بیشتر دیده شوید.
۴) محتوای نوشتاری کامل برای هر قسمت لحاظ کنید
محتوای نوشتاری مفید برای سایت پادکست خود، فرصتی عالی است تا از رقبایی که دارید راحتتر پیشی بگیرید. وقتی محتوای متنی مربوط به پادکست بهشکل هرچه کاملتر و جذابتر در سایت قرار بگیرد، هم هوش مصنوعی گوگل محتوای شما را مفید و کامل تشخیص میدهد و هم برای شنوندگانتان جذابیتی ایجاد میکنید که شما را به دیگران بیشتر معرفی کنند. بیایید با یک مثال بیشتر توضیح دهیم.
پادکست بیپلاس را افراد زیادی دنبال میکنند. تصور کنید که شخصی مخاطب این پادکست نباشد و تصمیم بگیرد کتاب دوباره فکر کن را خریداری کند. بعد از جستوجوی این کتاب در صفحۀ اول سرپ، با سایت بیپلاس مواجه میشود که هم راجع به این کتاب پادکست تهیه کرده، هم مشخصات و خلاصۀ آن را گفته و هم راه خرید و بلاگهای مرتبط با آن را پیشنهاد داده. چند درصد احتمال دارد که توجه آن شخص به سایت و پادکست بیپلاس جلب نشود؟


حالا نوبت این است که شما هم این جذابیت را ایجاد کنید. ۲ راه دارید. اولی آسان و دومی کمی سخت است: اول اینکه حتماً خلاصۀ مفیدی راجع به موضوع پادکست در کنار فایل پادکست خود قرار دهید. راه دوم و سختتر این است که کل صوت پادکست خود را پیادهسازی کنید تا گوگل محتوای شما را خیلی بیشتر دوست داشته باشد. برای اینکه خیلی سختتان نشود، میتوانید از نرمافزارهای تبدیل صوت به متن استفاده کنید.
۵) از سئوی خارجی کمک بگیرید
به هر اقدامی که خارج از یک سایت انجام میشود تا درنهایت در موتورهای جستوجو رتبۀ بهتری کسب کند، سئوی خارجی (Off-Page) میگویند. شبکههای اجتماعی یکی از واسطههای مناسب برای کمککردن به سئوی خارجی سایت پادکست شما هستند.
با توجه به مخاطبان زیاد شبکههای اجتماعی مثل توییتر و یا اینستاگرام، بهتر است که در این شبکهها برای پادکست خود حساب کاربری ایجاد کنید و لینکهای مربوط به پادکستی را که میسازید، در آنجا قرار دهید.
۶) واضح صحبت کنید
گوگل روزبهروز در حال بهبود ابزارهای هوش مصنوعی خود است تا محتواهای بارگذاریشده در آن را بهتر تشخیص دهد. یکی از این ابزارها، اِناِلپی (NLP) یا همان پردازش زبان طبیعی (Natural Language Processing) است. این ابزار قابلیتهای زیادی دارد، ولی یک از مهمترین آنها تبدیل صوت به نوشتار و برعکس است. حالا ربط پادکست به NLP چیست؟
اگر صدای پادکست شما واضح باشد و در محتوایتان خود کلمات کلیدی و مرتبط با موضوع را به زبان بیاورید، NLP آن را تحلیل میکند و در صورت تشخیص، رتبۀ بهتری به محتوای شما میدهد.
شاید هنوز این قابلیت برای محتوای صوتی فارسی تفاوت چندانی ایجاد نکند، اما همانطور که گفتیم، هوش مصنوعی روزبهروز در حال پیشرفت است و باید این احتمال را بدهید که در آیندهای نزدیک، محتوای صوتی فارسی نیز مثل محتوای متنی برای NLP قابل تشخیص باشد.
اگر برای پادکستمان سایت نداشته باشیم چه؟
شاید به هر دلیلی این امکان را نداشته باشید که برای پادکست خود سایتی جداگانه بزنید. در این حالت، پیشنهاد ما این است که از امکانات پلتفرم پادگیری که در آن حساب کاربری دارید، استفاده کنید. در بعضی از این پلتفرمها، مثل اپل پادکست یا شنوتو، میتوانید توصیفات مهم راجع به پادکست خود را اضافه کنید. توصیفاتی که در آنها کلمات کلیدی مرتبط با محتوای پادکستتان استفاده شده است.
نتیجهگیری
پادکست محتوای صوتی جذابی است که روزبهروز به مخاطبان آن زیادتر میشود. از آن طرف، افرادی که این شکل از محتوا را تولید میکنند هم در حال افزایش هستند؛ پس مهم است که یک پادکستر بتواند از روشهایی استفاده کند که سریعتر و بیشتر دیده شود.
بهرهگیری از سئوی پادکست یکی از این روشهاست که در نگاه اول، به دلیل موانعی مثل وقت، انرژی و هزینه، کمتر فردی به دنبال آن میرود؛ اما افرادی که سئوی پادکست خود را دستکم نمیگیرند، بعد از مدتی میبینند که به نسبت رقبایشان پیشرفت چشمگیری کردهاند.