🧰 ابزارگشایی: نگاهی به گوگل ترندز (Google Trends)

هرچقدر که دنیای دیجیتال مارکتینگ بزرگ‌تر می‌شود، ابزارهای متنوع‌تری هم برای فعالیت در این حوزه ایجاد می‌شوند که هرکدام می‌توانند یک دیجیتال مارکتر را در یک یا چند فیلد کاری مرتبط با بازاریابی دیجیتال یاری کنند. من سالار چایچی در این مطلب از وی‌پدیا قصد دارم یکی از ابزارهای گوگل به نام گوگل ترندز را معرفی کنم. بعد از مطالعۀ این مطلب شما خواهید دانست که گوگل ترندز چیست، چگونه کار می‌کند، چگونه باید از آن برای تحقیق کلمات کلیدی استفاده کرد و اینکه چگونه از مطالب ترند روز می‌توانید استفاده کنید تا همیشه چند قدم از بقیه جلوتر باشید.

گوگل ترندز چیست؟

گوگل ترندز (Google Trends) ابزاری تحلیلی است که به‌رایگان توسط گوگل در اختیار عموم قرار گرفته است. این ابزار به شما اجازه می‌دهد ترندها را جست‌وجو و مقایسه کنید. واژۀ Trend در لغت به‌معنای گرایش و تمایل است و این ابزار گوگل نشان می‌دهد تمایل جست‌وجوی کاربران در کلیدواژه‌های مدنظر شما در طول زمان چقدر و به چه سمتی بوده است.

به عبارت دیگر، گوگل ترندز ابزاری قدرتمند برای بسیاری از کسب‌وکارها، بازاریاب‌ها، محققان و… است که می‌توانند از آن برای کشف زیروبم ترندهایی که در موقعیت‌های مختلف برایشان مهم است استفاده کنند. این کشف به آن‌ها کمک می‌کند تا پیش‌بینی کنند که چه زمانی بهتر است بیخیال این ترند شوند و یا اینکه تا چه زمانی باید با آن همراه باشند.

۱۱ کاربرد گوگل ترندز

هرکسی، بنا به حوزه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، از مدیریت شبکه‌های اجتماعی گرفته تا بازاریابی محتوایی و… می‌تواند از این ابزار گوگل ترندز استفاده کند. اما به‌طور کلی ۱۱ مورد زیر، جزو اصلی‌ترین دلایلی‌ هستند که افراد به سراغ این ابزار می‌روند:

1. تحقیق بازار
2. تحقیق محصول
3. تحقیق کلمات کلیدی برای سئو
4. مشاهدۀ تغییرات ترندها مبتنی بر مکان جغرافیایی
5. پیداکردن ترندهای فصلی
6. تعیین ثبات جست‌وجوی یک کلمۀ کلیدی
7. ارتقای بازاریابی و تبلیغات آنلاین
8. پیداکردن موقعیت مناسب برای محصولات
9. پیداکردن ایده برای بازاریابی محتوایی و بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
10. مقایسۀ رقابت بین برندها
11. علایق برند

گوگل ترندز چگونه کار می‌کند؟

این ابزار گوگل که در سال ۲۰۰۶ آغاز به کار کرد، به شما اجازه می‌دهد به اطلاعات ترندهای سطح وب از سال ۲۰۰۴ به این طرف دست پیدا کنید؛ یعنی می‌توانید ببینید فلان کلمۀ کلیدی از سال ۲۰۰۴ تا الان در طی زمان و فصول و سالیان مختلف چقدر توسط کاربران جست‌وجو شده است یا به عبارت بهتر، چقدر کاربران به جست‌وجوی آن علاقه داشته‌اند. مثلاً چهار سال قبل کسی دربارۀ کرونا چیزی جست‌وجو نمی‌کرد، ولی الان ماجرا متفاوت است! این بازه زمانی بالا و گسترده باعث می‌شود که این ابزار، ابزاری مفید جهت مشاهدۀ نحوۀ توسعه‌یافتن یک ترند، در طی زمان شود. هنگام استفاده از این ابزار اعدادی را مشاهده می‌کنید، پس بیایید ببینیم این اعداد چه هستند.

در هنگام استفاده از ترندهای سرچ، اولین چیزی که احتمالاً نظر شما را به خودش جلب می‌کند این است که گوگل به‌جای نمایش حجم جست‌وجو (Search Volume)، از یک مقیاس ۰ تا ۱۰۰ استفاده می‌کند. برای پیداکردن مقدار این حجم جست‌وجو برای کلمات کلیدی مختلف، می‌توانید از ابزار مرتبط مانند کیورد پلنر در گوگل ادز استفاده کنید.

عدد ۱ در این مقیاس به این معناست که آن عبارت کمترین میزان محبوبیت نسبی را دارد و عدد ۱۰۰ هم مشخصاً نشان‌دهندۀ بالاترین میزان محبوبیت نسبی است. عدد صفر هم به این معناست که اطلاعات کافی برای آن کلمۀ کلیدی وجود ندارد. اگرچه حجم جست‌وجو روی محبوبیت نسبی می‌تواند تأثیر بگذارد، اما در اصل این مقیاس و حجم سرچ دو چیز مختلف هستند. مزیت اصلی این شکل از امتیاز دهی نسبی این است که شما را قادر می‌سازد ترندهای مختلف، حتی آن ترندهای بی‌ربط را جست‌وجو کنید تا بتوانید به مقایسۀ آن‌ها بپردازید. این امتیاز همیشه با دیگر عباراتی که شما تصمیم به جست‌وجویشان دارید، مرتبط است.

به عبارت دیگر، اگر شما عبارت X را در گوگل ترندز جست‌وجو کنید، برای تاریخ مشخصی نمرۀ ۱۰۰ را در نمودار می‌بینید، اما وقتی عبارت دیگر Y را برای مقایسه اضافه می‌کنید، اعدادی که روی نمودار برای آن دو عبارت نشان داده می‌شوند، نسبی (نسبت به هم) خواهند بود و مثلاً برای همان تاریخ مشخص، اعداد ۶۰ و ۹۸ را مشاهده می‌کنید.

داده‌های گوگل ترندز از کجا تأمین می‌شود؟

اطلاعاتی که این ابزار برای امتیازدهی از آن استفاده می‌کند از ۵ منبع مختلف تأمین می‌شود:

1. جست‌وجوی وب
2. جست‌وجوی تصویر
3. جست‌وجوی اخبار
4. خرید گوگل (Google Shopping)
5. جست‌وجوی یوتیوب

شما برای دسترسی به داده‌های سال ۲۰۰۴ تا الان، فقط می‌توانید از قسمت جست‌وجوی وب استفاده کنید و سایر منابع، داده‌های سال ۲۰۰۸ به بعد را شامل می‌شوند. حالا سؤال پیش می‌آید که داده‌های گوگل از دقت کافی برخوردار هستند یا خیر؟ خب مشخصاً این داده‌ها دقت لازم را دارند، چون منابع آن از خود گوگل است و این شما هستید که باید تصمیم بگیرید این اطلاعات به درد حوزۀ کاری شما می‌خورد یا خیر. مثلاً اگر می‌خواهید تحقیق کلمات کلیدی برای سئو انجام دهید، قطعاً دقت اطلاعات این ابزار بسیار برایتان کاربردی خواهد بود، اما اگر به دنبال پیش‌بینی اتفاقات حول و حوش یک عبارت در آینده هستید، داده‌های گوگل ترندز دقت لازم را نخواهند داشت.

البته این موضوع همیشه هم به دقیق‌بودن داده‌های گوگل مربوط نمی‌شود و نیاز است که شما هم به‌درستی از آن داده‌ها استفاده کنید تا به نتایج دلخواهتان برسید.

نحوۀ استفاده از گوگل ترندز

تا اینجا دربارۀ کلیت این ابزار صحبت کردیم و مشخص شد که گوگل ترندز چیست، میزان دقت داده‌های آن چقدر است و منابع آن کدام است. در ادامه به توضیح منوها و هرآنچه در پنل این ابزار وجود دارد می‌پردازیم.

برای استفاده از این ابزار باید وارد این لینک شوید. البته که می‌دانید برای استفاده از این ابزار و هر ابزار دیگر که متعلق به گوگل است، به یک جیمیل نیاز دارید. با واردشدن به صفحۀ اصلی، شما اطلاعاتی کلی دربارۀ یک‌سری عبارات در کشور خود و دیگر کشورها مشاهده می‌کنید.

صفحۀ اصلی گوگل ترندز

در زیر قسمتی که جملۀ Explore what the world is searching نوشته شده است، باکسی قرار گرفته که در آن می‌توانید عبارت مدنظرتان را جست‌وجو کنید و در زیر آن نیز ۶ مثال برای شما زده است که متوجه شوید روند کار به چه صورت است. کمی پایین‌تر، در قسمت Recently trending – Global، ترندهای اخیر مرتبط با ۱۰ کشور مختلف را به شما نشان داده می‌شود که ممکن است به زبان‌های مختلف باشد.

در زیر این قسمت، بخش بسیار جالب Year in Search قرار دارد که شما می‌توانید سال موردنظرتان را انتخاب کنید تا ببینید در هر سال، در حوزه‌های مختلف چه چیزی ترند بوده است. در این قسمت، تا داده‌های سال ۲۰۰۱ در اختیار شما قرار می‌گیرند.

مثلا اگر وارد سال ۲۰۰۱ شوید، می‌بینید که نوکیا برند ترند آن سال بوده، هری پاتر در حوزۀ سینما و فیلم ترند بوده، ویندوز ایکس پی در حوزۀ محصولات جدید ترند بوده، گروه بیتلز در حوزۀ موسیقی ترند بوده و در صنعت گیم نیز بازی Counterstrike جزو ترندهای سال ۲۰۰۱ بوده که در نوع خود بسیار جالب و جذاب است!

البته قسمت Year in Search بسیار کامل‌تر است که از منوی سمت چپ صفحه در دسترس است. از این طریق شما می‌توانید نتایج ترند سالیانه را به‌جای ترند جهانی به یک کشور خاص محدود کنید (به‌جز ایران البته!).

بخش اصلی گوگل ترندز – Explore

این قسمت شاید مهم‌ترین بخش این ابزار باشد که معمولاً اکثر افراد به دنبال استفاده از آن هستند. در این قسمت، شما باید با یک عبارت یا گذارۀ جست‌وجو یا همان سرچ ترم (Search Term) کار خود را آغاز کنید. این عبارت را باید در همان باکس ابتدایی صفحۀ اول وارد کنید یا از منوی سمت چپ، گزینۀ Explore را انتخاب کنید تا به صفحۀ اصلی اکسپلور هدایت شوید. در این باکس، وقتی شما چیزی تایپ می‌کنید، انواع سرچ ترم مرتبط با آن در زیر آن ظاهر می‌شود که به‌طور کلی به دو بخش تقسیم می‌شود:

1. کلمۀ کلیدی از نوع سرچ ترم: شامل تمام اطلاعات در هر زمینه‌ای مرتبط با آن کلمه.
2. کلمۀ کلیدی از نوع جست‌وجوی گروه‌بندی‌شده: شامل اطلاعاتی از چندین سرچ ترم، که گوگل تصور می‌کند به هم مرتبط هستند. مثلاً وقتی در باکس Digital Marketing تایپ می‌کنید، در زیر باکس، این عبارت و عبارت مرتبط با آن ظاهر می‌شوند و در زیر هرکدام، نوع آن هم نوشته می‌شود که می‌تواند Topic، Company و… باشد. به‌عنوان مثالی دیگر، اگر شما به دنبال جست‌وجوی اپل (برند اپل نه سیب!) هستید، باید نوع Technology Company را به‌جای Fruit انتخاب کنید تا نتایج درستی به شما نشان داده شود.

به این ترتیب می‌توانید دقیقاً کلمۀ کلیدی‌ای را که به دنبال آن هستید پیدا و انتخاب کنید. البته اگر از نوع جست‌وجوی گروه‌بندی‌شده استفاده کنید، احتمال اینکه نتایج غیرمرتبط هم به شما نشان داده شود وجود دارد که معمولاً پیشنهاد می‌شود از سرچ ترم استفاده کنید تا نتایج قابل اعتمادتری به دست بیاورید.

بعد از انتخاب سرچ ترم مورد‌نظرتان، وارد صفحه‌ای می‌شوید که هستۀ اصلی گوگل ترندز را تشکیل می‌دهد. در این قسمت، علاوه بر قابلیت مقایسه‌کردن چند سرچ ترم با هم، می‌توانید نتایج را هم به‌وسیلۀ فیلترهای مختلف، محدود کنید. این فیلترها شامل کشور، بازه زمانی، دسته‌بندی موضوعی و منبع اطلاعاتی (وب، تصویر، اخبار و…) می‌شود.

حالا برای درک بهتر نحوۀ تحلیل اطلاعات گوگل ترندز، وارد این ابزار شوید، یک یا چند سرچ ترم را جست‌وجو کنید و سپس برگردید و ادامۀ این مطلب را دنبال کنید.

تحلیل داده‌های گوگل ترندز

حالا که متوجه شدید چگونه می‌توانید عبارت یا عبارت‌هایی را در گوگل ترندز جست‌وجو کنید، باید سراغ این برویم که چگونه می‌توان این داده‌ها را تفسیر کرد. در ۳ مرحله به تفسیر این اطلاعات می‌پردازیم:

۱) علایق افراد در طول زمان (Interest Over Time)

وقتی شما چند سرچ ترم را برای مقایسه با یکدیگر جست‌وجو می‌کنید، محبوبیت نسبی این عبارات است که درواقع با یکدیگر مقایسه می‌شود. مثلاً وقتی شما عبارت Digital Marketing را در کنار عبارت‌هایی مثل Social Media Marketing، Email Marketing و Content Marketing جست‌وجو کنید، همان‌طور که در عکس زیر هم مشخص است، می‌بینید که علاقه به دیجیتال مارکتینگ در وسعت جهانی در طی بازه ۵ساله بسیار بیشتر از ۳ سرچ ترم دیگر بوده است. البته اگر نتایج را محدود به ایران کنید، شاید نتیجۀ مشخصی حاصل نشود، چون داده‌ها دربارۀ ایران بسیار ناقص و محدود است.

همان‌طور که از نمودار پیداست، می‌بینید که دیجیتال مارکتینگ چه رشد بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است که این نشان‌ می‌دهد علاقۀ افراد به این موضوع، روزانه در حال افزایش است. چه‌بسا اگر همین سرچ ترم‌ها را محدود به بازه زمانی ۲۰۰۴ تا الان کنید، می‌بینید که در ابتدای نمودار، این ایمیل مارکتینگ است که از همه بالاتر است که آن هم به‌مرور جای خود را به دیجیتال مارکتینگ و بازاریابی شبکه‌های اجتماعی داده است.

۲) تقسیم‌بندی مقایسه‌شده براساس منطقه (Compared breakdown by region)

بسته به اینکه در فیلترهای ابتدای این صفحه چه کشوری را انتخاب کرده‌اید یا اینکه گزینۀ Worldwide را انتخاب کرده‌اید، این نمودار دوم می‌تواند تغییر کند و شهر یا کشورهای مختلف و میزان علایق به هرکدام از این سرچ ترم‌ها را با رنگ‌های مختلف نمایش دهد. مثلاً اگر سرچ ترم مربوط به دیجیتال مارکتینگ آبی است و همۀ شهرها (یا کشورها) هم آبی هستند، یعنی بیشتر علایق به‌سمت این سرچ ترم بوده است که با قراردادن نشانگر ماوس روی آن، می‌توانید جزئیات بیشتری از این آمار را مشاهده کنید. کمرنگ و پررنگ بودن نشان‌دهندۀ رتبۀ آن‌ها در آن سرچ ترم است.

در سمت راست نقشه هم این رتبه‌ها نشان داده می‌شوند که برای این مثالی که با هم بررسی کردیم، سه کشور پرو، برزیل و کلمبیا سه رتبۀ اول را در اختیار دارند. اطلاعات این قسمت می‌تواند برای پیداکردن مخاطبان تبلیغات در مکان‌های مختلف، بسیار کاربردی باشد. به این ترتیب، شما با علم به اینکه می‌دانید فلان منطقه، شهر یا کشور به چه چیزی علاقه دارند، کمپین تبلیغاتی خود را راه اندازی می‌کنید.

۳) تقسیم‌بندی براساس منطقه و عبارات مرتبط (Breakdown By Region and Related Queries)

در ادامه، به تعداد سرچ ترم‌هایی که در ابتدا با هم مقایسه‌شان کردید، نمودار و جدول وجود دارد که در این مثال یعنی ۴ عدد. فیلتر منطقه‌ای این قسمت مانند مورد بالایی عمل می‌کند، با این تفاوت که این بار همه سرچ ترم‌ها از هم جدا شده، در نمودارهای مختلفی به نمایش گذاشته شده‌اند.

در قسمت عبارات مرتبط (Related queries) هم سرچ ترم‌هایی که کاربران در کنار سرچ ترم‌های مدنظر شما جست‌وجو کرده‌اند نمایش داده می‌شود که میزان علاقه به آن‌ها با دو مقیاس Top و Rising سنجیده می‌شود. Top محبوب‌ترین عبارات است و درصدهای کنار آن نشان‌دهندۀ میزان سرچ آن‌هاست. Rising هم عباراتی هستند که در بازه زمانی انتخاب‌شده، نسبت به بازه زمانی قبلی، افزایش جست‌وجوی بسیار زیادی پیدا کرده‌اند که اعداد بزرگ چند‌هزار‌درصدی نمایانگر این‌گونه عبارات است.

برای عباراتی که درصد رشدشان آن‌قدر بالا بوده است که عددی نمی‌توان برایشان حساب کرد، به‌جای درصد از Breakout استفاده شده است. این عبارات یا عبارت تازه‌ای هستند یا اینکه در بازه زمانی قبلی جست‌وجوی بسیار کمتری داشته‌اند.

مثلاً در همین مثال می‌بینید که در سرچ ترم دیجیتال مارکتینگ، افراد عبارت Digital marketing course near me را هم جست‌وجو کرده‌اند که این عبارت از نوع Breakout است؛ به این معنا که رشد غیرقابل حسابی را تجربه کرده است. شما می‌توانید از تمامی این نمودارها خروجی CSV بگیرید، آن را به اشتراک بگذارید و یا از کد HTML آن‌ها استفاده کنید. همچنین، با کلیک روی هرکدام از این سرچ ترم‌ها می‌توانید اطلاعات مربوط به آن‌ها را هم در همین قالب مشاهده کنید.

بخش Trading Searches

از منوی سمت چپ می‌توانید به بخشی دست پیدا کنید که ترندهای روز و درلحظه را به شما نمایش می‌دهد. مثلاً هنگام نوشتن این مقاله، همان‌طور که در عکس زیر می‌بینید، در تب Daily Search Trends، برای روز ۲۷ ماه می عبارت Stranger Things season 4 با بیش از ۲۰۰هزار مرتبه جست‌وجو در صدر قرار دارد و در تب Realtime Search Trends هم عباراتی مثل Cat، Sainsbury’s و Autism در صدر هستند. البته این‌ها نتایج مرتبط با کشور انگلستان است که می‌توانید کشور را تغییر دهید.

حرف آخر اینکه اگرچه گوگل ترندز آن ابزاری نیست که وقتی شما می‌خواهید دربارۀ یک کلمه یا عبارتی تحقیق انجام دهید به سراغش بروید، به‌خصوص وقتی آن کلمه فارسی باشد! اما استفاده از این ابزار گوگل می‌تواند دید خوبی به شما در بسیاری از مسائل بدهد. شاید اطلاعات آن کامل و به‌روز نباشد، اما روندی که از علایق کاربران در طی زمان در اختیار شما می‌گذارد، می‌تواند به شما در پیشبرد اهداف بازاریابی‌تان کمک شایانی کند.

در انتها به این نکته اشاره می‌کنم که گوگل در این لینک، هر آن چیزی را که نیاز است دربارۀ گوگل ترندز بدانید، در قالب یک‌سری پست‌های درسی-آموزشی در اختیار عموم گذاشته است که می‌توانید از آن به‌عنوان منبعی قابل اطمینان استفاده کنید.