زندگی با سرعت فزاینده‌ای در حال سپری‌شدن است. شبکه‌های اجتماعی کاربرانی از اقشار مختلف را در بر می‌گیرند، کاربرانی که خرده‌ای از زندگی خود را در این شبکه‌ها به تصویر می‌کشند. در سال‌های اخیر، رفته‌رفته پدیده‌ای به وجود آمد که بیشترین تأثیر را از شبکه‌های اجتماعی گرفت: ترس ازدستدادن یا Fomo. حال این پدیده چیست و چه تأثیری بر زندگی اشخاص می‌گذارد؟ این مطلب را به معرفی «ترس ازدستدادن» و تأثیرات آن اختصاص داده‌ایم.
ترس ازدستدادن یعنی چه؟
«ترس ازدستدادن» (Fear of missing out) که اختصاراً به آن FOMO گفته می‌شود، احساس یا تصوری است که در آن شخص حس می‌کند که اشخاص دیگر بیشتر از وی سرگرم می‌شوند، زندگی بهتری دارند و در حال تجربه و پشت‌سر‌گذاشتن اتفاقات هیجان‌انگیزتری هستند.
این حس به‌شکل حسادتی عمیق بروز می‌کند و بر عزت‌نفس اشخاص تأثیر می‌گذارد. «ترس ازدستدادن» بیشتر از شبکه‌های اجتماعی‌ای همچون فیس‌بوک، اینستاگرام و توییتر نشئت می‌گیرد و تشدید می‌شود. این حس می‌تواند از هر چیزی بیاید، از عکس‌های مهمانی که در اینستاگرام به اشتراک گذاشته شده‌اند یا ارتقای شغلی افرادی که می‌شناسید. در تمامی موارد، افراد احساس درماندگی می‌کنند و فکر می‌کنند که چیزی بزرگ را از دست داده‌اند.
تاریخچه‌ای بر FOMO
ایدۀ هراس نسبت‌به ازدستدادن چیزی مختص زمان حاضر نیست و در کتیبه‌های باستانی نیز مطرح شده است. با‌این‌حال، تحقیقات دربارۀ این موضوع، چند دهه‌ای است که رواج یافته است. اولین بار دکتر دان هرمان، استراتژیست بازاریابی، با انتشار مقاله‌ای در سال ۱۹۹۶ به این موضوع پرداخت و عنوان Fear of missing out را برای آن انتخاب کرد.
از زمان ظهور رسانه‌های اجتماعی، FOMO آشکارتر شده و بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است. رسانه‌های اجتماعی پدیدۀ FOMO را از جهات مختلف تسریع کردند و وضعیتی ایجاد شد که در آن، شما زندگی عادی خود را با مهم‌ترین موارد زندگی دیگران مقایسه می‌کنید. به همین سبب هم آن احساس عادی‌بودن در شما از بین می‌رود و تصور می‌کنید که از همسالان خود عقب هستید.
شبکه‌های اجتماعی به‌نحوی جایی برای خودستایی هستند؛ جایی که کاربران در به‌اشتراک‌گذاری رویدادها و اتفاقات بهتر و جالب‌تر در رقابت هستند. این‌گونه است که یک شخص تجربیات خوب خود را با بهترین تجربیات شخصی دیگر مقایسه می‌کند و حس فقدان را در خود ایجاد می‌کند.
جالب است بدانیم که FOMO موجب افزایش اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که پسران و دختران جوانی که از مشکلات افسردگی رنج می‌برند، استفادۀ بسیار بیشتری از شبکه‌های اجتماعی در طول روز دارند. همین موضوع می‌تواند موجب افزایش استرس ناشی از FOMO شود.
تحقیقات مجلۀ Psychiatry Research نشان می‌دهد که FOMO ارتباطی به جنسیت و یا سن اشخاص ندارد و عموماً به میزان استفادۀ اشخاص از شبکه‌های اجتماعی بستگی دارد. مقاله‌ای منتشر شده از Computers and Human Behavior اذعان دارد که به سبب «ترس ازدستدادن»، اشخاص تمرکز کمتری روی برآورد نیازهای شخصی خود خواهند داشت و شاخص‌های امید به زندگی و رضایت از آنان کاهش پیدا می‌کند.
گذشته از حس ناراحتی‌ای که در افراد ایجاد می‌شود، FOMO حتی می‌تواند به رفتارهای ناسالم منجر شود. از میان این موارد، حواس‌پرتی در رانندگی و خودکشی آمار مرگ‌ومیر زیادی را به خود اختصاص می‌دهند.
سخن آخر…
درست است که منشأ «ترس ازدستدادن» فضای مجازی است، اما این ترس، احساسی واقعی و رایج در سنین مختلف است. اگر ازجمله اشخاصی هستید که FOMO را تجربه می‌کنید، آن را جدی بگیرید؛ چراکه طبعات مختلفی را در بر می‌گیرد؛ به دستاوردهای زندگی خود فکر کنید و چشم‌اندازی کامل نسبت به زندگی‌تان داشته باشید تا اضطراب ناشی از این حس کاهش پیدا کند.
منابع