تمامی تیم‌ها در هر سایز و اندازه‌ای برای رسیدن به اهداف خود برنامه‌ریزی می‌کنند. این تنظیم هدف‌مند فعالیت‌ها می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا اهداف خود را به گام‌های کوچک‌تر تقسیم کنند و به‌درستی در مسیر خود پیش بروند؛ اما برنامه‌ریزی به‌تنهایی مؤثر نیست. در ابتدا باید یک قدم به عقب برداشت و اهداف خود را بازبینی کرد. به بیان دیگر، باید با استفاده از هدفگذاری smart اهداف عالی برای کسب‌وکار خود انتخاب کنید و رسیدن به آن را معیار قرار دهید.
در ادامۀ این مطلب از بلاگ صباویژن، هدفگذاری smart، ویژگی‌های آن و استفاده از روش اسمارت را همراه با مثال توضیح می‌دهیم.
مدل هدفگذاری smart چیست؟
هدفگذاری smart مخفف ۵ کلمۀ Specific ،Measurable ،Achievable ،Relevant و Time-bound است و به مدلی دلالت دارد که در آن اهداف به‌صورت مشخص، قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی، مرتبط و محدود به زمان انتخاب شده‌اند. درنظرگرفتن این ۵ پارامتر به شما کمک می‌کند تا کلیات و حدسیات را حذف کنید و یک جدول زمانی مشخص برای ردیابی پیشرفت و شناسایی نقاط عطف تشکیل دهید.
ویژگی‌های اهداف Smart
۵ پارامتر اشاره‌شده در تعریف هدفگذاری SMART ویژگی‌های منحصربه‌فرد این مدل را بیان می‌کند که در ادامه به توضیح دقیق‌تری از آنان می‌پردازیم:
مشخص (Specific)
به خاطر داشته باشید که شما با استفاده از روش اسمارت به دنبال تعیین هدفی مشخص هستید و هدفی گسترده یا وسیع نمی‌تواند در این چارچوب قرار بگیرد.
برای مثال، به‌جای آنکه هدف خود را افزایش درآمد تا آخر سال جاری در نظر بگیرید، باید دستیابی به ۳۰میلیون در سال را هدف قرار دهید. این هدف نه‌تنها بسیار دقیق‌تر است، بلکه نقشۀ راهی برای رسیدن به آن را ارائه می‌دهد. در این مثال شما همچنین می‌توانید مقدار پولی را که باید روزانه به دست بیاورید محاسبه کرده و برنامه‌ای عملی برای آن تدارک ببینید.
قابل اندازه‌گیری (Measurable)
این ویژگی هدفگذاری smart به توانایی محاسبه در میزان شکست یا پیروزی ما در پروژۀ موردنظرمان دلالت دارد. اهداف ما باید نوعی روش عینی برای اندازه‌گیری میزان دستیابی به آن‌ها داشته باشد؛ این روش می‌تواند درصد تغییری در میزان دنبال‌کنندگان شبکه‌های اجتماعی ما، میزان کاهش نرخ پرش سایت یا حتی مقدار فروش باشد.
یکی از روش‌های موجود برای اندازه‌گیری موفقیت ما، استفاده از معیارهاست. معیارها به شما نشان می‌دهند که دقیقاً چه مقدار به اهداف خود دست یافته یا از آن‌ها فاصله گرفته‌اید؛ برای مثال، چه مقدار توانسته‌اید عملکرد محتوای خود را بهبود ببخشید.
قابل دستیابی (Achievable)
وقتی صحبت از قابل دستیابی بودن در روش اسمارت به میان می‌آید، یعنی قرار بر آن است که با توجه به شرایط و منطق، اهداف شما قابلیت دستیابی را داشته باشند. برای مثال، فرض را بر آن بگیرید که می‌خواهید زبان اسپانیایی را بدون داشتن هیچ پیشینه‌ای یاد بگیرید؛ طبیعتاً یک ماه زمان بسیار کمی برای تسلط کامل بر آن خواهد بود.
مرتبط (Relevant)
در این قسمت باید به این سؤال جواب دهید که چرا می‌خواهید به این هدف دست پیدا کنید؟ درحقیقت اهداف شما باید با هدف تجاری گسترده‌ترتان همسو باشد. برای مثال، زمانی که شما به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌های کسب‌وکار هستید، نمی‌توانید حوزه‌های فعالیت خود در صنعت را گسترش داده و محصولات دیگری را اضافه کنید.
محدود به زمان (Time-bound)
هر هدف smart به یک ضرب‌الاجل نیز نیاز دارد. محدودیت زمان احساس فوریت را ایجاد می‌کند و بدون آن ممکن است پروژۀ شما طولانی‌تر شده یا حتی از مسیر خود منحرف شود. همچنین، با مشخص‌کردن زمان اتمام، شما در هدفگذاری smart می‌توانید اهداف خود را به اهداف کوچک‌تر تقسیم کنید و زمان مشخصی برای دستیابی به هرکدام از آن‌ها نیز در نظر بگیرید.
هدفگذاری به روش اسمارت با مثال
قبل از آنکه اهداف خود را براساس روش اسمارت نگارش کنید، می‌توانید به نمونه‌های ارائه‌شده نگاهی انداخته و نحوۀ تطابق آن‌ها را با ویژگی‌های smart بررسی کنید.
۱) هدف حرفه‌ای
مثال: من به‌عنوان یک کارآفرین می‌خواهم طرح کسب‌وکار خودم را در ۵۰ ساعت تهیه کنم و به سرمایه‌گذاران در تاریخ ۲۰ اسفند نشان دهم.
بررسی smartبودن این هدف:
- مشخص: تهیۀ طرح کسب‌وکار
- قابل اندازه‌گیری: در ۵۰ ساعت
- قابل دستیابی: ۵۰ ساعت برای تهیۀ طرح کسب‌وکار معقول است
- مرتبط: قابل انجام توسط صاحب یک ایده
- محدود به زمان: در ۲۰ اسفند
۲) هدف بهینه‌سازی
مثال: من می‌خواهم با بررسی سایت جدیدی که بهینه‌سازی آن به من سپرده شده است، در طول ۲۰ روز تکنیک‌های کلوکینگ آن را شناسایی کنم و تا آخر همین ماه رتبۀ سایت را در موتورهای جست‌وجو بهبود بدهم.
بررسی smartبودن این هدف:
- مشخص: شناسایی تکنیک‌های کلوکینگ
- قابل اندازه‌گیری: در ۲۰ روز
- قابل دستیابی: بسته به نوع سایت، ۲۰ روز معقول است
- مرتبط: قابل انجام توسط یک سئوکار
- محدود به زمان: تا آخر ماه
۳) هدف غیرانتفاعی
مثال: ما به‌عنوان مدرسان مدرسه می‌خواهیم در مهرماه، ۱۰۰ ساعت تدریس رایگان ریاضی برای دانش‌آموزان دورۀ دبیرستان در رشتۀ تجربی ارائه دهیم.
بررسی smartبودن این هدف:
- مشخص: تدریس درس ریاضی برای دانش‌آموزان دبیرستانی در رشتۀ تجربی
- قابل اندازه‌گیری: ۱۰۰ ساعت تدریس
- قابل دستیابی: بسته به تعداد دانش‌آموزان دورۀ دبیرستان در رشتۀ تجربی
- مرتبط: قابل انجام توسط مدرسان مدرسه
- محدود به زمان: در طول ماه مهر
۴) هدف شخصی
مثال: من به‌عنوان یک دونده برای دویدن در نیمه‌ماراتن اردیبهشت قشم که زمان آن کمتر از دو ساعت است، تمرین خواهم کرد.
بررسی smartبودن این هدف:
- مشخص: نیمه‌ماراتن قشم
- قابل اندازه‌گیری: در کمتر از دو ساعت
- قابل دستیابی: دو ساعت یک سرعت بلندپروازانه اما قابل‌انجام برای اکثر دوندگان با تمرین مناسب است
- مرتبط: قابل انجام توسط دوندگان
- محدود به زمان: در اردیبهشت
۵) هدف رتبه‌گیری در گوگل‌مپ
من می‌خواهم امروز و در دو ساعت، کسب‌وکار خودم را در گوگل‌مپ ثبت کرده و از طریق این پلتفرم برند خودم را به دیگران معرفی کنم.
بررسی smartبودن این هدف:
- مشخص: ثبت کسب‌وکار در گوگل‌مپ
- قابل اندازه‌گیری: در دو ساعت
- قابل دستیابی: دو ساعت زمان مناسبی برای انجام تمامی فاکتورهای رتبه‌گیری در گوگل‌مپ است
- مرتبط: قابل انجام توسط هر فرد
- محدود به زمان: تنها امروز
