احتمالاً همۀ ما این جمله را شنیدهایم که «والدین الگوی کودکان هستند». البته باید بگوییم که در یک خانواده، خواهر و برادر بزرگتر را نیز میتوان الگوی کودک دانست.
باتوجه به افزایش استفاده از شبکههای اجتماعی، کودکان نیز از این موضوع الگوبرداری کرده و پا به این دنیای ناشناخته گذاشتهاند. یکی از اصطلاحاتی که با ورود کودکان به شبکههای اجتماعی مطرح شد، کیدفلوئنسر است. این اصطلاح شباهت بسیاری به اینفلوئنسر داشته و تقریباً میتوان گفت که مفهوم یکسانی نیز دارد.
در ادامۀ این مطلب، معنای دقیق اصطلاح کیدفلوئنسر را توضیح داده و مزایا و معایب آن را بررسی خواهیم کرد. همچنین خواهیم گفت که چطور باید با یک کیدفلوئنسر در فضای مجازی برخورد کرد.
کیدفلوئنسر کیست؟
همانطور که میدانید، اینفلوئنسرها افرادی هستند که در زمینههای مختلف فعالیت داشته و تأثیر بسیاری روی افراد دنبالکنندۀ خود دارند. این تأثیر تا حدی است که انتخابها و تصمیمات افراد را تغییر میدهد.
کیدفلوئنسر (Kidfluencer) یا کیداینفلوئنسر (Kid Influencer) به کودکانی گفته میشود که در شبکههای اجتماعی فعالیت میکنند و همانند یک اینفلوئنسر روی افراد تأثیر میگذارند. سؤالی که پیش میآید این است که به چه بازۀ سنیای کیدفلوئنسر میگویند؟ پاسخ این سؤال قطعی نیست. برخی افراد، کودکان زیر ۱۳ سال را کیدفلوئنسر میدانند و برخی دیگر اعتقاد دارند که اینفلوئنسرهای زیر ۱۶ سال نیز کیدفلوئنسر هستند.
طبق قوانین اکثر شبکههای اجتماعی، افراد زیر ۱۳ سال نمیتوانند بهتنهایی صاحب حسابکاربری باشند. در چنین موقعیتهایی ادعا میشود که حساب کاربری آنها توسط والدینشان اداره شده و کودکان بهطور غیرمستقیم فعالیت میکنند.
در بیشتر موارد، مخاطبان کیدفلوئنسرها نیز سن زیادی ندارند و با خود آنها همسنوسال هستند. البته برخی از کیدفلوئنسرها بهقدری در تولید محتوای جذاب، قوی هستند که بزرگسالان را نیز بهسوی خود جذب میکنند.
کیدفلوئنسرها در اغلب شبکههای اجتماعی حضور دارند، اما شبکههای اجتماعی محبوب آنها اینستاگرام، یوتیوب و تیکتاک است. امروزه حضور کیدفلوئنسرها در فضای مجازی پررنگتر شده و هر روز به تعداد آنها اضافه میشود. یکی از علتهای این موضوع این است که کودکان نسل جدید، بیشتر از نسل قبل خود به شبکههای اجتماعی مسلط هستند و از تلفن همراه و قابلیتهای آن سر درمیآورند.
همچنین طبق آمار سایت Statista، حدود ۳۵٪ از والدین در کشور آمریکا، به فرزندان خود اجازه میدهند که چندین ساعت در روز را صرف دیدن ویدئو در یوتیوب کنند. این آمار را میتوان به شبکههای اجتماعی دیگر نیز تعمیم داد و به یکی دیگر از علل افزایش کیدفلوئنسرها پی برد.
شاید با خود فکر کنید که آیا حضور کودکان در شبکههای اجتماعی روی آنها تأثیر منفی نمیگذارد؟ در ادامه، پاسخ این سؤال را بررسی خواهیم کرد.
مزایا و معایب کیدفلوئنسربودن کودکان
تاکنون مفهوم کیدفلوئنسر را توضیح دادیم؛ اما وقتی پای کودکان به این راه باز میشود، در ذهن همۀ ما این سؤال مطرح میشود که آیا کیدفلوئنسربودن برای یک کودک اتفاق خوبی است؟
علت نگرانی نیز این است که همۀ ما میدانیم که دوران کودکی برای هر انسانی بسیار مهم بوده و روی بسیاری از اتفاقات آیندۀ او تأثیر میگذارد. در این قسمت، مزایا و مشکلات کیدفلوئنسربودن کودکان را توضیح میدهیم.
مزایای کیدفلوئنسربودن کودکان
متأسفانه باید بگوییم که کیدفلوئنسربودن، هیچ مزیت مستقیمی برای کودکان ندارد؛ اما برای دو گروه بسیار پرسود است.
- گروه اول، بازاریانی هستند که درجهت اهداف تبلیغاتی خود از کیدفلوئنسرها استفاده میکنند. برای مثال، بهترین راه تبلیغات برای یک برند فروش اسباببازی، تبلیغشدن آن توسط یک کیدفلوئنسر است؛ زیرا کودکان تأثیر زیادی بر تصمیمات خانواده دارند و آن برند میتواند بهشکل مستقیم، از طریق کیدفلوئنسرها، روی کودکان تأثیر بگذارد.
- گروه دوم، والدین کیدفلوئنسرها هستند که به دلیل انجام تبلیغات توسط فرزندشان، پول زیادی به دست میآورند. شاید با خود فکر کنید که کیدفلوئنسرها مثل کودکان کار هستند، اما کیدفلوئنسربودن، با توجه به تعریف جهانی کار، به شکل رسمی کار محسوب نمیشود.
معایب کیدفلوئنسربودن کودکان
برعکس نکات گفتهشده در بالا، تمام مشکلات و معایب کیدفلوئنسربودن، متوجه کودک و آیندۀ اوست. برخی از آسیبهای کیدفلوئنسربودن کودکان عبارت است از:
- کاهش اعتمادبهنفس کودک: اساس کار بسیاری از شبکههای اجتماعی، گرفتن تأیید از مخاطبان است. اگر کودک از سن پایین در چنین فضایی فعالیت کند، احتمالاً خود را همیشه نیازمند گرفتن تأیید از سایرین دانسته و اعتمادبهنفس او پایین میآید.
- ازبینرفتن حریم شخصی او: به دلیل نداشتن قدرت تصمیمگیری برخی کودکان در کیدفلوئنسربودن، امکان پشیمانشدن آنها در آینده از این کارشان بسیار است. اگر این اتفاق بیفتد، فعالیتهای پیشین آنها باعث ازبینرفتن حریم شخصیشان شده و حس ناامنی را در آنها ایجاد خواهد کرد.
- داشتن فرصت کمتر برای انجام کارهای مورد علاقه: زمانی که کودک مشغول تولید محتوا برای شبکههای اجتماعی باشد، فرصت کمتری را برای رشد، تحصیل و بازی خواهد داشت. کیدفلوئنسربودن باعث کشتهشدن استعدادهای کودکان میشود.
- بهخطرافتادن آیندۀ او: ممکن است کودک در سن پایین از خود رفتار غیرمنتظرهای نشان دهد که در آینده از آن خجالت کشیده و به سبب وایرالشدن آن، نتواند همانند یک فرد عادی در جامعه زندگی کند. احتمالاً افرادی از این دست را در شبکههای اجتماعی زیاد مشاهده کردهاید.
علاوه بر موارد گفتهشده، آسیبهای دیگری نیز در انتظار کیدفلوئنسرهاست که از مزایای آن بهشدت بیشتر و تأثیرگذارتر است.
در مواجهه با کیدفلوئنسرها باید چه اقدامی انجام دهیم؟
متأسفانه برخی افراد محتواهای مربوط به کیدفلوئنسرها را پخش کرده و آن را با سایرین به اشتراک میگذارند؛ اما باید بدانید که این کار، بزرگترین ضربه را به کیدفلوئنسرها میزند.
در موارد اندکی ممکن است کودکان تحت شرایط خاص، در ساعات کوتاهی و همچنین زیر نظر والدین خود، در این فضا فعالیت کنند. این دسته از کودکان به آسیبهای کمتری دچار میشوند، اما ممکن است باز هم در آینده به مشکل بربخورند.
اگر فیلم یا محتوایی از کیدفلوئنسری دیدیم که در راستای شئونات اخلاقی نبوده و خلاف ذات پاک کودک است، باید بهجای گذرکردن و خندیدن، به او کمک کنیم. اولین کمک نیز میتواند نادیدهگرفتن محتواهای او باشد. بههیچوجه نباید محتوای او را با سایرین به اشتراک بگذاریم و باعث شهرت بیشتر او شویم.
درنهایت بهتر است این موضوع را با مراجع قضایی در میان بگذاریم تا تحقیقات از طرف آنها صورت گیرد.
جمعبندی
پیش از این، مفهوم کیدفلوئنسر را توضیح دادیم و گفتیم که این افراد، اینفلوئنسرهایی هستند که کمتر از ۱۶ سال دارند. همچنین، گفتیم که کیدفلوئنسرها در شبکههای اجتماعی معروفی مثل اینستاگرام، یوتیوب و تیکتاک بیشتر فعالیت دارند و محتواهای آنهای نیز مخاطبانی همسنوسال خودشان دارد.
در ادامه گفتیم که کیدفلوئنسربودن کودکان، تأثیرات مخربی بر روحیه و آیندۀ آنها میگذارد. همچنین، سود آن فقط به جیب برندهایی که به آنها تبلیغ میسپارند و خانوادۀ کودکان رفته و مزیتی برای کودک ندارد. تأثیرات منفی این کار بهحدی است که ورود کودکان به این زمینه، اصلاً توصیه نمیشود.
همچنین باید درجهت مقابله با جریان کیدفلوئنسر که متأسفانه در حال افزایش است، نسبت به محتواهای آنها بیتوجهی کرده و از هرگونه نشر آن جلوگیری کنیم. درنهایت، بهتر است گزارش محتواهای مخرب و خارج از شئونات این افراد را به پلیس فتا بدهیم تا به بهبود آیندۀ آن کودک کمک کنیم.