یک افسانۀ رایج اما نادرست وجود دارد مبنی بر اینکه شترمرغها هنگام مواجهه با خطر سر خود را در ماسه فرو میکنند. نام «اثر شترمرغ» (Ostrich effect) از این افسانه گرفته شده است.
اثر شترمرغ یک سوگیری شناختی است که باعث میشود افراد از اطلاعاتی که بهطور پیشفرض در تصورشان ناخوشایند است، اجتناب کنند. بهطور مثال، اثر شترمرغ میتواند باعث شود که شخصی از نگاهکردن به صورتحسابهای خود اجتناب کند، زیرا دوست ندارد ببیند که چقدر از پرداختهای خود عقب مانده است.
این نوع اجتناب از اطلاعات میتواند به پیامدهای زیانباری در موقعیتهای مختلف منجر شود؛ بنابراین لازم است به درک درستی از چندوچون آن برسیم تا از عوارض آن در امان باشیم. در این مطلب از ویپدیا به این موضوع میپردازیم.
اثر شترمرغ چیست؟
اثر شترمرغ (Ostrich effect) پدیدهای است که در آن افراد فعالانه از اطلاعاتی که بهطور پیشفرض در تصورشان منفی یا ناخوشایند است، اجتناب میکنند. این پدیده حاصل تضاد بین ذهن منطقی ما و دردی است که با ذهن عاطفی خود پیشبینی میکنیم.
اصطلاح «اثر شترمرغ» ابتدا در سال ۲۰۰۶ توسط Galai & Sade ابداع شد، و بهعنوان «اجتناب از موقعیتهای مالیِ بهظاهر خطرناک، با تظاهر به نبود آنها» تعریف شد؛ اما در سال ۲۰۰۹ Karlsson ،Loewenstein و Seppi معنایی کمی گستردهتر به آن دادند: «پرهیز از قراردادن خود در معرض اطلاعات [مالی]، از ترس اینکه باعث ناراحتی روانی شود».
شاید این پدیده را به اسم نشناسید، اما احتمالاً بیش از آنچه فکرش را بکنید تجربهاش کردهاید. مثلاً وقتهایی را به یاد بیاورید که از نگاهکردن به موجودی حساب بانکی خود طفره میروید، چون نمیخواهید یک نگرانی به نگرانیهای خود اضافه کنید. یا فکرکردن به نحوۀ پسانداز برای روزهای بازنشستگی که مدام آن را به تعویق میاندازید، با این بهانه که «کو تا بازنشستگی، چرا بیخود خودم را نگران کنم؟». یا وقتهایی که علائم نگرانکنندهای در وضعیت سلامتی خود مشاهده میکنید، اما رفتن به پزشک را عقب میاندازید، چون از مواجهه با حقیقت میترسید و ترجیح میدهید در بیخبری بمانید. در هریک از این موقعیتها شما بیآنکه نامش را بدانید، در معرض اثر شترمرغ قرار گرفتهاید.
درهرحال، نادیدهگرفتن هریک از این مشکلات میتواند به متحملشدن هزینههای بیشتر در آینده منجر شود. بهتعویقانداختن نگاهکردن به صورتحسابهای بانکیتان، آن صورتحسابها را بهطرزی جادویی ناپدید نمیکند، درعوض، ممکن است ناگزیر شوید هزینههای اضافی تأخیر و جریمه را نیز پرداخت کنید.
۳ نمونۀ رایج از اثر شترمرغ
همانطور که گفتیم، احتمالاً بسیاری از نمونههای اثر شترمرغ را در ابعاد مختلف زندگی خود تجربه کردهاید، بدون اینکه نام علمیاش را بدانید. تقریباً هیچکس از اثر شترمرغ مصون نیست. دانشمندان درمورد این سوگیری شناختی مطالعات زیادی انجام دادهاند که در ادامه با اتکا به این نتایج، ۳ نمونۀ رایج از اثر شترمرغ را معرفی میکنیم.
۱) نحوۀ مدیریت اطلاعات مالی
اگر در بازارهای مالی مانند بورس و ارز دیجیتال فعال بوده باشید، این مثال را بهخوبی درک خواهید کرد. طبق نتایج یک مطالعه، سرمایهگذاران در روزهای مثبت بازار تمایل بیشتری برای بررسی پورتفوی خود دارند، اما زمانی که بازارها منفی است، مانند شترمرغ «سر خود را زیر ماسه فرو میبرند». آنها هرچند بهطور منطقی میدانند که بررسی پرتفویشان در روزهای قرمز بازار میتواند کمک کند تا تصمیمات آگاهانهتری بگیرند، اما روانشان باعث میشود بهسمت اجتناب سوق پیدا کنند.
۲) سلامت شخصی
«چرا نمیری دکتر خب؟» این سؤالی است که اغلب از اطرافیانمان میپرسیم، وقتی که میبینیم از بابت وجود علائم بیماری در بدن خود نگران هستند. اما پاسخی که میگیریم معمولاً نوعی اجتناب و حتی ترس از مراجعه به پزشک است؛ ترس از بابت مواجهه با حقیقتی مبهم و شاید تلخ. «میترسم بیماری بدی باشد. ترجیح میدهم در بیخبری بمانم.»
نتایج یک مطالعه بیان میکند: «ترس از دریافت اخبار بد درمورد سلامتی میتواند باعث شود که افراد از جستوجوی اطلاعاتی که شاید برای حفظ سلامتی آنها حیاتی باشد، اجتناب کنند.»
۳) بررسی روند پیشرفت اهداف شخصی
یکی دیگر از مثالهای رایج اثر شترمرغ این است که افراد عمداً از اطلاعاتی که میتواند به آنها کمک کند تا میزان پیشرفت اهداف خود را نظارت کنند، اجتناب میکنند.
اگر تا امروز رژیم غذایی برای کاهش وزن گرفته باشید، درک این مثال برایتان راحت است. وقتی هدف کسی کاهش وزن باشد، اثر شترمرغ میتواند باعث شود که از وزنکردن خود یا ردیابی غذایی که میخورد اجتناب کند. بهطور مشابه، اگر هدف کسی کاهش مصرف برق در خانهاش باشد، اثر شترمرغ میتواند باعث شود که از نگاه دقیق به قبض برق یا نظارت بر نرخ مصرف برق خودداری کند.
چگونه از کسب اطلاعات دوری میکنیم؟
افراد معمولاً به ۴ روش متداول، از اطلاعات اجتناب میکنند:
- اجتناب فیزیکی: طبق نتایج یک مطالعه، افراد بهمنظور اجتناب از دریافت اطلاعات خاص، ممکن است از خواندن روزنامهها یا مجلات خاص، گوشدادن به برنامههای رادیویی یا تلویزیونی خاص یا گفتوگو با افراد خاص اجتناب کنند.
- بیاعتنایی: این شکل از اجتناب شامل نداشتن توجه کافی به اطلاعاتی است که ازقضا بهراحتی در دسترساند.
- تفسیر مغرضانۀ اطلاعات: این شکل از اجتناب شامل تفسیر اطلاعات بهگونهای است که پیامدهای ناخوشایند آن نادیده گرفته میشود.
- فراموشکردن: این شکل از اجتناب شامل فراموشکردن اطلاعات ناخوشایند، پس از پردازش آنهاست.
اگرچه اولین مورد از این رویکردها –اجتناب فیزیکی– معمولاً با اجتناب از اطلاعات بهطور کلی و اثر شترمرغ بهطور خاص مرتبط است، هریک از این رویکردها میتواند روشی مناسب برای اجتناب از اطلاعات ناخوشایند از سوی افراد باشد.
توجه: یک شکل ویژۀ اجتناب از اطلاعات، خودناتوانسازی است. در این استراتژی، افراد به انتخاب وظایفی که با تواناییهایشان همخوانی چندانی ندارد -خواه خیلی آسان یا خیلی دشوار- یا به انجام اقداماتی که عملکرد آنها را تضعیف میکند، تمایل دارند.
چرا از اطلاعات اجتناب میکنیم؟
دلیل اصلی اجتناب ما از اطلاعات، جلوگیری از تأثیرات احساسی ناخوشایندی است که فکر میکنیم در کوتاهمدت به سراغمان خواهد آمد، حتی اگر این اجتناب هزینۀ عاطفی بیشتری را در آینده به ما تحمیل کند. بااینحال، توجه داشته باشید که اجتناب از اطلاعات میتواند به دلایل دیگری نیز رخ دهد، مانند جلوگیری از اضافهبار اطلاعات در شرایطی که انتظار نمیرود اطلاعات اضافی تصمیمگیری را تسهیل کند.
اجتناب از اطلاعات یا جستوجوی فعالانۀ آن همیشه یک تصمیم ساده نیست. هرگاه دچار تردید شدید، این نکتۀ نهایی را به خاطر آورید: اجتناب از اطلاعات، زمانی که اطلاعات اضافی به فلج تحلیلی منجر میشود و واقعاً به شما در تصمیمگیری صحیح کمک نمیکند، یک استراتژی کاملاً منطقی است. از سوی دیگر، باید بدانید اجتناب از اطلاعات تنها به این دلیل که آن اطلاعات باعث ناراحتی شما میشود، احتمالاً برایتان پیامدهای وحشتناکی درپی خواهد داشت.
چگونه اثر شترمرغ را متوقف کنیم؟
همۀ ما قربانی سوگیریهای شناختی میشویم که مانع از تصمیمگیری مؤثر میشود. تنها راه تغییر این است که بخواهیم تغییر کنیم. شین پریش (Shane Parrish) در کتاب The Great Mental Models مینویسد: «در زندگی و تجارت، شخصی که کمترین نقاط کور را داشته باشد برنده است. حذف نقاط کور بهمعنای دیدن، تعامل و نزدیکشدن به درک واقعیت است. ما با حذف نقاط کور، بهتر فکر میکنیم، و بهترفکرکردن یعنی یافتن فرایندهای سادهای که به ما کمک میکنند مشکلات را از ابعاد و دیدگاههای متعدد حل کنیم و به ما امکان میدهند راهحلهای بهتری متناسب با آنچه برای ما مهم است، انتخاب کنیم. مهارت یافتن راهحلهای مناسب برای مشکلات، یکی از اشکال خرد است.»
برای کاهش اثر شترمرغ میتوانیم چندین کار انجام دهیم که در ادامه به مهمترین آنها در قالب ۳ دستۀ کلی اشاره میکنیم.
۱) پرسشهای قدرتمند بپرسید
ما همهروزه هزاران تصمیم بزرگ و کوچک میگیریم. از نظر واقعبینانه، بهینهسازی همۀ این تصمیمات امکانپذیر نیست، اما اگر بتوانیم دستکم چند تصمیم حیاتی را بهینهسازی کنیم، بسیار ارزشمند خواهد بود. با پرسیدن این سؤالات میتوانید بهجای اجتناب از اطلاعات، ذهن خود را برای جستوجوی اطلاعات مفید فعال کنید:
- آیا من تمام اطلاعات لازم برای تصمیمگیری را دارم؟
- آیا اطلاعات بیشتری وجود دارد که باید جمعآوری کنم تا تصمیم بهتر و آگاهانهتری بگیرم؟
- آیا ممکن است برخی اطلاعات را به دلیل ترس از اینکه با باورها و انتظارات من در تضاد باشند، نادیده بگیرم؟ چگونه میتوانم مطمئن شوم که در انتخاب گزینشی دادههایی که با اعتقاد من مطابقت دارند یا با آن در تضادند، تعصب ندارم؟
- چه چیزی باعث میشود من از برخی اطلاعات اجتناب کنم؟
- اگر بدون داشتن اطلاعات کامل اقدام کنم، چه خطراتی مرا تهدید میکند؟
- هزینهای که باید بابت تأخیر در کسب اطلاعات مفید بپردازم، چقدر است؟
اگر پاسخ کلی شما این است که اطلاعات مهمی وجود دارد که از آنها اجتناب میکنید، زیرا نمیخواهید با آن کنار بیایید یا از مواجهه با آن میترسید، هرچند که میدانید داشتن آن اطلاعات به تصمیمگیری آگاهانهتر شما کمک میکند، احتمالاً تحتتأثیر اثر شترمرغ قرار گرفتهاید. اگر چنین بود، سادهترین راهحل این است که فعالانه خود را برای بهدستآوردن این اطلاعات تحت فشار قرار دهید. هرچند این روش سادهترین راهحل است، اما همیشه مؤثر نیست.
در این صورت، چندین کار میتوانید انجام دهید. ابتدا از تکنیکهای مختلف تحریفکننده مانند ایجاد فاصلۀ روانشناختی از اطلاعات مشکلساز استفاده کنید. یکی از این تکنیکها وانمودکردن است. در این روش، شما وانمود میکنید که اطلاعات را مثلاً برای کمککردن به دوستتان میخواهید، نه رسیدگی به مشکل خودتان.
راهحل دیگر، تنظیم مکانیزمهای خودکار خارجی است که شما را مطمئن میکند با اطلاعاتی که میخواهید از آن اجتناب کنید سروکار دارید. برای مثال، درمورد موجودی بانکی یا قبوض آب و برق خود، میتوانید ایمیلها یا اعلانهای برنامهریزیشدهای را تنظیم کنید که هر ماه یک بار اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار دهند.
بهطور مشابه، یک مکانیسم خارجی میتواند شخصی باشد که به شما اهمیت میدهد و این مسئولیت را بر عهده میگیرد که مطمئن شود اطلاعات مورد نیاز دربارۀ موضوعی خاص را به دست آوردهاید. این روش در سناریوهایی مفید است که یادآوریهای خودکار چندان مرتبط یا مؤثر نیستند، مانند وضعیت سلامتی و تصمیمهای پزشکی مرتبط با آن.
درنهایت، توجه داشته باشید که میتوانید از این تکنیکها برای کمک به دیگران برای مقابله با اثر شترمرغ در آنان استفاده کنید. برای مثال، اگر میدانید که فردی مستعد اجتناب از اطلاعات مالی است، میتوانید به او کمک کنید تا یک سیستم خودکار راهاندازی کند تا این اطلاعات مستقیماً برای او ایمیل شود و احتمال مشاهدۀ اطلاعات از سوی او افزایش یابد.
۲) قدمهای کوچک بردارید
درست است که ما انسانها به طرز خارقالعادهای تکامل یافتهایم، اما مغزمان هنوز نمیتواند بین یک تهدید فرضی و یک تهدید واقعی تمایز قائل شود. وقتی به چیزی فکر میکنیم که ممکن است نتیجهای بد در پی داشته باشد، مغز ما واکنش ترس را تحریک میکند. بدن ما در حالت آمادهباش به سر میبرد و سعی میکند بهعنوان یک مکانیسم حفاظتی طبیعی عمل کند تا ما را از خطر دور نگه دارد. هرچه خطر فرضی بزرگتر باشد، واکنش عاطفی برای مبارزه با آن نیز قویتر است.
این پاسخ، تقریباً خودکار و ناخودآگاه است. ما احساس میکنیم که فشار در داخل بدن ما افزایش مییابد؛ تنفس سریع، افزایش ضربان قلب، عرقکردن کف دستها و احساس انقباض در گردن و فک، از علائمی است که در ما بروز میکند. این نتیجۀ واکنش جنگ یا گریز ماست که توسط آمیگدال در مغز ایجاد میشود یا همانطور که دانیل گولمن در هوش عاطفی میگوید، تهدید فرضی به «ربایش آمیگدال» منجر میشود.
این واکنش جنگ یا گریز برای بقا، در شرایطی که خطر واقعی وجود دارد، مثلاً برای فرار از ساختمانی در حال سوختن یا زمانی که یک اتومبیل با سرعت زیاد در بزرگراه بهسمت ما میآید، حیاتی است. حالا اگر سیستم هشدار مغز خود را که در برابر اطلاعات ناخوشایند مقاومت میکند و از آن میترسد خاموش کنید، چه میشود؟ این کار با برداشتن قدمهای کوچک ممکن است، زیرا مغز این قدمهای کوچک را تهدید تلقی نمیکند.
برای مثال، اگر به بررسی یک طرح پیشنهادی نیاز دارید اما از بازخوردهای دیگران میترسید و نگرانید که طرح شما را نپذیرند، این کارها را انجام دهید:
- گام کوچک اول: یک پیشنویس پیشنهادی را برای تیم بررسی ارسال کنید و از آنها بازخورد بخواهید.
- گام کوچک دوم: نظرات آنها را مرور کنید و بازخورد آنها را در بازنویسی طرح خود بگنجانید.
- گام کوچک سوم: در صورت نیاز به توضیحات یا سؤالات خاص، جلسات دونفره را با چند عضو کلیدی برنامهریزی کنید.
- گام کوچک چهارم: پیشنویس بهروزشده را دوباره برای کل تیم بررسی ارسال کنید.
- گام کوچک پنجم: برای بررسی پیشنهاد نهایی، جلسهای را برنامهریزی کنید. با لحاظکردن بازخورد اولیه در طرح نهایی، کمتر نگران دریافت بازخورد منفی خواهید بود و میتوانید روی انجام اصلاحات نهایی برای پذیرفتهشدن طرح خود تمرکز کنید.
با برداشتن گامهای کوچک بهسمت اهداف خود در محل کار، میتوانید بر اثر شترمرغ غلبه کنید و پیشرفت معناداری داشته باشید.
۳) دشواری را در آغوش بگیرید
بسیاری از افراد از دشواری اجتناب میکنند و برای فرار از درد ناشی از انتخاب یک مسیر ناخوشایند، در محدودۀ امن خود میمانند. بااینحال، آنها متوجه نیستند که رشدشان منوط به خروج از منطقۀ راحتی (Comfort Zone) است. لحظات ناخوشایند نشان میدهند که ما در حال بسط و گسترش مهارتهای خود و انجام کار ارزشمندی هستیم. اگر در حال مبارزه نباشیم، یعنی در حال یادگیری و رشد نیستیم.
بدین ترتیب، یادگیری پذیرش ناراحتی، گامی اساسی برای غلبه بر تعصبات و جستوجوی اطلاعاتی است که شاید در ابتدا ناخوشایند باشند، اما این پتانسیل را دارند که شما را از ناراحتیهای زیادی نجات دهند. چند استراتژی عالی برای بسطدادن این ایده:
- اهدافی را تعیین کنید که شما را وادار کنند از منطقۀ راحتی خود خارج شوید و بر پیشرفت منظم در این اهداف نظارت کنید. یادآوریهای خودکار را تنظیم کنید یا چنین فعالیتهایی را در تقویم خود برنامهریزی کنید.
- از افراد نزدیک خود بخواهید که مسئولیت شما را در قبال انجام کاری که تمایل به اجتناب از آن دارید، به شما یادآوری کنند.
- اگر پرهیز از اطلاعات باعث بروز مشکلاتی برای شما شده، آن مشکلات را یادداشت کنید و هرازگاهی به آنها مراجعه کنید تا اهمیت رسیدگی بهموقع، به شما یادآوری شود. آدم باید از اشتباهات گذشتهاش درس بگیرد و به رفع نقاط ضعفش بپردازد.
- با پذیرش اینکه لحظات ناراحتکننده بهجای ایجاد درد به شما شادی میبخشند، میتوانید خود را از شر رفتارهایی خلاص کنید که جلوی رشد شما و اطرافیانتان را میگیرند.
۲ نکته که میتواند به شما برای کنترل اثر شترمرغ کمک کند
۱) نادیدهگرفتن، مشکل را از بین نمیبرد
نادیدهگرفتن، هیچ مشکلی را از بین نمیبرد، بلکه برعکس، بیشتر و بزرگترش میکند. ممکن است بخواهید از استرس امروز خود جلوگیری کنید، اما بدانید که این نگرانی در آینده بهشکل گستردهتری به شما بازخواهد گشت. اگر تاکتیک شترمرغ را در خود یا افراد دیگر کشف کردید، توجه به موارد زیر میتواند به شما کمک کند:
- آگاه باشید: قبل از اینکه خیلی محکم نظر بدهید یا محکم به عقیدۀ متزلزل خود بچسبید، ابتدا دربارۀ موضوع موردنظر کمی اطلاعات کسب کنید. بینشهای جدید میتواند نظر شما را برای کسب اطلاعات بیشتر تغییر دهد.
- شجاع باشید: شجاعنبودن یکی از دلایلی است که باعث میشود ما از مشکلات فرار کنیم. روی اعتمادبهنفس خود کار کنید و در هنگام مواجهه با چالشها، بهجای بدترین حالت، بهترین حالت را هدف قرار دهید.
- مزایا را ببینید: ما معمولاً روی یک نقطهضعف استرسزا تمرکز میکنیم و آن را خیلی بزرگ میکنیم. اما باید مدام به خود یادآوری کنیم که تغییرات احتمالی مزایای بسیار زیادی را به همراه دارد که باید روی آنها تمرکز کنیم.
- زیرک باشید: نخوت ما دلیل دیگری برای تاکتیک شترمرغ است؛ بنابراین یاد بگیرید که زیرک باشید و در مواقع مناسب، بر غرور خود غلبه کنید.
- پذیرا باشید: بهجای اینکه دگم باشید یا به دیدگاههایی که دیگر منطقی نیستند بچسبید، تغییر یا بینشهای جدید را با آغوش باز بپذیرید.
شعار این است: سر خود را زیر برف فرو نکنید و چشمهایتان را به روی مشکلات نبندید، بلکه با سر بالا و چشمان باز به مشکلات نزدیک شوید. به هر مشکلی بهعنوان چالشی نگاه کنید که باید از پس آن بربیایید، و نه بهعنوان مشکلی که بزدلانه از آن فرار میکنید.
۲) روی چشمانداز تمرکز کنید
اهداف بلندمدت و دستاوردهایی را که با اجتنابنکردن از موضوع میتوانید به دست آورید، به خود یادآوری کنید. برای مثال، اگر اضافهوزن دارید، ممکن است فعالانه از هرگونه اطلاعاتی که این موضوع را تأیید میکند اجتناب کنید و از انجام هرگونه اقدام مثبت خودداری کنید. بنابراین، مدام فواید و دورنمای سالمتر غذا خوردن، ورزشکردن و تعهد به آنها را به خود یادآوری کنید.
استفادۀ مثبت از اثر شترمرغ
اگرچه اثر شترمرغ عموماً با دیدی منفی نگریسته میشود، زیرا نشاندهندۀ یک تصمیم غیرمنطقی برای اجتناب از اطلاعات است، اما لزوماً چیز بدی نیست و در مواقعی میتواند سودمند باشد. بهطور مثال، اگر به تصمیمگیری سریع دربارۀ موضوعی نیاز دارید و با جستوجوی اطلاعات بیشتر که تأثیر قابل توجهی بر انتخاب شما ندارد، احساس خوبی به شما دست نمیدهد، تصمیم به متوقفکردن کسب اطلاعات بیشتر میتواند به نفع شما باشد.
بهطور مشابه، اگر تصمیم گرفتهاید یک سهام خاص را برای بلندمدت نگه دارید و میدانید که بررسی مداوم عملکرد آن وسوسهتان میکند که زودتر آن را بفروشید، در این صورت بهتر است خود را در معرض اطلاعات بیشتر قرار ندهید تا بتوانید در مقابل نوسانات بازار و خبرهای مرتبط با آن آرام باشید و روی تصمیم خود بمانید.
فراموش نکنید که گاهی عاقلانه آن است که عمداً از اطلاعات اجتناب کنید. پس از پاسخ به این ۲ پرسش، میتوانید تصمیم بگیرید که از اطلاعات اجتناب کنید یا خیر:
- با بهدستآوردن و پردازش این اطلاعات چه چیزی به دست خواهم آورد؟ برای مثال، آیا این امکان را به من میدهد که در شرایط فعلی تصمیم بهتری بگیرم؟
- با بهدستآوردن و پردازش این اطلاعات چه چیزی را از دست خواهم داد؟ برای مثال، آیا فقط احساس بدی در من ایجاد میکند و بر تصمیمگیری من هیچگونه تأثیری نمیگذارد؟
خلاصه و نتیجهگیری
اثر شترمرغ یک سوگیری شناختی است که باعث میشود افراد از اطلاعات بالقوهناخوشایند اجتناب کنند. برای مثال، اثر شترمرغ میتواند باعث شود که شخص از نگاهکردن به صورتحسابهای خود خودداری کند، زیرا نگران این است که با قبضهای عقبافتادۀ خود مواجه شود.
مردم به طرق مختلف از اطلاعات اجتناب میکنند. رایجترین روش این است که در وهلۀ اول از کسب اطلاعات بهطور فیزیکی اجتناب میکنند، اما روشهای دیگر عبارتاند از: نداشتن توجه کافی به اطلاعات در صورت دردسترسبودن، تفسیر اطلاعات بهشیوهای مغرضانه و فراموشکردن اطلاعات پس از پردازش. دلیل اصلی دوری افراد از اطلاعات، اجتناب از تأثیرات احساسی ناخوشایندی است که انتظار میرود حداقل در کوتاهمدت گریبان فرد را بگیرد، حتی اگر این اجتناب بعداً به هزینۀ عاطفی بیشتری منجر شود.
برای کاهش اثر شترمرغ میتوانیم چندین کار انجام دهیم که در این مطلب بهطور مفصل به آن پرداختیم. شما هم اگر تجربهای در این زمینه دارید، با ما در میان بگذارید.