🔓 چگونه از حریم خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی محافظت کنیم؟

شاید صحبت از حریم خصوصی برای شبکه‌های اجتماعی، کمی عجیب به نظر برسد. شبکه‌های اجتماعی طبیعتاً عمومی هستند تا بتوانند افراد را در سراسر جهان به هم وصل کنند. این رسانه‌ها بستر مناسبی برای به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات با دیگران فراهم می‌کنند. امروزه پلتفرم‌هایی مانند توییتر، فیس‌بوک، تلگرام، اینستاگرام، لینکدین و… به بیلبوردهای دیجیتالی کاربران اینترنت تبدیل شده‌اند و افراد اخبار، تصاویر، دیدگاه‌های شخصی و تقریباً هر چیزی را که در زندگی‌شان می‌گذرد، در آن‌ها به اشتراک می‌گذارند.

اما برخی از اطلاعات بهتر است همواره خصوصی نگه داشته شوند؛ زیرا ممکن است توسط دولت‌ها، هرزنامه‌ها، آژانس‌های تبلیغاتی، آشنایان انتقام‌جو، و بدتر از آن، مجرمان سایبری، ضبط شوند. با استفاده از توصیه‌ها و نکاتی که در ادامه می‌گوییم، شما می‌توانید برای محافظت از حریم خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی اقدامات مناسبی انجام دهید و تا حدی از این نگرانی‌ها بکاهید.

آیا می‌توانیم حریم خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی را کنترل کنیم؟

عقل جمعی می‌گوید که هر فردی خودش مسئول حفظ حریم خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی است. شاید تصور کنید که فقط با علامت‌زدن برخی کادرها و گزینه‌ها می‌توانید حریم خصوصی خود را از «ضعیف» به «قوی» ارتقا دهید و از اطلاعات آنلاین خود به‌راحتی محافظت کنید؛ اما در واقعیت، کنترل حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی این‌قدرها هم ساده نیست.

حتی با حذف کامل حساب کاربری خود نیز نمی‌توانید مطمئن باشید که اطلاعات منتشرشدۀ پیشین، به‌طور کامل از سراسر اینترنت حذف شوند. همین موضوع باعث می‌شود که قبل از به‌اشتراک‌گذاشتن هر چیزی در هر پلتفرم اجتماعی، از حریم خصوصی آنلاین خود محافظت کنید. علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد!

هنگام استفاده از شبکه‌های اجتماعی چه اطلاعاتی را به اشتراک می‌گذاریم؟

ممکن است از دانستن فهرست اطلاعاتی که در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارید شگفت‌زده شوید. اطلاعات شخصی‌ای که به اشتراک می‌گذارید (دانسته یا ناآگاهانه)، شامل موارد زیر است:

• نام و نام خانوادگی؛
• تاریخ تولد؛
• عکس‌های خود و اعضای خانواده؛
• نام مدارس و دانشگاه‌هایی که رفته‌اید؛
• نام محل کار (و کارفرمایان سابق)؛
• شهری که در حال حاضر در آن زندگی می‌کنید و همچنین آدرس‌های قبلی؛
• شماره‌تلفن همراه و آدرس ایمیل؛
• علایقی مانند فیلم، موسیقی، کتاب و…؛
• گرایش‌های مذهبی، سیاسی و اجتماعی؛
• موقعیت مکانی (به‌ویژه در سفر و تعطیلات)؛
• اطلاعاتی دربارۀ خانه، اتومبیل‌، جواهرات و… از طریق عکس‌های شخصی.

به اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی‌ای مانند موارد ذکرشده، می‌تواند شما را در معرض کلاهبرداری، سرقت هویت، هک، شکارچیان آنلاین، اخاذی و سایر خطرها قرار دهد.

چگونه از حریم خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی محافظت کنیم؟

چند توصیه وجود دارد که به شما کمک می‌کند از حریم خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی محافظت کنید. ما در اینجا به ۱۳ مورد از مهم‌ترین‌ آن‌ها‌ اشاره می‌کنیم و در ادامه چند نکتۀ امنیتی نیز اضافه می‌کنیم.

۱) شرایط حفظ حریم خصوصی در پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی را بخوانید و درک کنید

هر سایت یا پلتفرم اجتماعی دارای شرایط خدمات (TOS) و شرایط حریم خصوصی است. قبل از ایجاد حساب کاربری، شرایط حریم خصوصی آن پلتفرم را به‌دقت بخوانید و درک کنید.

شرایط خدمات به شما کمک می‌کند تا بفهمید آن شبکۀ اجتماعی چه اطلاعاتی را با اشخاص ثالث به اشتراک می‌گذارد. همچنین به شما اطلاع می‌دهد که آیا (و چگونه) می‌توانید محتوا یا حساب خود را حذف کنید.

۲) ویژگی‌های پلتفرم را در نظر بگیرید

قبل از پخش یا اشتراک‌گذاری هر چیزی، مطمئن شوید که با عملکرد آن شبکۀ اجتماعی آشنا شده‌اید. بدانید چه کسانی پیام‌های شما را خواهند دید و آیا آن‌ها فقط افراد مشخصی هستند یا همۀ کاربران آن پلتفرم. پس، تنظیمات حریم خصوصی و آسیب‌پذیری‌های حریم خصوصی در آن شبکۀ اجتماعی را به‌طور کامل درک کنید.

در نظر داشته باشید که اگر آن پلتفرم به شما اجازه ندهد حریم خصوصی خود را به‌درستی تنظیم کنید، هرکسی می‌تواند نمایه و پست‌های شما را ببیند.

۳) بدانید چه کسانی اجازه دارند بدون رضایت شما اطلاعات خصوصی‌تان را در شبکه‌های اجتماعی ببینند

وقتی TOS یک شبکۀ اجتماعی را بررسی می‌کنید، به افرادی که می‌توانند اطلاعات خصوصی شما را بدون رضایت شما ببینند، دقت کنید. در نظر داشته باشید که حتی اگر برخی از اقدامات حفظ حریم خصوصی را اجرا کرده باشید، برخی اشخاص ثالث ممکن است همچنان به اطلاعات شما دسترسی داشته باشند؛ ازجمله شرکت‌های تبلیغاتی، برنامه‌های شخص ثالث، دولت و مجری قانون، کارفرمایان بالقوه و فعلی.

۴) تنظیمات حریم خصوصی خود را اعمال کنید

اکثر تنظیمات پیش‌فرض حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی، ممکن است به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات شما با سایر کاربران آنلاین را مجاز بدانند. شما می‌توانید با تنظیمات جدید، سطح دسترسی سایر کاربران به اطلاعات خود را محدود کنید. ما در صباویژن به شما توصیه می‌کنیم تنظیمات حریم خصوصی خود را تا جایی که می‌توانید سخت‌گیرانه در نظر بگیرید. برای مثال، فقط به دوستان خود اجازه دهید که پست‌ها و تصاویر اینستاگرامتان را ببینند.

همچنین، وقتی سطح حریم خصوصی نمایۀ خود را تنظیم می‌کنید، سعی کنید دردسترس‌بودن اطلاعات، به‌ویژه در‌دسترس‌بودن داده‌ها برای موتورهای جست‌وجو را محدود کنید.

۵) اطلاعات بیوگرافی خود را عمومی نکنید

برای ثبت یک حساب کاربری در بسیاری از پلتفرم‌های اجتماعی، باید اطلاعات بیوگرافی خود مانند نام کامل، تاریخ دقیق تولد، شماره‌تلفن یا آدرس را ارائه دهید. مراقب باشید که این اطلاعات شناسایی را در نمایۀ خود عمومی نکنید. چنین اطلاعاتی می‌تواند داده‌های کافی برای آسیب‌رساندن به شما را در اختیار مجرمان سایبری قرار دهد.

۶) از انتشار اطلاعات شناسایی خود اجتناب کنید

علاوه بر نمایه، مراقب باشید که اطلاعات شناسایی خود را در پست‌ها به اشتراک نگذارید. ناگفته نماند که نباید شمارۀ تأمین اجتماعی، کارت اعتباری یا اطلاعات بانکی خود را ارسال کنید. همچنین، درمورد به‌اشتراک‌گذاشتن اطلاعات زندگی روزمرۀ خود احتیاط کنید؛ مثلاً اینکه فرزندانتان در چه مدرسه‌ای تحصیل می‌کنند یا خودتان کجا کار می‌کنید یا برای تعطیلات به کجا سفر کرده‌اید.

ارائۀ برخی از این اطلاعات ممکن است بی‌ضرر به نظر برسد، اما می‌تواند برای کلاهبرداری از شما یا ارائۀ تبلیغات غیرضروری به شما استفاده شوند. به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات زیاد، شما را به یک هدف آسان برای مجرمان اینترنتی تبدیل می‌کند.

قابل ذکر است که شهروندان اتحادیۀ اروپا، طبق مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها، از «حق فراموش‌شدن» برخوردارند که این امکان را به آن‌ها می‌دهد تا تحت شرایطی، داده‌های شخصی دیجیتالی خود را از فضای اینترنت پاک کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد این قانون، این مطلب وی‌پدیا را بخوانید: «حق فراموش شدن چیست؟».

۷) فقط درخواست دوستی افرادی را که می‌شناسید بپذیرید و سایر درخواست‌ها را خیلی دقیق بررسی کنید

شما هیچ اجباری ندارید که تک‌تک درخواست‌های‌ «دوستی یا فالوکردن» افراد در شبکه‌های اجتماعی را بپذیرید؛ زیرا برخی از این درخواست‌های عجیب می‌تواند از طرف مجرمان سایبری باشد. قبل از پذیرش هرگونه درخواست فالو یا دوستی، دربارۀ آن شخص تحقیق کنید و از روی تاریخچۀ حضور و فعالیت‌های او بفهمید که او کیست، چه کاری انجام می‌دهد و چه نوع محتوایی را به اشتراک می‌گذارد.

پذیرش درخواست دوستی افرادی که نمی‌شناسید، شما را در معرض کلاهبرداری‌هایی مانند اخاذی قرار می‌دهد. این وضعیت، به‌ویژه درمورد کودکان صادق است. با کودکان و نوجوانان درمورد رد درخواست دوستی یا دنبال‌کردن افراد ناشناس صحبت کنید تا از هدف‌قرار‌گرفتن آن‌ها توسط شکارچیان آنلاینی که سعی در جلب خردسالان دارند جلوگیری کنید.

از سوی دیگر، اگر می‌خواهید یک صفحۀ عمومی داشته باشید یا درخواست‌های افرادی را که نمی‌شناسید بپذیرید، محدود‌کردن میزان اطلاعات شخصی‌ای که در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارید، اهمیت بیشتری خواهد یافت.

۸) موقعیت مکانی خود را خاموش کنید

هنگام انجام تنظیمات حریم خصوصی، فراموش نکنید که اشتراک‌گذاری موقعیت مکانی خود را خاموش کنید. بسیاری از پلتفرم‌ها، برنامه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی، از موقعیت مکانی شما برای تبلیغات هدفمند و مطلع‌کردن شما از رویدادها یا برنامه‌های بازاریابی منطقه‌ای خود استفاده می‌کنند.

از آن جمله‌: Snapmaps از طریق اسنپ‌چت، برچسب‌های موقعیت مکانی در پست‌های اینستاگرام یا استفاده از موقعیت مکانی پیام‌رسان فیس‌بوک. حتی فراتر از این استفاده‌های معمول و قابل ‌تشخیص، این برنامه‌ها احتمالاً از موقعیت مکانی شما به روش‌های ناشناختۀ دیگری نیز استفاده می‌کنند و حتی آن را بدون اطلاع شما در اختیار شرکت‌های تبلیغاتی قرار می‌دهند. خوشبختانه، در هر سایت یا پلتفرمی این قابلیت وجود دارد که در تنظیمات آن، موقعیت مکانی را خاموش کنید.

از سوی دیگر، به‌اشتراک‌گذاری پست‌هایی که نشان می‌دهند شما در تعطیلات کجا هستید، این واقعیت را منعکس می‌کند که خانۀ شما خالی است و به مجرمان فرصت می‌دهد تا خانه‌تان را هدف قرار دهند. همچنین، داده‌های موقعیت مکانی شما می‌توانند به غریبه‌ها اطلاع دهند که فرزندانتان در خانه تنها هستند. ضمن اینکه با انتشار اطلاعاتی درخصوص موقعیت مکانی فرزندانتان، ممکن است آن‌ها را در معرض توجه غریبه‌ها یا خطر قرار دهید.

۹) مراقب آنچه پست می‌کنید باشید

به نظر می‌رسد ارسال تصاویر در شبکه‌های اجتماعی یک کار عادی است، اما شما قبل از آن به تمام جوانبش فکر کنید. به‌خصوص ارسال تصاویر کودکان باید با احتیاط انجام شود. مجرمان سایبری می‌توانند از آن عکس‌ها برای ربودن دیجیتالی هویت کودکان استفاده کنند، و این‌گونه سرقت هویت، نادر نیست. ارسال عکس‌های پرزرق‌و‌برق از محل زندگی، اتومبیل‌ها، لوازم الکترونیکی و جواهرات گرا‌ن‌قیمت و جذاب، می‌تواند عزیزان، وسایل یا خانۀ شما را به هدفی وسوسه‌انگیز برای مجرمان سایبری تبدیل کند.

بدتر از آن، انتشار دروغ‌ها یا پست‌هایی است که شما صحت آن‌ها را بررسی نکرده‌اید و می‌تواند به شکایت از شما به دلیل نشر اکاذیب و افترا در شبکه‌های اجتماعی، منجر شود. بنابراین، قبل از ارسال هر مطلب منفی دربارۀ هر شخصی، درمورد صحت آن خوب تحقیق کنید و همۀ جوانبش را در نظر بگیرید.

۱۰) از افتادن در تلۀ کلیک (Clickbait) اجتناب کنید

هیچ شبکۀ اجتماعی‌ای مسئولیت برنامه‌های دیگر را بر عهده نخواهد گرفت. بنابراین، از کلیک‌کردن روی طعمه‌های تصادفی که اطلاعاتی از شما می‌خواهند تا یک خوراک جذاب در اختیارتان بگذارند خودداری کنید؛ تیترهای زرد و گمراه‌کننده‌ای که هدفشان ضبط اطلاعات شماست. آن‌ها سعی می‌کنند با استفاده از تلۀ تیترهای جذاب، اطلاعات خصوصی شما را ضبط و از آن‌ها سوء‌استفاده کنند.

۱۱) مراقب وضعیت فعالیت (Activity Status) خود باشید

این بُعد استفاده از شبکه‌های اجتماعی کمتر از بسیاری از مفاهیم دیگر مورد بحث و هشدار قرار می‌گیرد. Activity Status در انواع پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، متفاوت است؛ بنابراین، اولین قدم این است که دوباره بررسی کنید که آیا پلتفرم موردنظر، وضعیت فعالیت شما را نشان می‌دهد یا نه، و به چه روشی ممکن است این کار را انجام دهد.

از نظر حفظ حریم خصوصی، بهتر است از نمایش آنلاین یا آفلاین‌بودن خود در پلتفرم‌ها یا زمان دقیق آخرین باری که در دسترس بوده‌اید، جلوگیری کنید.

۱۲) مراقب هرگونه پیامد قانونی فعالیت‌های خود باشید

عواقب قانونی احتمالیِ مطالبی را که در شبکه‌های اجتماعی پست می‌کنید در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که آن پلتفرم ممکن است مشمول قوانین خارجی باشد. پس، قبل از ادامۀ کار، همۀ جوانب قانونی را به‌دقت بررسی کنید.

۱۳) هرگونه سوء‌استفاده را گزارش دهید

ممکن است از سوی دیگر کاربران شبکه‌های اجتماعی، تحت فشار یا تهدید قرار بگیرید. اگر چنین شد، بلافاصله تهدید را به مدیران آن پلتفرم گزارش دهید. توجه داشته باشید که هویت فردی که سوء‌استفاده را گزارش می‌کند، هرگز فاش نمی‌شود.

۷ نکتۀ امنیتی برای حفظ حریم خصوصی در شبکه‌‌های اجتماعی

مانند همۀ حساب‌های مبتنی بر وب، باید با رعایت اقدامات احتیاطی، برای حفظ حریم خصوصی و اطلاعات حساب خود اقدام کنید. در اینجا به ۷ نکتۀ امنیتی اشاره می‌کنیم:

1. یک رمز عبور قوی و ایمن انتخاب کنید.
2. از رمزهای عبور متفاوت برای حساب‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی خود استفاده کنید.
3. رمزهای عبور خود را مرتباً تغییر دهید.
4. از دستگاه‌های عمومی یا اشتراکی (حتی تلفن همراه دوستان) برای دسترسی به حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خود اجتناب کنید.
5. هنگام دسترسی به حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خود از طریق شبکۀ بی‌سیم عمومی، بسیار مراقب باشید. در صورت امکان، از VPN استفاده کنید. با استفاده از VPN می‌توانید به امنیت داده‌های خود کمک کنید و همچنین، میزان اطلاعاتی را که شرکت‌ها می‌توانند از عادت‌های شما استخراج کنند، محدود کنید.
6. از کلیک‌کردن روی لینک‌های مشکوک در شبکه‌های اجتماعی، حتی لینک‌هایی که توسط یک دوست برای شما ارسال می‌شود، خودداری کنید.
7. دستگاه‌های خود را از نظر محافظت از رمز عبور ایمن کنید تا از شبکه‌های اجتماعی و سایر اطلاعات خود، در صورت سرقت یا گم‌شدن، محافظت کنید.

جمع‌‌بندی

شبکه‌های اجتماعی ابزار تبلیغاتی کارآمد و راحت برای ارتباط با دوستان و خانواده، به‌اشتراک‌گذاشتن اطلاعات مهم با مشتریان یا ذی‌نفعان، و موارد دیگر هستند؛ اما مهم است که هزینه‌ها و مراقبت‌های این راحت‌بودن را نیز در نظر بگیرید. عمل به نکات و توصیه‌های عنوان‌شده در این مطلب وی‌پدیا، به خصوصی‌تر و ایمن‌تر کردن استفاده از شبکه‌های اجتماعی کمک می‌کند؛ اما این بدان معنا نیست که شما کاملاً از همۀ خطرات مرتبط محافظت می‌شوید.

پس، تا حد امکان تمام اقدامات احتیاطی را انجام دهید و همچنان از حضور خود در شبکه‌های اجتماعی با تمام محاسنِ آن لذت ببرید.