©️ چطور در محتوای ویدیوئی، قانون کپی‌رایت موزیک را رعایت کنیم؟
راه‌های استفادۀ قانونی از موزیک در یوتیوب و اینستاگرام
امروز تصور دنیایی بدون موسیقی، غیرممکن است. موسیقی جزء جدایی‌ناپذیر زندگی ما شده؛ از رستوران، باشگاه و کافه‌ها گرفته تا شبکه‌های اجتماعی، کمتر فضایی را پیدا می‌کنید که موسیقی در آن پخش نشود. اما استفاده و پخش قانونی موسیقی در دنیای واقعی چند سالی است که با دنیای مجازی تفاوت پیدا کرده است؛ برای انتشار و استفاده از موزیک در دنیای مجازی، حتماً باید قانون کپی‌رایت موزیک را رعایت کنید.
رعایت‌نکردن کپی‌رایت در موزیکی که برای محتوایتان استفاده کرده‌اید باعث می‌شود که در شبکه‌های اجتماعی اخطار جدی بگیرید و نتوانید به فعالیت خود ادامه دهید. این قانون، به‌خصوص در شبکه‌های اجتماعی مثل یوتیوب، فیس‌بوک و اینستاگرام به‌شکل جدی‌تری اجرا می‌شود.
اگر شما هم قصد انتشار محتوایی در اینستاگرام و یوتیوب را دارید که حتماً می‌خواهید روی آن موزیک بگذارید و نمی‌دانید قانون کپی‌رایت موزیک چیست، این مطلب مناسب شماست. ما به شما این قانون را توضیح می‌دهیم و به ۷ روش مطمئن برای استفاده از موزیک در محتوایتان اشاره می‌کنیم تا به‌خاطر قانون کپی‌رایت موزیک، به دردسر نیفتید.
کپی‌رایت چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟
کپی‌رایت (Copyright) به مالکیت معنوی و مادی هر محتوای قابل انتشاری گفته می‌شود که به‌واسطۀ اشخاص حقوقی و حقیقی خلق شده است. درواقع، کپی‌رایت به‌شکل قانونی از محتوا محافظت می‌کند و حق استفادۀ انحصاری و بهره‌بردن مادی و معنوی از اثر را فقط به مالک آن می‌دهد. بسیاری از آثار خلق‌شده شامل قانون کپی‌رایت می‌شوند، مثل:
- آثار سمعی و بصری مانند سریال‌های تلویزیونی، فیلم‌ها، ویدئوهای آنلاین، موزیک‌ها، پادکست‌ها و…؛
- آثار مکتوب مانند کتاب‌ها، بلاگ‌پست‌ها، سخنرانی‌ها، مقالات، نمایشنامه‌ها، فیلم‌نامه‌ها و…؛
- هنرهای بصری مانند نقاشی، آثار گرافیکی، ویدئوهای تبلیغاتی، بازی‌ها و…؛
- آثار دیجیتال مانند نرم‌افزار‌های کامپیوتری و موبایلی و… .
در همۀ موارد گفته‌شده، اگر قانون کپی‌رایت را رعایت نکنید، صاحب اثر به‌شکل قانونی می‌تواند از شما شکایت و برایتان مشکل ایجاد کند. در ادامه به توضیح چگونگی قانون کپی‌رایت موزیک در دو پلتفرم پرطرف‌دار محتوایی یعنی یوتیوب و اینستاگرام اشاره می‌کنیم. هرکدام از این پلتفرم‌ها قوانین مخصوص به خودشان را دارند.
چطور قانون کپی‌رایت موزیک را در یوتیوب رعایت کنیم؟
اول بیایید در ذهنمان برای رعایت کپی‌رایت موزیک در یوتیوب یک اصل در نظر بگیریم: همۀ موزیک‌هایی که می‌خواهید در ویدئوهایتان استفاده کنید شامل قانون کپی‌رایت می‌شوند، مگر اینکه خلافش ثابت شود!
با وجود این اصل، به‌هیچ‌وجه نباید ریسک کنید و از هر موزیکی که به آن علاقه دارید در محتوایتان استفاده کنید؛ چون ممکن است خالق اثر یا هوش مصنوعی و فوق‌العاده پیشرفتۀ گوگل، زیرپا‌گذاشتن قانون را تشخیص دهد و از محتوایتان شکایت شود. اما گوگل که همان صاحب یوتیوب است، ۳ راه در مقابلمان گذاشته است که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
۱) از قسمت کتابخانۀ صداها نهایت استفاده را ببرید
ما این روش را بیشتر از همه به شما پیشنهاد می‌کنیم؛ چون روشی آسان، بدون ریسک و رایگان است. هنگامی که می‌خواهید در کانال یوتیوب ویدئویی را به اشتراک بگذارید، به قسمت استودیوی سازنده‌ها (Creators Studio) بروید و بعد از آن به منوی کتابخانۀ صداها (Audio Library) سر بزنید. به شما این اطمینان را می‌دهیم که در این قسمت، موزیک مناسب محتوایتان را به احتمال خیلی زیاد پیدا خواهید کرد.
با انتخاب آهنگ از این قسمت، برای همیشه خیالتان راحت خواهد بود که هیچ شکایتی دریافت نمی‌کنید و هوش مصنوعی یوتیوب (گوگل) برای حساب کاربری شما مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ پس سعی کنید برای انتخاب موزیک به آهنگ‌های بی‌نهایت متنوع کتابخانۀ صداها قانع شوید.
۲) از سایت‌های فروش موزیک قانونی برای یوتیوب کمک بگیرید
یکی از راه‌هایی که می‌توانید مطمئن شوید برای موزیکی که در محتوایتان استفاده می‌کنید مشکلی پیش نمی‌آید، استفاده از موزیک سایت‌هایی است که حق کپی‌رایت یک موزیک را به دیگران می‌فروشند و با یوتیوب قرارداد دارند. تعدادی از این سایت‌ها را معرفی می‌کنیم:
استفاده از این سایت‌ها در ایران کار ساده‌ای نیست؛ زیرا باید امکان پرداخت ارزی را داشته باشید. با‌این‌حال، معمولاً هرکدام از آن‌ها به شما پیشنهاد استفادۀ رایگان از خدمات را به‌مدت دو هفته تا یک ماه می‌دهد، ولی حتماً باید در جریان یک نکتۀ مهم باشید:
نمی‌توانید در مدت محدود، به تعداد نامحدود از این سایت‌ها موزیک دانلود کنید و انتظار داشته باشد که همیشه و به‌راحتی از آن‌ها استفاده کنید. شما فقط وقتی مجاز به استفادۀ قانونی از موزیک‌های این سایت‌ها هستید که ویدئو و موزیک پس‌زمینۀ آن را در همان زمان اشتراک آپلود کنید. در غیر این صورت، محتوای شما قانون کپی‌رایت را زیر پا گذاشته است.
۳) ویدئو را بلافاصله برای عموم پخش نکنید
یکی از راه‌ها برای اینکه مطمئن شوید موزیک شما در یوتیوب قابل استفاده است، آپلود محتوا البته به‌صورت خصوصی (Private) و محدود است. با این روش، اگر موزیک پس‌زمینۀ ویدئوی شما مشکل داشته باشد، حتماً یوتیوب به شما اخطار خواهد داد. اگر هم بعد از مدتی دیدید که مشکلی پیش نیامده، می‌توانید به‌صورت عمومی محتوایتان را منتشر کنید.
به این نکته توجه کنید
بعضی‌ها با پیشنهاد روش‌های مختلف مثل کند یا تند کردن دور موزیک، استفاده از تکه‌ای خیلی کوتاهی از موزیک، ریمیکس‌کردن آهنگ و… به شما می‌گویند که چطور قانون کپی‌رایت را دور بزنید. خوشبختانه یا متأسفانه هوش مصنوعی یوتیوب بالاتر از تمام این ترفندهاست و براساس تحلیل ملودی تشخیص می‌دهد که شما چه‌کار کرده‌اید؛ پس سعی نکنید یوتیوب را دور بزنید، چون گرفتن اخطارهای متناوب، ادامۀ فعالیت حساب کاربری شما را دچار مشکل می‌کند.
چطور قانون کپی‌رایت موزیک را در اینستاگرام رعایت کنیم؟
بعد از گفتن قوانین مربوط به یوتیوب، حالا نوبت توضیح شرایط گذاشتن موزیک با رعایت قانون کپی‌رایت در اینستاگرام است. هوش مصنوعی اینستاگرام، به‌نسبت یوتیوب، ضعف‌های بیشتری دارد؛ درنتیجه انتظار این را داشته باشید که تمام موارد را رعایت کنید، ولی اینستاگرام به‌شکل اشتباه به شما اخطار دهد. در ادامه ۴ شیوۀ گذاشتن موزیک بدون ریسک در اینستاگرام را بیان می‌کنیم.
۱) کتابخانۀ موزیک فیس‌بوک
مثل یوتیوب، یک راه بدون ریسک برای انتشار موزیک در اینستاگرام، استفاده از آرشیو موزیک فیس‌بوک است. فیس‌بوک مالک اینستاگرام است؛ درنتیجه این دو شبکۀ اجتماعی قوانین مشترکی برای رعایت قانون کپی‌رایت دارند.
برای اینکه به قسمت کتابخانۀ موزیک فیس‌بوک راه پیدا کنید، باید از طریق لینک استودیو سازندگان (Creator Studio) وارد آن شوید و در منوی سمت چپ، از قسمت مدیریت فایل (File management) و یا ابزار‌های ساختن (Creative tools)، به بخش مجموعۀ صداها راه پیدا کنید و موزیک موردنظر خودتان را انتخاب کنید.
۲) از سایت‌های فروش موزیک قانونی برای اینستاگرام کمک بگیرید
این سایت‌ها کمک زیادی به سازندگان محتوای ویدئویی اینستاگرام که احتیاج به موزیک دارند می‌کنند. دو نمونه از معتبرترین این سایت‌ها عبارت‌اند از:
باید بگوییم که ممکن است حتی با استفاده از موزیک‌های این سایت‌ها، محتوای شما به دردسر بی‌افتد؛ پس حتماً قبل از اینکه در صفحۀ خودتان محتوایتان را منتشر کنید، در یک صفحۀ دیگر که عمومی نیست آن را به اشتراک بگذارید و مطمئن شوید که اینستاگرام به شما اخطاری نمی‌دهد.
۳) استفاده از موزیک‌های پیشنهادی ریلز
ریلز (Reels) امکانی است که جدیداً به اینستاگرام اضافه شده است. با ریلز می‌توانید ویدئوهای کوتاه یک‌دقیقه‌ای (در بعضی کشورها یک دقیقه و نیم) بسازید. هنگام ساختن این ویدئوها یک آیکون موزیک به شما نشان داده می‌شود که می‌توانید موزیک موردنظر خود را با خیال راحت از بین آن انتخاب کنید و نگران قانون کپی‌رایت نباشید.
۴) مشخصات موزیک را وارد کنید
یکی دیگر از راه‌هایی که موزیک مورد استفادۀ شما را مشمول رعایت قانون کپی‌رایت در اینستاگرام می‌کند، نوشتن مشخصات صاحب اثر در کپشن پست و ریلز اینستاگرام است. با این کار به اینستاگرام ثابت می‌کنید که حقوق مؤلف اثر را زیر پا نگذاشته‌اید. اما همان‌طور که قبلاً هم گفتیم، هوش مصنوعی اینستاگرام گاهی‌اوقات اشتباه عمل می‌کند و ممکن است حتی با گفتن نام صاحب اثر به شما اخطار دهد.
دربارۀ استفادۀ موزیک در استوری، اینستاگرام استیکر مخصوص موزیک قانونی را در اختیار کاربرانش قرار داده است. با گذاشتن این استیکر روی استوری، به‌صورت خودکار موزیک موردنظر پخش می‌شود؛ ولی این امکان برای همۀ کشورها فراهم نیست، ازجمله ایران!
به این نکته هم توجه کنید
شاید در حال حاضر با کوتاه‌کردن طول موزیک، تند یا کند کردن سرعت موزیک و یا ریمیکس آن بتوانید برای مدت کوتاهی قانون کپی‌رایت موزیک در اینستاگرام را دور بزنید، ولی این روش همیشگی نیست. اینستاگرام هم مثل یوتیوب روز‌به‌روز در حال بهترکردن تشخیص هوش مصنوعی خود است، پس بهتر است در قدم اول ریسک نکنید و از همان کتابخانۀ موزیک فیس‌بوک استفاده کنید.
نتیجه‌گیری
شاید این جمله به ناخودآگاه شما هم نفوذ کرده باشد: «کپی‌رایت در ایران یک شوخی بزرگ است»؛ اما باید بگوییم با پیشرفت هوش مصنوعی روز‌به‌روز این جمله نادرست‌تر به نظر می‌رسد. دیگر هر پلتفرم محتوایی‌ای می‌تواند قانون کپی‌رایت مخصوص خود را برای کاربرانش در نظر بگیرد. پس این بار اگر شما قانون کپی‌رایت را در این پلتفرم‌ها رعایت نکنید، با دیده‌شدن، کسب درآمد و در یک کلمه بازاریابی محتوایی برندتان شوخی کرده‌اید.