کسب‌وکارها در طول چند سال گذشته شاهد تغییرات زیادی بوده‌اند. منظور ما فقط پاندمی کووید-۱۹ نیست، بلکه از چندین سال عقب‌تر صحبت می‌کنیم؛ از دوره‌ای که شبکه‌های اجتماعی در میان کسب‌وکارها جا باز کردند یا لینکدین رسانه‌ای برای کارمندان شد. حال به‌وضوح می‌بینیم که دیجیتالی‌شدن، تمامی بخش‌های کسب‌وکارها را به مسیر دیگری سوق داده است. در این بین، امور مالی (Finance) نیز از این قاعده مستثنا نبوده است.
ظاهراً این تغییرات نه‌تنها به انتهای خود نرسیده‌اند، بلکه روز به روز و سال به سال سرعت پیدا می‌کنند و ما را به وجد می‌آورند. حال سؤال این است که امور مالی در ۵ یا ۱۰ سال دیگر چگونه خواهند بود؟ باید انتظار چه تحولات دیگری را داشته باشیم؟ سؤال مهم‌تر این است که آیا امور مالی در کسب‌وکارها تا ۱۰ سال دیگر همچنان فعالیت خواهند کرد؟ درست است که تکنولوژی پیش‌بینی آینده هنوز اختراع نشده است و کسی نمیتواند به‌طور قطع از آینده صحبت کند، ولی ما در این نوشته از بلاگ صباویژن به پیش‌بینی چند متخصص درمورد آیندۀ دپارتمان‌های مالی پرداخته‌ایم.
۳ پیش‌بینی درمورد آیندۀ امور مالی در کسب‌وکارها
همۀ ما معتقدیم که هیچ‌چیز قابل پیش‌بینی نیست؛ اما یک مسئله به‌طور قطع صحت دارد: در سال‌های آینده تغییرات شدیدی در بخش مالی ایجاد می‌شود. در‌حالی‌که امروزه همچنان اکثر کارمندان امور مالی، بیشتر وقت خود را در پشت سیستم‌ها و در حال سروکله‌زدن با اعداد و ارقام می‌گذرانند، انتظار می‌رود نقش آن‌ها در آینده به مشاوره استراتژیک کسب‌وکار تغییر پیدا کند. از طرفی، خیلی دور از انتظار نیست که ورود به عرصۀ دیجیتالی‌شدن، اتوماسیون و محاسبات ابری، این روند را سرعت ببخشد.
اگر دقت کنیم، امروزه نیز شاهد همین تغییرات هستیم. کارفرمایان زیادی وجود دارند که به‌جای بررسی اعداد و ارقام، در حال توسعۀ اپلیکیشن‌ها و ماشین‌های خودکار برای انجام محاسبات هستند. نکتۀ حائز اهمیت این است که تقریباً اکثر متخصصان اطمینان دارند که نیاز به یک بخش مالی، همواره در هر سازمانی وجود خواهد داشت. ولی وظایف آن‌ها تغییر خواهد کرد و هرچقدر هم فرایند محاسبات، خودکار شود، هیچ‌کس نمیتواند نقش مهم افراد در کنترل امور را دست‌کم بگیرد. در ادامۀ مطلب به‌طور مفصل به این‌دست پیش‌بینی‌ها می‌پردازیم.
۱) نقش اتوماسیون
در چند سال اخیر، بسیاری از وظایف روزانه در دپارتمان‌های مالی، به‌عنوان پیامدهای توسعۀ فناوری اطلاعات و رایانش ابری، خودکار شده‌اند. همچنین، سیستم‌های نرم‌افزاری سال‌هاست که پایۀ اصلی امور مالی در کسب‌وکارها بوده‌اند. اما با همۀ این‌ها اکنون شاهد ظهور ابزارهایی هستیم که فراتر از پردازش داده‌ها هستند. پیش‌بینی می‌شود که این روند در سال‌های آینده نیز ادامه‌دار بوده و اپلیکیشن‌هایی تولید شوند که ارزش افزودۀ واقعی را به این بخش ارائه کنند.
از طرفی، ذکر این نکته الزامی است که با ورود به این عرصه، مشتریان این بخش‌ها نیز دیجیتالی‌شدن تمامی فرایندها را تقاضا می‌کنند. برای مثال، حال دیگر کمتر کارفرمایی منتظر میماند که دو هفته پس از بسته‌شدن حسابها، گزارش به دستش برسد. ذی‌نفعان انتظار گزارش‌های بلادرنگ را دارند و می‌خواهند تحلیل‌های خود را به سرعت انجام دهند. دقت همواره یکی از ویژگی‌های بسیار مهم برای یک بخش مالی بوده است؛ ولی امروزه دقت به همراه سرعت و عملکرد خوب و مورد انتظار است.
با واگذاری انجام کارها به ماشین‌ها یا همان اتوماسیون، به موقعیت مکانی وابسته نیستیم و نظارت بر انجام امور در هر جایی ممکن است؛ بنابراین شرکت‌ها باید بیشتر روی امنیت سایبری سرمایه‌گذاری کنند. سؤالی که ممکن است ذهن خیلی‌ها را درگیر کند این است که آیا روزی می‌رسد که دیگر به انسان‌ها به‌عنوان کارمند نیازی نباشد و بخش مالی به‌طور کامل توسط ربات‌ها اداره شود؟ پاسخ خیر است. درواقع همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، متخصصان معتقدند وظایف مدیران مالی و همکارانشان به‌سمت نقش و وظایف استراتژیک‌تری تکامل خواهد یافت.
۲) کوچک و متنوع شدن امور مالی
دیجیتالی‌شدن و اتوماسیون به رهایی کارکنان از برخی وظایف خسته‌کننده و تکراری منجر می‌شود؛ با‌این‌حال، وظایف خاصی ضروری باقی خواهند ماند. برای مثال، در آینده در این امور به اشخاصی نیاز داریم که بر ربات‌ها نظارت کرده و در صورت نیاز آن‌ها را تنظیم کنند. ما شاهد افزایش تنوع در امور مالی نیز خواهیم بود. حسابداران و کنترل‌کنندگان پایه‌های اصلی تیم باقی خواهند ماند، اما معماران داده، مهندسان داده، متخصصان اتوماسیون و سایر متخصصان دیجیتال به‌آرامی راه خود را به خدمات مالی درجهت تقویت تیم پیدا خواهند کرد.
فرایندها و عملکردها باقی می‌مانند، ولی وظایف افراد و نقش‌ها تغییر می‌کنند. با‌این‌حال، ما معتقدیم که یک برنامۀ آموزشی خوب‌فکرشده، در آینده برای هر بخش مالی‌ای ضروری است؛ زیرا به تیم کمک می‌کند تا این نقش‌های در حال تغییر را پیش‌بینی کند. به‌علاوه، کارمند متوسط در یک تیم مالی، به‌سمت نقش مشاوره‌ای‌تر حرکت می‌کند. آن‌ها دیگر فقط روی وارد‌کردن اعداد متمرکز نخواهند شد، بلکه بیشتر بر بینش پیرامون این اعداد و پیش‌بینی‌های بازار تمرکز خواهند کرد.
۳) تصمیم‌گیری‌های بیشتر و اساسی‌تر
در راستای تغییر وظایف امور مالی در کسب‌وکارها، این دپارتمان مسئول بررسی سازمان، استفاده از تکنیک‌های تحلیلی پیشرفته و ارائۀ اقداماتی جهت بهبود کسب‌وکار خواهد بود. مسئولان بخش مالی باید بتوانند موارد زیر را ارائه دهند:
- بینش دقیق: آن‌ها باید بینشی واضح و دقیق از کسب‌وکار و هزینه‌ها داشته باشند و کمبودها را در برابر نتایج مورد انتظار، بررسی و تحلیل کنند. از طرفی، نیاز است که عوامل وجود این شکاف‌ها را نیز شناسایی کنند.
- بینش سریع: این اشخاص باید بتوانند عملکردها و اقدامات اخیر را درک کرده و به‌سرعت تصمیماتی درجهت تغییر مسیر اتخاذ کنند.
- بینش عمیق: این افراد باید بتوانند با استفاده از داده‌های داخلی و خارجی در حوزه‌های مختلف، دیدگاه‌های گسترده‌تری ارائه دهند که فقط به بخش مالی مربوط نباشد.
کلام آخر
اقدامات و عملکردهای مالی باید بتوانند به‌طور پیوسته تکامل پیدا کرده و به نیازهای کسب‌وکار پاسخ دهند. دپارتمان‌های مالی در کوتاه‌مدت به بخشی تبدیل می‌شوند که تمامی عملکردهای سازمان را زیر نظر داشته و اقدامات را درجهت رسیدن به هدف اصلی سازمان بهینه می‌کنند.
ایفای این نقش مهم توسط بخش مالی، نیازمند ادغام کار انسان با ماشین‌هاست. در این راستا، سازمان‌ها باید به‌شکلی توسعه پیدا کنند که به این بخش اجازه دهند تا مسئولیت‌های جدیدی را بر عهده بگیرد. شرکت‌هایی که این تحولات را مغتنم شمرده و در این راه قدم برمی‌دارند، از دیگر رقبایشان متمایز شده و به‌سرعت پیشرفت می‌کنند.
