چرا نباید قبل از خوابیدن و بعد از بیدارشدن به شبکه‌های اجتماعی سر بزنیم؟

اگر امروزه کسی ادعا کند که شبکه‌های اجتماعی بخش کوچکی از زندگی ما هستند، کاملاً دروغ می‌گوید! درگیری ما با شبکه‌های اجتماعی در حدی است که تلفن را در هر لحظه کنار خود نگه می‌داریم. بسیاری از ما به دلیل مشغله‌های کاری و وظایفمان شاید نتوانیم در طول روز به شبکه‌های اجتماعی سر بزنیم و تنها ساعتی که وقتمان کاملاً برای این کار آزاد است، اول صبح و پیش از خوابیدن است.

اگر شما هم چنین وضعیتی دارید، تنها نیستید. براساس آمار سایت PubMed، حدود ۷۰% از مردم پیش از خواب با شبکه‌های اجتماعی درگیر هستند! شاید با خود فکر کنید که این کار چه ایرادی دارد؟ جواب ما به شما این است که علت بسیاری از مشکلات مثل کمبود تمرکز، سردرد، انرژی کم، استرس، افسردگی و… از همین عادت کوچک نشئت می‌گیرد.

در ادامۀ این نوشته خواهیم گفت که استفاده از شبکه‌های اجتماعی در دو تایم طلایی صبح و شب چه تأثیری بر زندگی ما دارد. همچنین، چند راهکار کاربردی نیز می‌گوییم تا به کمک آن بتوانید بین زندگی و شبکه‌های اجتماعی تعادل برقرار کنید.

چک‌کردن شبکه‌های اجتماعی قبل از خواب چه مضراتی دارد؟

همان‌طور که گفتیم، آخرین لحظات شب و قبل از خواب یکی از زمان‌هایی است که شبکه‌های اجتماعی را چک‌ می‌کنیم. اما این کار برای بدن ما مضرات زیادی دارد. این آسیب‌ها عبارت ‌‌است از:

۱) خواب ناراحت

برای توضیح تأثیرات استفاده از شبکه‌های اجتماعی در شب، باید سری به کلاف پیچیدۀ مغز خود بزنیم. ذهن هوشمند ما در لحظات پایانی روز و با تاریک‌شدن محیط اطراف، هوشیاری ما را به کمک هورمونی به نام ملاتونین کاهش می‌دهد. اگر هر چیزی باعث جلوگیری از ترشح ملاتونین شود، خواب ما مختل خواهد شد. حالا شبکه‌های اجتماعی چه ربطی به ملاتونین دارند؟! قاعدتاً ما شبکه‌های اجتماعی را با تلفن همراه یا با لپ‌تاپ دنبال می‌کنیم. این دو وسیله نیز منبع نور آبی و سفید هستند. نکتۀ مهم اینجاست که این دو طیف نور مستقیماً پای خود را روی هورمون ملاتونین می‌گذارند و اجازه نمی‌دهند که این هورمون ترشح شود.

در این لحظه مغز ما به‌اشتباه حس می‌کند که صبح است و هوشیاری و انرژی بدن را در سطح بالا قرار می‌دهد. به همین دلیل خواب ما اختلال پیدا کرده و اولین ضرر به ما وارد می‌شود.

۲) روز بدون انرژی

دومین ضربه نیز در پس همین اتفاق رخ می‌دهد. وقتی که اختلال خواب داریم، ساعت خواب ما کوتاه می‌شود و این کم‌خوابی انرژی ما را در طول روز نابود می‌کند.

۳) درد کابوس‌دیدن

کابوس‌دیدن در خواب یکی از دردهایی ا‌ست که احتمالاً همۀ ما آن را چشیده‌ایم. جالب است بدانید که شاید منشأ بسیاری از کابوس‌ها همین شبکه‌های اجتماعی باشند. زمانی که شب خود را با دیدن یک ویدئو یا پیام غم‌انگیز به‌ پایان می‌رسانید، نباید انتظار داشته ‌باشید که در خواب آن اتفاق را فراموش کنید.

دیدن مطالب، تصاویر و ویدئوهای ناراحت‌کننده پیش از خواب، هم کیفیت خوابمان را پایین می‌آورد و هم در طول روز حس افسردگی ایجاد می‌کند. جالب است بدانید که یکی از مهم‌ترین علت‌هایی که ما را در شب به شبکه‌های اجتماعی وابسته می‌کند، ترس از‌دست‌دادن یا FOMO است. تصور می‌کنیم که اگر آخر شب یا اول صبح نتوانیم شبکه‌های اجتماعی را چک کنیم، ممکن است از اخبار و اتفاق‌های مهم عقب بمانیم.

همین احساس باعث می‌شود که بهترین لحظاتمان را خرج شبکه‌های اجتماعی کنیم و چیزهای مهم‌تری را از دست بدهیم؛ چیز مهمی مثل آرامش!

سرزدن به شبکه‌های اجتماعی در ابتدای صبح چه تأثیراتی دارد؟

اگر به خاطر داشته‌ باشید، ابتدای این مطلب آماری دربارۀ استفادۀ افراد از شبکه‌های اجتماعی در دقایق پیش از خواب گفته بودیم. دربارۀ سرزدن به شبکه‌های اجتماعی در ابتدای صبح نیز چنین آماری وجود دارد. طبق آمار IDC، حدود ۸۰% از مردم وقتی فقط ۱۵دقیقه از زمان بیدارشدنشان گذشته ‌است وارد فضای مجازی می‌شوند. در ادامه قصد داریم بگوییم که این عادت چه مشکلاتی برای ما به وجود می‌آورد. مهم‌ترین مضرات این کار عبارت ‌است از:

۱) افتادن روی دور تند

اولین لحظات صبح باید با آرامش و نشاط همراه باشد. شبکه‌های اجتماعی با ریتم تند فعالیت‌ها و انواع چالش‌های احساسی، این آرامش را از شما می‌گیرند. در ادامه، استرس، افسردگی و حس جاماندن را جایگزین آرامش کرده و روز ما را خراب می‌کنند.

۲) اتلاف وقت

اکثر ما شب‌ها برنامۀ خود را برای روز بعد می‌چینیم و برای کارهای خود برنامه‌ریزی می‌کنیم. وقتی در همان ابتدای صبح کانال‌های ورودی مثل ایمیل و غیره را چک می‌کنیم، احتمال دارد با پیام‌هایی مواجه شویم که پاسخ‌دادن به آن‌ها خارج از برنامۀ ما باشد. همچنین، این کار میزان تمرکز ما را به‌شدت پایین می‌آورد و باعث می‌شود که حواس ما از انجام کارهای دیگر پرت شود.

علاوه‌بر‌این، اسکرول‌کردن بی‌هدف و دیدن محتواهای جدید گاهی چنان اعتیادآور است که ممکن است ساعت‌های ما را ببلعد. زمانی می‌رسد که به خود می‌آییم و می‌بینیم که چند ساعت از وقت عزیزمان را صرف شبکه‌های اجتماعی کرده‌ایم.

۳) غم‌زدگی

اگر موقع شروع روز به شبکه‌های اجتماعی سر بزنید و اخبار یا تصاویر ناخوشایندی را ببینید، احتمالاً تا آخر آن روز حس غم‌زدگی و نارضایتی خواهید داشت. پس برای مبتلا‌نشدن به این حس، از چک‌کردن تلفن خود در صبح پرهیز کنید.

۶ روش برای ترک این عادت بد

حالا که مضرات و آسیب‌های استفاده از تلفن همراه در اول صبح و آخر شب را بررسی کردیم، لازم است راه چارۀ آن را نیز به شما نشان دهیم. ۶ روش که برای ترک این عادت بد مفید هستند عبارت‌اند از:

1. استفاده از حالت پرواز برای ندیدن پیام‌های جدید در ابتدای صبح؛
2. جایگزین‌کردن یک عادت خوب مثل کتاب‌خواندن پیش از خواب؛
3. خاموش‌کردن دستگاه مودم پیش از خواب؛
4. استفاده از ساعت زنگ‌دار به‌جای تلفن؛
5. جداکردن تلفن از خود حدود ۲ ساعت پیش از خواب؛
6. مراجعه به یک روان‌شناس متخصص.