شبکۀ اجتماعی

شبکه اجتماعی اصطلاحی است که در سال‌های اخیر بسیار رواج پیدا کرده است و به گوش اغلب استفاده‌کنندگان از اینترنت آشناست؛ فارغ از اینکه تعریف دقیقش را بدانند یا از چندوچون فعالیت موفق در آن اطلاعی داشته باشند. این تعریف دقیق، زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که مثلاً بدانیم شبکۀ اجتماعی با پیام‌رسان مجازی متفاوت است یا اینکه شبکه‌های اجتماعی انواع و ابعاد گسترده‌ای دارند و روزبه‌روز نیز در حال پیشرفت و گسترش‌اند و بر تنوع آن‌ها افزوده می‌شود.

پس اگر می‌خواهید دربارۀ این موضوع بیشتر بدانید، در این بلاگ‌پست با ما همراه باشید.

تعریف شبکۀ اجتماعی (Social network)

در یک تعریف کلی، به هر اجتماعی از افراد (مانند خانواده، دوستان، آشنایان، همکاران، مشتریان و…) که در راستای هدفی مشخص تشکیل شود، شبکۀ اجتماعی می‌گویند. برای مثال، گروهی از دانش‌آموزان که از یک مدرسه فارغ‌التحصیل شده‌اند، یک شبکۀ اجتماعی دانش‌آموزی را تشکیل می‌دهند. آن‌ها یکدیگر را می‌شناسند و با همدیگر اشتراکاتی دارند که می‌توانند حول آن جمع شوند. با این اوصاف، قدمت شبکه‌های اجتماعی، به بلندای عمر بشر است.

اما برای شبکۀ اجتماعی، یک تعریف خاص‌ هم وجود دارد، تعریفی که با پیشرفت تکنولوژی و ظهور اینترنت رواج پیدا کرده است. طبق این تعریف، اجتماعاتی که به‌شکل مجازی و اینترنتی تشکیل می‌شوند، نوعی شبکۀ اجتماعی مجازی را شکل می‌دهند؛ وب‌سایت‌ها یا برنامه‌های رایانه‌ای که به افراد امکان می‌دهند با استفاده از رایانه یا تلفن همراه، در اینترنت ارتباط برقرار کنند و اطلاعات گوناگون (نوشتار، عکس‌ها، فیلم‌ها و…) را به اشتراک بگذارند.

هدف از عضویت در شبکه‌های اجتماعی چیست؟

امروزه شبکه‌های اجتماعی پیشتاز فضای اینترنت‌اند. شبکه‌هایی مبتنی بر فناوری «وب 2» که زمینۀ شکل‌گیری اجتماعات مجازی را فراهم کرده‌اند. این وب‌سایت‌ها، امکان جست‌وجو، خواندن و به‌اشتراک‌گذاری خبرها، ایده‌ها و نظرها، عکس و فیلم، نوشتن یادداشت، عضویت در گروه‌های مختلف و کنش‌های اجتماعی و مدنی را فراهم کرده‌اند. همین امکانات گوناگون و متنوع، سبب اقبال طیف وسیعی از کاربران اینترنت به شبکه‌های اجتماعی شده است.

افرادی که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند، برای این کار می‌توانند انگیزه‌ها و هدف‌های شخصی یا سازمانی- تجاری داشته باشند.

• اهداف شخصی
  کسانی که با انگیزه‌های شخصی در شبکه‌های اجتماعی عضو می‌شوند، با استفاده از انواع روش‌ها و امکانات، درمورد زندگی و علایق خود با دیگران تعامل می‌کنند. محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی برای این نوع تعامل، شامل فیس‌بوک، اینستاگرام، توییتر و… است.
  اعضای خانواده‌ای که از هم دورند، می‌توانند از طریق شبکه‌های اجتماعی شخصی مانند فیس‌بوک با یکدیگر در ارتباط باشند. آن‌ها این امکان را دارند که عکس‌ها و اتفاق‌های زندگی خود را به اشتراک بگذارند. همچنین، می‌توانند با کسانی (به‌ویژه غریبه‌ها) که علایق مشترکی دارند، ارتباط برقرار کنند و از طریق گروه‌ها، فهرست‌ها و استفاده از هشتگ یکدیگر را پیدا کنند.
  هرچند ممکن است این شبکه‌ها برای اهداف تجاری -به‌ویژه بازاریابی- نیز مورد استفاده قرار گیرند، اما شبکه‌های اجتماعی دیگری وجود دارند که به‌طور مشخص، اهداف سازمانی و تجاری را پشتیبانی می‌کنند.
• اهداف سازمانی و تجاری
  از میان پلتفرم‌های محبوب شبکه‌های اجتماعی سازمانی، می‌توان لینکدین و Yammer را نام برد. بازاریابان، از این شبکه‌های اجتماعی برای معرفی برند، تبلیغ محصولات، پاسخ‌گویی به سؤالات و نگرانی‌های مشتریان، جذب مشتریان جدید و تشویق مشتریان قدیمی به وفاداری به برند استفاده می‌کنند. این شبکه‌ها می‌توانند به ارتباط افراد و مشاغل کمک کنند و باعث ارتقای سطح آگاهی از برند شوند.
  افراد، هرچه بیشتر در معرض اطلاعات و محتوای مرتبط با یک برند تجاری باشند، شانس آن شرکت برای یافتن مشتریان جدید و حفظ مشتریان قدیمی بیشتر خواهد شد. به‌اشتراک‌گذاری پست‌ها، تصاویر، فیلم‌ها یا نظرها، به دنبال‌کنندگان این امکان را می‌دهد که واکنش نشان دهند، از وب‌سایت شرکت بازدید کنند و درنهایت، مشتری شوند.

معایب شبکه‌های اجتماعی

تقریباً هرچه در بالا گفتیم، مزیت‌ شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شود. اما شبکه‌های اجتماعی معایبی نیز دارند که آگاهی از آن‌ها می‌تواند به برنامه‌ریزی بهتر برای حضور و فعالیت در این شبکه‌ها کمک کند. در اینجا چند عیب مهم شبکه‌های اجتماعی را بیان می‌کنیم.

1. شبکه‌های اجتماعی با ۳.۶میلیارد کاربر، به بخشی گریزناپذیر از زندگی انسان تبدیل شده‌اند. پژوهشگران در حال مطالعه و بررسی پیامدهای بالقوۀ شبکه‌های اجتماعی، به‌خصوص پیامدهای مرتبط باسلامت روان هستند. شواهد و مدارک حاکی از آن است که این شبکه‌ها به افزایش علائم افسردگی، به‌ویژه در قشر جوان جامعه، منجر می‌شوند.
2. یکی از معضلات شبکه‌های اجتماعی برای کاربران آن‌ها،‌اعتیاد به این شبکه‌هاست.
3. شبکه‌های اجتماعی می‌توانند تأثیر زیادی در گسترش اطلاعات نادرست داشته باشند؛ درست مانند آتش‌سوزی که خیلی سریع گسترش می‌یابد. شایعات معمولاً سریع‌تر از واقعیت‌ها پخش می‌شوند. نتایج یک مطالعه حاکی از آن است که در توییتر، علاقه‌مندی برای به‌اشتراک‌گذاشتن اطلاعات نادرست 70درصد بیشتر از اطلاعات واقعی است.
4. شبکه‌سازی در شبکه‌های اجتماعی به همان اندازه که مفید است، می‌تواند تأثیر مخربی نیز روی شرکت‌ها بگذارد. انتقاد از یک برند ممکن است خیلی سریع در شبکه‌های اجتماعی گسترش یابد و باعث دردسرهایی برای آن شرکت شود. معمولاً بازگرداندن اعتمادی که از دست رفته، آسان نیست.
5. اگرچه شبکه‌های اجتماعی به‌خودی‌خود رایگان‌اند، اما ساخت و حفظ نمایۀ شرکت، تولید و به‌اشتراک‌گذاری محتوای مناسب و پاسخ‌گویی به مشتریان، نیازمند صرف وقت و انرژی است و هزینه‌هایی را به شرکت تحمیل می‌کند.

محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در جهان

علی‌رغم رقابت‌های سختی که میان پلتفرم‌های مختلف وجود دارد، طبق آمار ارائه‌شده، همچنان فیس‌بوک بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین شبکۀ اجتماعی است و از 31دسامبر2020، ماهانه 2.8میلیارد نفر از این پلتفرم استفاده کرده‌اند. همچنین، به نقل از Statistica، در آمریکا اینستاگرام، فیس‌بوک‌مسنجر، توییتر و پینترست، به ترتیبِ محبوبیت، در رده‌های بعدی قرار دارند.

سایر شبکه‌های اجتماعی محبوب، شامل Tumblr ،Snapchat ، TikTok و YouTube است. LinkedIn یکی دیگر از سایت‌های محبوب است که به افراد حرفه‌ای کمک می‌کند با همکاران و کارفرمایان ارتباط برقرار کنند.

شبکه‌های اجتماعی محبوب در میان ایرانی‌ها

از میان شبکه‌های اجتماعی موجود، در حال حاضر چند شبکۀ اجتماعی در میان کاربران ایرانی، محبوبیت و استفادۀ بیشتری دارند.

• اینستاگرام (Instagram)؛
• فیس‌بوک (Facebook)؛
• توییتر (Tweeter)؛
• لینکدین (Linkedin).

البته در این فهرست، تلگرام و واتساپ را علی‌رغم محبوبیت فراگیرشان در ایران، منظور نکرده‌ایم؛ چون ما در این بلاگ‌پست، آن‌ها را در ردۀ پیام‌رسان‌های مجازی قرار داده‌ایم. هرچند دربارۀ اینکه آیا تلگرام را می‌توان در دستۀ شبکه‌های مجازی به حساب آورد یا صرفاً یک پیام‌رسان مجازی است، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد.

انواع شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی این توانایی را دارند که افراد را از کیلومترها فاصله دور هم جمع کنند. بی‌مرزبودن و دسترسی عالی آن‌ها باعث شده است که بیش‌ از پیش، از روش‌های سنتی در بازاریابی پیشی بگیرند.

بازاریاب‌ها معمولاً از رسانه‌های اجتماعی برای گسترش نام تجاری بین مخاطبان خود، تبلیغات هدفمند و بهبود ترافیک سایت استفاده می‌کنند. برای همین اگر بخواهیم یک استراتژی درست برای حضور در آن‌ها تهیه کنیم، ابتدا باید از خود بپرسیم که در کدام‌یک می‌توانیم موفق‌تر عمل کنیم؛ زیرا انتخاب پلتفرم مناسب، مطابق با محتوای موردنظرمان و براساس مخاطبان هدف ما، تغییر می‌کند.

ازآنجاکه هرکدام از شبکه‌های اجتماعی برای هدفی خاص به ‌وجود آمده‌اند، محتواهای موجود در آن‌ها نیز به ‌تناسب هر شبکه، تا حدودی با یکدیگر متفاوت است. به ‌همین دلیل، نحوۀ حضور در هرکدام از آن‌ها به‌گونه‌ای مشخص با یکدیگر فرق دارد.

در این بلاگ‌پست قصد داریم تفاوت‌های شبکه‌های اجتماعی مختلف را بگوییم؛ اینکه هرکدام از آن‌ها برای چه نوع فعالیتی یا چه نوع محتوایی مناسب‌تر هستند. آگاهی از این تفاوت‌ها به ما دید بهتری می‌دهد تا در هرکدام با روش‌های بهتر و حرفه‌ای‌تر فعالیت کنیم.

برای اینکه بررسی دقیق‌تری داشته باشیم، به‌جای دسته‌بندی شبکه‌ها براساس علاقه‌های کاربران یا ویژگی‌های فناوری آن‌ها، شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی را به هفت دستۀ کلی طبقه‌بندی کردیم که در ادامه به هرکدام می‌پردازیم.

1. شبکه‌های اجتماعی(Social networks)؛
2. شبکه‌های اشتراک رسانه(Media sharing networks)؛
3. انجمن‌های گفت‌وگو(Discussion forums)؛
4. نشانه‌گذاری و شبکه‌های محتوا(Bookmarking and content curation networks)؛
5. شبکه‌های بررسی مصرف‌کننده(Consumer review networks) ؛
6. شبکه‌های وبلاگ‌نویسی و انتشار(Blogging and publishing networks)؛
7. شبکه‌های مبتنی بر علاقه(Interest-based networks).

1) شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی (Social networks) برای تحقیقات بازار، آگاهی از برند، تولید سرنخ، ایجاد روابط و همچنین معرفی خدمات و محصولات به مشتری، بسیار قابل ‌استفاده هستند.

توییتر، فیس‌بوک، اینستاگرام و لینکدین در حال حاضر اصلی‌ترین راه‌های ارتباطی بین مردم و کسب‌وکارها هستند. اگر هنوز از شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان بخشی از برنامۀ بازاریابی خودتان استفاده نکرده‌اید، باید به دنبال ایده‌هایی برای بهبود استراتژی حضور در این شبکه‌ها باشید. در نیماتودی، در بلاگ‌پست‌های گوناگون و موضوعات بسیار جالب، به‌طور مفصل به آن‌ها پرداخته‌ایم.

2) شبکه‌های اشتراک رسانه

شبکه‌های اشتراک رسانه یا «Media sharing networks» یکی دیگر از انواع شبکه‌های اجتماعی هستند که کاربران عکس‌ها، فیلم‌ها و سایر محتواها را در آن‌ها به ‌اشتراک می‌گذارند. اگر بخواهیم مثال دقیقی از این نوع رسانه‌های اشتراکی بگوییم، اینستاگرام، اسنپ چت و یوتیوب رتبه‌های اول را به‌دست می‌آورند. افراد برای یافتن یکدیگر و به‌اشتراک‌گذاشتن عکس‌ها، فیلم‌ها، فیلم‌های زنده و سایر محتواها به‌صورت آنلاین، در این رسانه‌ها حضور دارند.

این نوع از شبکه‌های ارتباطی برای آگاهی از برند، افزایش بازدید از سایت، جذب مخاطب و سایر اهداف بازاریابی بسیار ارزشمند هستند. این روزها بین رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی مرز مشخصی وجود ندارد؛ زیرا شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و توییتر، ویدئوی زنده یا استوری و سایر خدمات چندرسانه‌ای را نیز به سیستم‌عامل خود اضافه کرده‌اند.

درحالی‌که اکثر پست‌ها در شبکه‌های ارتباطی حاوی متن هستند، در شبکه‌هایی مانند اینستاگرام یا اسنپ‌چت، بیشتر پست‌ها تصویر یا ویدئو هستند. البته ممکن است کاربران تصمیم بگیرند محتواهایی مانند کپشن هم به آن‌ها اضافه کنند. به ‌همین ترتیب، در سایت‌هایی مانند YouTube، Vimeo و… ویدئو، حالت اصلی ارتباط را تشکیل می‌دهد.

خوب است زمانی که می‌خواهیم در یک شبکۀ اجتماعی حضور پیدا کنیم، منابع موجود را درنظر بگیریم تا به این درک برسیم که ما برای حضور در کدام‌یک از آن‌ها بیشتر آمادگی داریم و بنا به فرمت محتوایی که در دسترسمان است، فعالیت خود را در آن‌ها آغاز کنیم.

3) انجمن‌های گفت‌وگو

در انجمن‌های گفت‌وگو (Discussion forums) مانند reddit ،Quora و Digg، می‌توانیم اخبار و ایده‌هایمان را به اشتراک بگذاریم. این انجمن‌ها می‌توانند منابع بسیار خوبی برای تحقیقات بازار باشند. همچنین می‌توانیم روی آن‌ها تبلیغ کنیم. انجمن‌های گفت‌وگو یکی از قدیمی‌ترین انواع رسانه‌های اجتماعی هستند.

با نگاهی ساده بهreddit ، Quora و Digg متوجه می‌شویم که عطش عموم مردم برای کسب دانش ‌جمعی فرو ننشسته است و آن‌ها همچنان برای صحبت درمورد مسائل مختلف و بیان دیدگاه‌هایشان در این انجمن‌ها حضور پیدا می‌کنند. نکتۀ جالب اینجاست که بیشتر کاربران معمولاً از بیان نظرهای خود در این رسانه‌ها ابایی ندارند.

درحالی‌که متصدیان شبکه‌های اجتماعی در دنیا به‌طور فزاینده‌ای اقداماتی را برای کاهش ناشناس‌ماندن و ایجاد فضای امن آنلاین انجام می‌دهند، انجمن‌های گفت‌وگو به‌طورکلی به کاربران اجازه می‌دهند همچنان ناشناس بمانند.

انجمن‌های گفت‌وگو مانند reddit (خود صفحۀ اصلی اینترنت) و Quora مکان‌هایی عالی برای تحقیقات عمیق دربارۀ مشتریان و نظریات صادقانه و بی‌پرده هستند.

4)  نشانه‌گذاری و شبکه‌های محتوا

افراد برای کشف، ذخیره، به‌اشتراک‌گذاری و بحث درمورد مطالب جدید و پرطرف‌دار، از شبکه‌های محتوا و نشانه‌گذاری (Bookmarking and content curation networks) استفاده می‌کنند. اگر بخواهیم برای این شبکه‌ها مثال بزنیم،Pinterest  و Flipboard، نمونه‌های خوبی هستند که می‌توانند در افزایش آگاهی از برند، جلب مشتری و بازدید از سایت ما بسیار مؤثر باشند.

این نوع از شبکه‌های اجتماعی به افراد اجازه می‌دهند که درمورد رسانه‌ها و محتواهای پرطرف‌دار بحث کنند.

اگر ما هم به دنبال اطلاعات و ایده‌های جدید هستیم، با افزودن آن‌ها به برنامۀ بازاریابی خود می‌توانیم کانال‌های جدیدی برای ایجاد آگاهی از برند و تعامل با مخاطبان و مشتریانمان باز کنیم.

شبکه‌های محتوا و نشانه‌گذاری مانند اینستاگرام، امکاناتی را برای ذخیرۀ محتوا و ایجاد مجموعه‌های خصوصی در اختیارمان می‌گذارد.

5) شبکه‌های بررسی مصرف‌کننده

در شبکه‌های بررسی مصرف‌کننده (Consumer review networks) مانند Yelp،Zomato  و TripAdvisor، می‌توانیم کسب‌وکارها را پیدا کرده و آن‌ها را مرور کنیم؛ زیرا بیشتر افراد برای یافتن، مرور و اشتراک اطلاعات درمورد برندها، محصولات، خدمات، رستوران‌ها، مقاصد سفر و موارد دیگر، در این شبکه‌ها حضور دارند و به ما این امکان را می‌دهند تا آن‌ها را بدون واسطه بررسی کنیم.

در این شبکه‌ها کامنت‌ها نوعی محتوا هستند که به بسیاری از سایت‌ها و سرویس‌های آنلاین ارزش زیادی می‌بخشند. برای ‌مثال، خرید در آمازون یا تجربۀ جست‌وجوی مشاغل محلی در Google Maps، این ادعا را ثابت می‌کند.

سرویس‌های بررسی مبتنی بر مکان مانند Yelp و Zomato، مانند اکثر شبکه‌های اجتماعی، موقعیت جغرافیایی اشخاص را دریافت می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند که بهترین مکان‌های غذاخوری یا بهترین فروشگاه‌ها را به دیگر افراد آن منطقه یا محله، توصیه کنند.

طبق اعلام نظرسنجی سایت هوت سوئیت که از سایت BrightLocal نقل کرده است، 88 درصد از مصرف‌کنندگان به‌ اندازۀ توصیۀ دوستانشان به بررسی‌های آنلاین اعتماد دارند. برای برندها بسیار مهم است که بتوانند نظر مثبت کاربران را به خود جلب کنند و موارد منفی را کنترل کنند.

6) بلاگ‌نویسی و شبکه‌های انتشار محتوا

وبلاگ‌نویسی و شبکه‌های انتشار محتوا (Blogging and publishing networks) روشی مؤثر برای بازاریابی محتوایی در تعامل با مخاطبان، معرفی برند تجاری، تبلیغات و فروش محصولات و خدمات است. شبکه‌های وبلاگ‌نویسی و انتشار محتوا، ابزارهایی را برای انتشار مطالب به‌صورت آنلاین و اظهارنظر درمورد آن‌ها، در اختیار افراد و برندها قرار می‌دهند.

این شبکه‌ها از سیستم‌عامل‌های وبلاگ‌نویسی سنتی مانند وردپرس (WordPress) و بلاگر (Blogger) تا خدمات میکروبلاگینگ مانند تامبلر (Tumblr) و سیستم‌عامل‌های تعاملی مانند مدیوم (Medium) یا نسخه‌های ایرانی آن مانند ویرگول یا نویسش را در بر می‌گیرند.

اگر استراتژی تبلیغاتی ما شامل بازاریابی محتوایی باشد، داشتن یک وبلاگ ضروری است تا به‌عنوان رهبر فکری در صنعت کسب‌وکارمان، جایگاهی مناسب برای برندمان ایجاد کنیم.

7) شبکه‌های مبتنی بر علاقه

افراد در شبکه‌های مبتنی بر علاقه (Interest-based networks) برای برقراری ارتباط با دیگران درمورد علایق یا سرگرمی‌هایشان  حضور پیدا می‌کنند.

شبکه‌های مبتنی برعلاقه مانند Goodreads ،Houzz  و Last.fm، رویکرد هدفمندتری نسبت به شبکه‌های اجتماعی بزرگ دارند؛ زیرا این شبکه‌ها فقط روی یک موضوع واحد مانند کتاب، موسیقی یا طراحی خانه تمرکز می‌کنند. برای همین اگر شبکه‌ای پیدا کنیم که مرتبط با نوع محصولات یا خدمات ما باشد، مکانی عالی برای تعامل با مخاطبان و ایجاد آگاهی از برند ماست.

فعالیت صرف روی یک حوزۀ مورد علاقه، به این شبکه‌ها اجازه می‌دهد تا تجربه‌ای متناسب با خواسته‌ها، نیازهای مردم و جوامع مشترک را ارائه دهند. برای ‌مثال، در Houzz، به‌عنوان طراحان خانه می‌توانیم کارهای دیگر طراحان را مرور کرده و یا مجموعه‌هایی از کارهای خودمان را ایجاد کنیم و همچنین با افرادی که به‌دنبال خدمات ما هستند، به‌راحتی ارتباط بگیریم.

همانطور که در ابتدا گفتیم، در این بلاگ‌پست براساس نوع محتوا و هدف هر شبکۀ اجتماعی، آن‌ها را طبقه‌بندی کردیم. رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی دیگری هم وجود دارند که می‌توانند در دسته‌بندی ما جای بگیرند. اما از آنجاکه در ایران مشابه همۀ این شبکه‌ها را نداریم و یا حداقل در حال حاضر برای ما کارآمد نیستند، از آوردن نام آن‌ها خودداری کردیم. اگر شما هم از شبکۀ اجتماعی خاصی استفاده می‌کنید که جای آن در این بلاگ‌پست خالی است، با ما در کامنت به اشتراک بگذارید.

تفاوت رسانۀ اجتماعی با شبکۀ اجتماعی چیست؟

ازآنجاکه این دو عبارت شباهت‌های بسیاری به یکدیگر دارند، گاهی یکسان تلقی می‌شوند. فهم تفاوت‌های رسانۀ اجتماعی و شبکۀ اجتماعی درست مثل این است که بخواهیم تمام فاکتورهایی را که گوگل برای سئو (SEO) در نظر گرفته است، درک کنیم. اما اگر بخواهیم کمی خودمانی‌تر مثال بزنیم، سبزی‌های خورشت قرمه‌سبزی حکم شبکۀ اجتماعی و خورشت قرمه‌سبزی حکم رسانۀ اجتماعی را دارند. درواقع می‌توانیم بگوییم شبکۀ اجتماعی زیرمجموعه‌ای از رسانۀ اجتماعی است. اما برای درک جزئیات این تفاوت‌ها بهتر است تعریفی کلی برای این دو عبارت در نظر بگیریم.

ما در نیماتودی تعاریف کلی این دو عبارت در سایت‌های SocialMediaToday و InnoVision را که مرجعی برای اطلاعات دیجیتال مارکتینگ و آژانس‌های تبلیغاتی معتبر محسوب می‌شوند، بررسی کردیم و به نوعی جمع‌بندی کلی رسیدیم.

رسانۀ اجتماعی چیست؟

گروهی از برنامه‌های کاربردی مبتنی بر اینترنت که به‌وسیلۀ آن‌ها می‌توان پیام‌هایی برای مخاطبان ارسال کرد، رسانۀ اجتماعی نام دارند. میکروبلاگ‌ها، شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های خبری و… که در آن‌ها با توجه به نیاز کاربران، محتواهایی به‌صورت ویدئو، عکس، موشن و… منتشر می‌شود، در گروه رسانۀ‌ اجتماعی قرار می‌گیرند.

شبکۀ اجتماعی چیست؟

یک ساختار اجتماعی که براساس علایق مشترک افراد در فضای آنلاین شکل می‌گیرد، شبکۀ اجتماعی نامیده می‌شود. شبکه‌های اجتماعی مثل توییتر، لینکدین و اینستاگرام امکان ارتباط با مشتریان بالقوه و بالفعل را فراهم کرده و به ما در برقراری ارتباط با طرف‌داران و مخاطبانمان کمک می‌کنند. به کمک شبکه‌های اجتماعی می‌توانیم اعتماد و وفاداری بیشتری جلب کنیم.

۵ تفاوت اصلی در رسانۀ اجتماعی و شبکۀ اجتماعی

در حال حاضر رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی طرف‌داران زیادی در حوزۀ وب دارند. فهم دقیق تفاوت بین این دو عبارت می‌تواند سردرگمی‌های فعالان این حوزه را کاهش دهد و مسیر فعالیت را روشن کند. ما منکر شباهت‌های این دو مفهوم نمی‌شویم، اما نمی‌توانیم تفاوت‌های آن‌ها را نادیده بگیریم. همراه ما باشید تا ۵ تفاوت اصلی رسانۀ اجتماعی با شبکۀ اجتماعی را بررسی کنیم:

1. اهداف
   بزرگ‌ترین تفاوت رسانۀ اجتماعی و شبکۀ اجتماعی، در هدفی است که ما برای رسیدن به آن تلاش می‌کنیم. در رسانۀ اجتماعی هدف ما فقط ارسال پیام، معرفی یا در مواقعی، ایجاد هیاهوست. در‌صورتی‌که در شبکۀ اجتماعی هدف اولیه ایجاد تعامل، تقویت روابط و احتمالاً افزایش فالوئر است. اگر این تقویت روابط به عملی از سمت مخاطب منجر شود، هدف نهایی ما جامۀ عمل می‌پوشد.
2. نوع ارتباط
   در رسانۀ اجتماعی ارتباط یک‌طرفه وجود دارد و ما تنها سخنرانان این فضاییم که بعد از انتشار مطالبمان باید منتظر بازخوردها و دیده‌شدن باشیم. اما در شبکۀ اجتماعی، علاوه بر زبان برای بیان، به گوش‌هایی برای شنیدن نیز نیاز داریم. اگر در شبکۀ اجتماعی فقط ما گوینده باشیم، مورد استقبال قرار نمی‌گیریم و شانس خودمان را برای تعامل از دست می‌دهیم. چرا؟ چون از گوش‌هایمان به‌درستی استفاده نکرده‌ایم.
3. محتوا
   محتوا برای بازاریابی، درست مثل آب برای زندگی، ضروری و حیاتی است؛ اما نوع محتوا در رسانۀ اجتماعی و شبکۀ اجتماعی متفاوت است. محتوای اصلی شبکۀ اجتماعی تعامل و پرسش و پاسخ است که درنهایت باید به افزایش مخاطب منجر شود. در‌صورتی‌که رسانۀ اجتماعی، علاوه بر تعامل، به محتواهای تصویری و ارائۀ مطالب نیز نیاز دارد. برای مثال، محدودیت توییتر اجازۀ ارائۀ مقاله یا خبر را به ما نمی‌دهد.
4. زمان و انرژی
   شبکۀ اجتماعی مثل یک قرار ملاقات دوستانه زمان‌بر است و به انرژی نیاز دارد. هیچ ربات فعالی نمی‌تواند با مخاطبان ما در ارتباط بوده و پاسخ‌گوی نیاز و پرسش‌های آن‌ها باشد. اما ابزارهای آنلاین بسیاری برای انتشار پست در رسانه‌های اجتماعی طراحی شده‌اند که با برنامه‌ریزی از سمت ما به‌صورت خودکار پیام‌هایمان را ارسال می‌کنند.
5. اندازه‌گیری نرخ سرمایه
   همۀ ما درنهایت دوست داریم میزان بازگشت سرمایه‌مان را در عصر دیجیتال اندازه‌گیری کنیم. در شبکۀ اجتماعی با محاسبۀ تعداد فالوئر یا آنالیز نرخ تعامل می‌توانیم موفقیتمان را بسنجیم؛ اما محاسبۀ نرخ بازگشت سرمایه در رسانۀ اجتماعی دشوار است و به گذر زمان زیادی نیاز دارد.

سخن آخر

در کنار این تفاوت‌ها، شباهت‌هایی نیز بین شبکۀ اجتماعی و رسانۀ اجتماعی وجود دارد. هر دو مورد برای موفقیت به بازاریابی ویروسی نیاز دارند. چرا؟ چون اگر محتوا ویروسی شود، توجه بیشتری به خود جلب می‌کند و میزان بازدید بیشتری خواهد داشت. البته باید دقت کنیم که این ویروس، کشنده نباشد و به قیمت ضرر به برند ما تمام نشود.

رسانۀ اجتماعی به ما کمک می‌کند ارتباط برقرار کنیم و شبکۀ اجتماعی این ارتباط را تقویت می‌کند. ما کنار افرادی که با آن‌ها علایق، نظریات و اعتقادات مشترکی داریم، جمع می‌شویم و با شناخت یکدیگر از طریق تعامل و به‌مرور زمان، روابطمان را تقویت می‌کنیم. پس برای موفقیت در دنیای بازاریابی دیجیتال به رسانۀ اجتماعی و شبکۀ اجتماعی به یک میزان نیاز داریم.