رانندۀ تاکسی اینترنتی:
سلام، من یه رانندۀ خانم هستم. برای این امتیازدادن، بعضی از مسافرها بی‌انصافی می‌کنن و آقایون فقط به‌خاطر اینکه بهشون می‌گی بی‌زحمت عقب بشینید، بهشون برمی‌خوره و امتیاز پایین می‌دن.
این نمونه‌ای از مشکلات رانندگان خانم تاکسی‌های اینترنتی است. به نظر شما مسئولان این تاکسی‌های اینترنتی چطور می‌توانند به حل این مشکل کمک کنند؟ شاید اگر یک مستند ویدئویی کوتاه از یک روز کاریِ این خانم راننده و چالش‌های او ضبط و در فضای رسانه‌ای پخش شود، تأثیر زیادی روی کاربران تاکسی‌های اینترنتی داشته باشد!
حالا اگر همین مستند در قالب روایت داستان زندگی این خانم راننده باشد چطور؟ احتمالاً مخاطبان علاقۀ بیشتری به دنبال‌کردن این مستند نشان خواهند داد. مثلاً داستان زن سرپرست خانواری که همسرش به دلیل ورشکستگی در زندان است و او از طریق کار در تاکسی اینترنتی، هزینه‌های زندگی را تأمین می‌کند.
این مثال، خلاصۀ کوتاهی از داستان سرایی در یک ویدئوی رپورتاژی است، مستند کوتاهی که توسط یک کسب‌و‌کار تولید می‌شود و داستانی جذاب را در قالب یک گزارش ویدئویی روایت می‌کند. در این مطلب، مفهوم ویدئوی رپورتاژی و داستان سرایی در ویدئو را بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که داستان سرایی در ویدئوی رپورتاژی چطور انجام می‌شود.
ویدیوی رپورتاژی یعنی چه؟
رپورتاژ یعنی بازگرداندن؛ یعنی موضوع یا رویدادی که شاهد و ناظر آن هستیم را در قالب یک گزارش به دیگران بازگردانیم. رپورتاژ را می‌توانیم بازنمایی ذهنی یک اتفاق توسط یک گزارشگر بدانیم. حالا این گزارشگر می‌تواند یک روزنامه‌نگار حرفه‌ای باشد یا گزارشگر شبکه‌های خبری و یا حتی یک شخص عادی که در متن آن اتفاق قرار دارد. این گزارش یا بازنمایی ذهنی ممکن است در قالب رسانه‌های مختلف مثل روزنامه، رادیو، تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی منتشر شود.
وقتی از ویدئوی رپورتاژی صحبت می‌کنیم، منظورمان موقعیتی است که یک شخص (گزارشگر) در محل به‌وقوع‌پیوستن یک اتفاق قرار گرفته، ویدئوی اتفاقی را که در حال وقوع است ضبط می‌کند، و درنهایت آن را به دیگران باز می‌گرداند. درواقع، کسی که ویدئوی رپورتاژی می‌سازد، مثل عقابی در آسمان است که بر فراز یک مکان پرواز می‌کند و تجربیات و مشاهدات خود را از آن مکان به دیگران منتقل می‌کند. این فرد می‌تواند:
- گزارشگری خبری باشد که به اردوگاه پناه‌جویان رفته و از وضعیت آن‌ها گزارش ویدئویی می‌گیرد.
- اینفلوئنسری باشد که به نمایشگاه دکوراسیون داخلی رفته و حال و هوای غرفه‌ها را گزارش می‌کند.
- و حتی افراد عادی باشند که در صفحۀ شخصی اینستاگرام خود اتفاقاتی مثل یک آتش‌سوزی بزرگ، یک فعالیت داوطلبانه و هر موضوع دیگری را گزارش می‌کنند.
همگی این‌ها می‌تواند شکلی از ویدئوی رپورتاژی باشد. به‌طور کلی، یک ویدئوی رپورتاژی را می‌توانیم با ویژگی‌های زیر تشخیص بدهیم:
- خلاصه یا توضیحی از یک جلسه، رویداد یا هر موضوع دیگری ارائه می‌دهد.
- کوتاه اما جذاب است و فقط اطلاعات لازم و به‌دردبخور را ارائه می‌دهد.
- معمولاً مصاحبه یکی از بخش‌های ویدئوی رپورتاژی را تشکیل می‌دهد.
یک ویدئوی رپورتاژی می‌تواند دربارۀ یک جلسه یا رویداد گزارش دهد، یا یک موضوع را در قالب یک «مستند کوچک» خلاصه کند.
ویدئوی Coronavirus: Is This the End? مثال خوبی از یک ویدئوی رپورتاژی است که در آن، موضوع خروج اروپا از قرنطینۀ کرونا، در قالب یک مستند کوتاه ۱۳دقیقه‌ای بررسی شده است.
ویدیوی رپورتاژی به چه دردی می‌خورد؟
دیدن یعنی باور‌کردن؛ ویژگی‌های ویدئوی رپورتاژی اعتبار زیادی به این شکل از محتوا داده که باعث اعتماد مخاطبان می‌شود. به عبارت دیگر، ویدئوی رپورتاژی کاملاً صادقانه و قابل اعتماد است. انتخاب یک رپورتاژ ویدئویی می‌تواند برای موقعیت‌های زیر مناسب باشد:
- برای خلاصه‌کردن یک جلسه یا رویداد به‌روشی جذاب؛
- برای توضیح یک موضوع به‌شیوه‌ای جذاب؛
- برای استفاده در شبکه‌های اجتماعی.
و البته برای موقعیت‌های زیر، انتخاب خوبی نیست:
- برای ارائۀ گزارش جامع از یک جلسه یا رویداد؛
- برای روایت یک داستان طولانی؛
- برای ارائۀ یک دستورالعمل.
اما اینجا موضوع اصلی ما این است که چطور از یک ویدئوی رپورتاژی درجهت منافع کسب‌و‌کارمان استفاده کنیم. این سبک از رپورتاژ یک انتخاب عالی برای تولید ویدئوهای جذاب و معنادار مربوط به کسب‌و‌کار است. حالا این ویدئو می‌تواند از جنس تبلیغات ویدئویی باشد، یا با اهداف دیگری تولید و توزیع شود. اهدافی مثل این‌ها:
- به‌تصویر‌کشیدن همهمه و هیجان یک رویداد زندۀ مرتبط با کسب‌و‌کار؛
- نگاهی جذاب به آنچه یک کسب‌و‌کار انجام می‌دهد و چگونگی انجام آن؛
- آشنایی مخاطبان با شخصیت‌های پشت‌صحنۀ یک کسب‌و‌کار؛
- پاسخ‌دادن به سؤالات یا انتقادات مشتریان؛
- معرفی و تبلیغات یک محصول یا سرویس جدید.
در ویدئوی Behind the scenes at LFC kit launch، باشگاه لیورپول انگلیس از ویدئویی به‌سبک رپورتاژ برای معرفی و تبلیغ کیت جدید تیم فوتبال خود استفاده کرده است. جایی که بازیکنان محبوبی مثل استیوی جرارد درمورد جذابیت و نوآوری در طراحی لباس‌های جدید این تیم صحبت می‌کنند.
داستان سرایی در ویدئو چیست؟
داستان سرایی (Storytelling) در ویدئو یک تاکتیک بازاریابی است که از یک فرمت ویدئویی جذاب برای گفتن داستانی درمورد یک برند، شرکت یا محصول استفاده می‌کند. داستان سرایی ویدئویی، اطلاعات را از طریق محتوای مبتنی بر روایت به مخاطب منتقل می‌کند؛ درنتیجه، ارتباط عاطفی قوی‌تری را با مخاطب برقرار می‌کند و راه‌حل مناسبی به او ارائه می‌دهد.
مخاطبان به دلایل مختلف، از زوایای دوربین گرفته تا موسیقی متن، شخصیت‌ها و احساسات داستان، به دنبال‌کردن آنچه در حال رخ‌دادن است، ترغیب می‌شوند. در داستان سرایی ویدئویی می‌توانیم چیزی را به مخاطبان نشان بدهیم که در هیچ‌جای دیگری نمی‌توانند ببینند.
داستان سرایی ویدئویی کاملاً فراتر از یک روش فروش است؛ چون به‌جای یک محصول، روی یک داستان تمرکز دارد.
چطور از داستان سرایی در ویدیوی رپورتاژی استفاده کنیم؟
گفتیم که ویدئوی رپورتاژی روشی جذاب برای گزارش‌دادن درمورد یک موضوع خاص، مثل تجربۀ استفاده از یک محصول یا خدمت است. حالا فکر کنید عنصر داستان سرایی را هم به این نوع ویدئوها اضافه کنیم. داستان سرایی در یک ویدئوی رپورتاژی باعث می‌شود که مخاطبان علاوه بر اعتماد، حس همراهی بیشتری داشته باشند، احساساتشان بیشتر درگیر شود و درنتیجه ارتباط قوی‌تری با برند ما برقرار کنند.
یک داستان جذاب و عالی می‌تواند کاری کند که مخاطب در کمتر از سه دقیقه با شخصیت یک برند ارتباط برقرار کند.
برای اینکه بتوانیم از داستان سرایی در یک ویدئوی رپورتاژی استفاده کنیم، باید بتوانیم عناصر داستان سرایی را در ویدئوی رپورتاژی بگنجانیم. پس، قبل از دست‌‌گرفتن دوربین و رفتن به سر صحنۀ فیلم‌برداری بهتر است چند سؤال اساسی را از خودمان بپرسیم:
- خلاصۀ داستان: چه داستانی را می‌خواهیم روایت کنیم؟ ساختار داستان ما چیست؟ (داستان‌های قدرتمند معمولاً شامل مقدمه، طرح مسئله و راه‌حل و نتیجه‌گیری هستند.)
- هدف: چرا می‌خواهیم این داستان را به مخاطبان منتقل کنیم و بعد از روایت‌کردن این داستان، انتظار چه چیزی را داریم؟
- کاراکترها: شخصیت‌های اصلی داستان ویدئویی ما چه کسانی هستند و قرار است چطور با مخاطبان ارتباط برقرار کنند؟
- مکان: مکان اصلی ویدئو کجاست و این مکان چگونه روایت ویدئویی ما را شکل می‌دهد؟
- مخاطب: چه کسانی این ویدئو را خواهند دید؟ آیا آن‌ها مشتریان جدید، مشتریان بالقوه یا گروه‌های دیگری هستند؟
- روش توزیع: ویدئو از طریق چه کانال‌هایی با دیگران به اشتراک گذاشته می‌شود؟
وقتی که جواب این سؤال‌ها را پیدا کردیم، چارچوب محکمی خواهیم داشت که می‌توانیم از آن استفاده کنیم. حالا باید به این فکر کنیم که چطور می‌توانیم به بهترین شکل ممکن با مخاطبان ارتباط برقرار کنیم، چه تکنیک‌هایی ویدئوی ما را برای بینندگان به‌یاد‌ماندنی می‌کند، چه چیزی می‌تواند آن را قابل اشتراک‌گذاری کند و یا شاید حتی پتانسیل وایرال‌شدن به آن بدهد!
۷ مرحلۀ تولید ویدیوی رپورتاژی با داستان سرایی
برای داستان سرایی موفق در قالب ویدئوی رپورتاژی، باید قبل از هر چیز یک داستان جذاب داشته باشید. همین‌طور باید بدانید که چطور این داستان را به بهترین شکل روایت کنید. مخاطبان امروزی چندان باحوصله نیستند؛ پس داستان ویدئوی شما باید از همان لحظه‌های ابتدایی آن‌ها را درگیر و همراه خود کند. در اینجا مراحل تولید ویدئوی رپورتاژی همراه با داستان سرایی را آورده‌ایم:
۱) سناریوی از‌پیش‌تعیین‌شده داشته باشید.
باید قبل از زدن دکمۀ ریکورد ویدئو بدانید که قرار است چه داستانی را روایت کنید، شیوۀ روایت چطور خواهد بود و داستان چطور پیش خواهد رفت. پس باید یک طرح ویدئوی مشخص داشته باشید و کاراکترها به‌خوبی تعریف شده باشند تا در ذهن مخاطب ماندگار شوند. برای انجام این کار می‌توانید از افرادی با تجربۀ فیلم‌نامه‌نویسی استفاده کنید و یا روی خلاقیت خودتان حساب کنید.
۲) خودتان را معرفی کنید.
در شروع ویدئو بهتر است معرفی کوتاهی از خودتان داشته باشید؛ مثلاً کمی درمورد کارتان، عنوان شغلی فعلی و شرکتی که در آن مشغول به کار هستید، صحبت کنید. این باعث می‌شود که مخاطبان راحت‌تر به شما اعتماد کنند.
۳) درمورد لوکیشن و موقعیت صحبت کنید.
از همان ابتدا به مخاطب بگویید که در کدام شهر و منطقه هستید. همچنین درمورد موقعیتی که در آن قرار دارید صحبت کنید؛ مثلاً وسط یک کمپین تبلیغاتی هستید که برند شما آن را طراحی کرده یا نمایشگاهی که کسب‌و‌کارتان در آن حضور دارد.
۴) اتفاقات را شرح دهید.
ممکن است موضوع شما پیش‌زمینه داشته باشد؛ مثلاً رویدادهایی را که در گذشته اتفاق افتاده و به موقعیت فعلی منجر شده است، خیلی خلاصه توضیح بدهید. موارد مهمی را که از قبل در سناریوی داستان سرایی شما وجود دارد، براساس موقعیت و آنچه در حال وقوع است، ضبط کنید.
درواقع باید آنچه را می‌بینید، حس می‌کنید و به‌طور کلی تجربه می‌کنید، از طریق ویدئو انتقال دهید. ممکن است روایت داستان فقط برعهدۀ راوی داستان باشد و یا اینکه از کاراکترهای دیگری هم برای روایتِ بخشی از داستان ویدئویی خود استفاده کنید. این بستگی به سناریوی اولیه‌تان دارد.
۵) داستان را واقعی‌تر کنید.
صداها، رنگ‌ها، بوها و اتمسفر مکان را توصیف کنید. راوی یا راویان داستان نباید مثل یک ربات گزارشگر عمل کنند، بلکه باید از تمام حواس خود برای واقعی‌ترکردن داستان و انتقال حس بهتر به مخاطب کمک بگیرند.
۶) از حس و حال خود بگویید.
احساس خودتان را به مخاطب بگویید؛ غم، شادی، عصبانیت، امیدواری، ناتوانی و یا هر حس دیگری را که دارید، توصیف کنید. این به مخاطب کمک می‌کند که راحت‌تر جو حاکم بر فضا را درک کند.
۷) نتیجه‌گیری کنید.
هر داستانی باید یک پایان‌بندی مناسب داشته باشد. در پایان ویدئوی رپورتاژی باید یک نتیجه‌گیری از داستان داشته باشید و در صورت لزوم، راهکاری را ارائه کنید.
استفادۀ هوشمندانۀ مک دونالدز از داستان سرایی در ویدیوی رپورتاژی
در ویدئوی Behind the Scenes at a McDonald’s، مک دونالدز به‌خوبی از یک ویدئوی رپورتاژی همراه با روایت داستان برای پاسخ‌دادن به مشتریان ناراضی خود استفاده کرده است. تولید این ویدئو به مک دونالدز فرصت داده تا درمورد غذاها و شیوۀ بازاریابی خود شفاف باشد. در این ویدئو، مدیر مارکتینگ مک دونالدز در کانادا به‌عنوان راوی داستان ظاهر شده و برخی کارکنان این برند، ازجمله سرآشپزها و عکاس‌های تبلیغاتی، به‌عنوان کاراکترهای دیگر داستان حضور دارند.
در یک نگاه
در هر کسب‌و‌کاری که باشید، ممکن است با اهداف مختلف مثل آگاهی از برند، معرفی محصولات و خدمات، ایجاد حس مثبت در مخاطبان، حفظ مشتریان و… به ویدئوی رپورتاژی نیاز داشته باشید. مهم‌ترین موضوع درمورد ویدئوی رپورتاژی، باورپذیربودن آن و ایجاد حس اعتماد در مخاطبان است. اما برای اینکه ویدئوی رپورتاژی شما جذاب باشد و دست به دست شود، می‌توانید چاشنی داستان سرایی را هم به آن اضافه کنید. داستان سرایی جذابیت ویدئوی رپورتاژی را چند برابر می‌کند، البته به شرطی که داستان شما به‌خوبی ساخته و پرداخته شده باشد.